Jesekiel David Kirszenbaum (1900–1954). Uczeń Bauhausu

W październiku 1931 Kirszenbaum wziął udział w międzynarodowej wystawie „Frauen in Not“ (Kobiety w potrzebie) w berlińskim Haus der Juryfreien przy Platz der Republik, na której artysta pokazał swój portret kobiety w oleju.[40] Przyczynkiem do wystawy była kampania przeciwko paragrafowi 218, zakazującemu aborcji, na łamach czasopisma „Der Weg der Frau“ wydawanego przez koncern medialny komunistycznego wydawcy Willi Münzenberga (1889-1940). W 1932 i 1933 roku czasopismo „Magazin für Alle“, należące do sympatyzującego z niemieckimi komunistami klubu książki Universum Bücherei für Alle, działającego w ramach zorganizowanej przez Münzenberga Międzynarodowej Pomocy Robotniczej (Internationale Arbeiterhilfe, IAH), opublikowało scenki graficzne Kirszenbauma, z których jedna przedstawiała zgromadzenie w synagodze i była ilustracją do artykułu „Gottes Gesetz?“ (Prawo Boże?), której autorem był Nándor Pór.[41] Inne prace Kirszenbauma ukazały się w czasopiśmie satyrycznym „Roter Pfeffer“, będącego następcą magazynu „Eulenspiegel“ wydawanym w wydawnictwie Münzenberga - Neuer Deutscher Verlag, oraz w czasopiśmie „Rote Fahne“, centralnym organie prasowym Komunistycznej Partii Niemiec.[42]

W listopadzie 1931 roku Alfred Durus (Alfréd Kemény,1895-1945), redaktor w redakcji kultury „Rote Fahne“ a zarazem członek środowiska skupionego wokół czasopisma „Der Sturm“ oraz współzałożyciel Asso, docenił Kirszenbauma, przy okazji jego wystawy w Galerie Fritz Weber, jako „artystę żydowskiego proletariatu na wschodzie“ (patrz PDF 2). Jego światopogląd znajduje się „w fazie przejściowej między mistycyzmem a marksizmem.“ Środowisko żydowskiego proletariatu na wschodzie „przedstawia na swoich malarsko mistrzowskich akwarelach i obrazach olejnych w sposób sugestywny i fascynujący“ i można tylko mieć nadzieję, że jego wznosząca się linia ideologiczna „nie załamie się“, jak w przypadku wielkich malarzy wschodniego proletariatu żydowskiego, Chagalla i Jankela Adlera. „Tak czy inaczej, trudna walka o pełne zrozumienie nowoczesnego światopoglądu rewolucyjnego i materializmu dialektycznego musi toczyć się dalej.“[43]

W 1932 roku Kirszenbaum wziął udział w wystawie „Revolutionäre Malerei“ (Malarstwo rewolucyjne), ekspozycji specjalnej zjednoczenia Asso, w międzyczasie przemianowanego na Związek Rewolucyjnych Artystów Niemieckich (Bund revolutionärer bildender Künstler, BRBKD).[44] Na wystawie zaprezentowano dzieła twórców i twórczyń sztuki będących członkami związku, których prace, z uwagi na ich krytyczne treści, policja wcześniej usunęła z Wielkiej Berlińskiej Wystawy Sztuki (Große Berliner Kunstausstellung). Durus pisał o Kirszenbaumie i członkach Asso na wystawie, Aloisie Erbachu (1888-1972) i Horście Strempelu (1904-1975), w czasopiśmie „Magazin für Alle“, ilustrując swój tekst akwafortą Kirszenbauma zatytułowaną „Pogrom“ (zdj. nr 11): Scenki Kirszenbauma przedstawiające Żydów ze Wschodu „nie pokazują życia społeczności religijnej, lecz ciężki los proletariatu na Wschodzie mający tak wiele wspólnego z losem światowego proletariatu.“[45]

Twórczość Kirszenbauma była, od czasu jego pobytu w Bauhausie, inspirowana różnymi stylami. Jego dwie najwcześniejsze prace - akwaforta ze sceną w synagodze pod tytułem „Ba'ei Shalom“ (Ci, którzy przybywają w pokoju) oraz rycina, na której widać młodzieńca stojącego przed rabinem trzymającym w rękach Torę,[46] powstały w 1923 roku, przypuszczalnie jeszcze w trakcie pobytu w Weimarze, i są wykonane w owym naturalistycznym stylu, który artysta przyswoił sobie jako samouk. Z kolei, autoportret z 1925 roku (patrz zdjęcie tytułowe) zdradza wpływ kubizmu. Obszerne i zaokrąglone kształty tułowia i ramion przypominają lalkę i przywodzą na myśl jeden z nielicznych autoportretów Oskara Schlemmera z 1912 roku zatytułowany „Männlicher Kopf I“ (Męska głowa I).[47] Nawet ostry nos, migdałowy kształt oczu, uczesane na gładko włosy i jakby przyklejone ucho, zdają się być zaczerpnięte właśnie z tego portretu. Można też zauważyć zbieżności z partią nosa i oczu na powstałym w 1914 roku autoportrecie Chagalla.[48] Kirszenbaum oczywiście znał Schlemmera z Bauhausu, który kierował pracownią malarstwa ściennego tej uczelni. W sierpniu 1923 roku, podczas odbywającego się Tygodnia Bauhausu (Bauhauswoche), na scenie weimarskiego Teatru Narodowego wystawiono „Balet triadyczny“ (Triadisches Ballett) w wykonaniu kubistycznie uproszczonych sylwetek tancerzy, tzw. „figurynek“ (Figurinen), dzieło do którego jeszcze wiele lat później nawiązywały liczne wystawy i publikacje. W każdym razie Kirszenbaum sportretował siebie, możliwe, że będąc już w Berlinie, jako atrakcyjnego, młodego wielkomiejskiego mężczyznę, w kamizelce, koszuli z podniesionym kołnierzem i pod krawatem, trzymającego atrybuty swojej profesji - paletę i pędzel malarski.