Sławomir Elsner. Precyzja i nieostrość

Na wystawie w Wiesbaden zabrakło kilku serii rysunków o różnych implikacjach konceptualnych, zatytułowanych „Populaires”, „Displaced”, „Odyssee” i „Selfshots”, które artysta wykonywał według fotografii z cyklu „Untitled Film Stills” Cindy Sherman od 2006 roku. Pokazano je na wystawie w berlińskim Künstlerhaus Bethanien w 2012 roku, zaprezentowanej przy okazji przyznania Sławomirowi Elsnerowi nagrody „Falkenrot Preis”. Ponadto zostały one udokumentowano w katalogu towarzyszącym wystawie. W 2006 roku drezdeńska Galeria Braci Lehmann (Galerie Gebr. Lehmann) pokazała obrazy olejne z cyklu „Panorama”, do którego w tym samym roku Elsner wykonał nie mniej niż 130 różnej wielkości prac – od małych artefaktów po obrazy wypełniające całe ściany; dwa lata później wydała obszerny katalog o tym samym tytule. W ramach tego cyklu artysta przeniósł na płótno fotografie prasowe, tworząc obrazy olejne według fotografii opublikowanych w katowickim czasopiśmie „Panorama” z roku swojego urodzenia, czyli 1976. Były to zdjęcia, które [polscy] redaktorzy wycinali z zachodnich magazynów, po czym drukowali je w swoim periodyku, by w ten sposób nadać socjalistycznej rzeczywistości pewien kosmopolityczny charakter. W tym celu w szczególności korzystano także z zachodnich zdjęć pin-up-girls, czyli „Dziewczyn tygodnia”. W swoich obrazach Elsner nie tylko udokumentował graficzne i kolorystyczne niedoskonałości tych reprodukcji, ale przede wszystkim zobrazował „korzenie i polityczne uwarunkowania współczesnej kultury wizualnej” – stwierdza w katalogu wystawy warszawski historyk sztuki, publicysta i marszand Łukasz Gorczyca. Elsner analizował „jak graficzne i polityczne zniekształcenia do dziś kształtują naszą świadomość, wrażliwość i pamięć historyczną”.

Wystawa w Wiesbaden idzie w parze z przyznaniem Sławomirowi Elsnerowi nagrody „Otto-Ritschl-Preis” za rok 2020, przyznawanej przez stowarzyszenie Museumsverein Ritschl e.V. we współpracy z Museum Wiesbaden w postaci nagrody pieniężnej i wystawy przygotowanej przez muzeum. Nagroda jest przyznawana ku pamięci Otto Ritschla (1885–1976) – byłego mieszkańca Wiesbaden, pisarza i malarza, wybitnego przedstawiciela sztuki abstrakcyjnej – oraz kierowana do znanych w całym kraju artystek i artystów, których „tematem prac są kolor i przestrzeń kolorów”. Wśród dotychczasowych laureatów nagrody znaleźli się między innymi: w 2001 roku Gotthard Graubner, w 2003 roku Ulrich Erben, w 2009 roku Kazuo Katase i w 2015 roku Katharina Grosse. Andreas Henning, dyrektor muzeum w Wiesbaden oraz członek jury, powiedział: „Już od wielu lat obserwuję wysoki poziom artystyczny i imponującą konsekwencję, z jaką Elsner poświęca się podstawowym fenomenom malarskim, takim jak światło i kolor, zapewniając sobie i stale ugruntowując wyjątkowo autonomiczną pozycję na współczesnej scenie artystycznej”.

Axel Feuß, luty 2022 r.

Literatura:

Slawomir Elsner. Präzision und Unschärfe / Precision and Chance, red. Andreas Henning, Lea Schäfer, katalog wystawy, Museum Wiesbaden, Dr. Cantz’sche Verlagsgesellschaft, Berlin, 2021 (z tekstami: Lei Schäfer, Zur Aneignung des visuellen Gedächtnisses – Bilddiskurse im Frühwerk von Slawomir Elsner; Anne-Marie Bonnet, Paradoxien der Schönheit – Slawomir Elsners zeichnerisch-malerische Evokationen; Nilsa Ohlsena, Lichtatem – Slawomir Elsners abstrakte Aquarelle; 144 strony, niemiecki/angielski).

Sławomir Elsner. Colored Pencil Drawings. Falkenrot Preis 2012, katalog wystawy, Künst­lerhaus Bethanien, Berlin 2012 (z tekstami: Raimara Stange, Windows on the World. Kunst nach Nine-Eleven; Natalie de Ligt, Populaires. Bilder entstehen im Kopf; Esthery Ruelfs, Stills. An den Rändern des Mediums; Chrisa Lünsmanna, Phantome. Die im Dunkeln sieht man doch; Karin Pernegger, Selfshots. Die Löschung des Selbstbildnisses; 96 stron, niemiecki/angielski).

Sławomir Elsner. Panorama, katalog wystawy, Galerie Gebr. Lehmann, Dresden/Berlin, Dumont-Buchverlag, Köln 2008 (z tekstem Łukasza Gorczycy, Panorama, 1976; 158 stron, niemiecki/angielski).

Źródła online:

Curriculum vitae Sławomira Elsnera, strona internetowa Galerii Braci Lehmann, Drezno, Berlin, ostatnia aktualizacja w 2021 r., https://www.galerie-gebr-lehmann.de/artists/slawomir-elsner/cv/

Wystawa w Hospitalhof w Stuttgarcie, 2015 r., https://www.hospitalhof.de/kunst/ausstellungen-archiv/slawomir-elsner-nichts-ist-wie-es-scheint/

Wystawa w charakterze letniego gościa w Museen Böttcherstraße w Bremie, 2017 r., https://www.museen-boettcherstrasse.de/ausstellungen/sommergast-2017-slawomir-elsner/

Wystawa w Lenbachhaus w Monachium, Sammlung Blauer Reiter, 2020 r., https://www.lenbachhaus.de/entdecken/ausstellungen/detail/slawomir-elsner

Wystawa „Präzision und Unschärfe”, Museum Wiesbaden, 2021–2022, https://museum-wiesbaden.de/slawomir-elsner

Rozmowa ze Sławomirem Elsnerem, laureatem Nagrody Otto Ritschla, strona internetowa stowarzyszenia „Freunde des Museums Wiesbaden”, 2021 r., https://www.freunde-museum-wiesbaden.de/news/interview-mit-slawomir-elsner/

(dostęp do źródeł online: luty 2022 r.)