Menu toggle
Navigation

Pracownie polskich malarzy w Monachium około 1890 roku

Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.

Mediathek Sorted

Mediateka
Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.
Carl Teufel, Pracownia Alfreda Wierusza-Kowalskiego, Monachium 1889, fotografia czarno-biała, odbitka z negatywu szklanego, 18 x 24 cm, Archiwum Fotografii w Marburgu (Bildarchiv Foto Marburg), zdjęcie nr: 121.688, rok digitalizacji: 2013.

W swojej wypowiedzi, przypuszczalnie z połowy lat dziewięćdziesiątych, malarz przedstawia żywy obraz relacji księcia Luitpolda i monachijskich artystów: „Maluję kiedyś zawzięcie w mojej pustej pracowni, gdy rozlega się dzwonek i oto wchodzi bardzo schneidig (dziarski) oficer. Melduje się jako adiutant księcia regenta Luitpolda i oznajmia, że Jego Kr. Wysokość pragnie obejrzeć moje prace i czeka na dole. Oczywiście zbiegłem na dół i wprowadziłem bardzo uprzejmie staruszka, który, jak się dowiedziałem później, poczytywał sobie za obowiązek zwiedzać pracownie artystów, przebywających w jego stolicy. Wdrapał się więc i do mnie, oglądał, pytał, jak przystało, wreszcie poczęstował mnie cygarami (...) W parę dni później spadło na mnie jak grom zaproszenie do księcia regenta. (...) Wrzuciłem się przeto w przepisowy ‚galowy strój‘ i podążyłem na ten obiad, na piątą po południu! W pięknej sali przyjął mnie i drugiego delikwenta, Czachórskiego, znany mi już adiutant i damy dworu, córki ks. Luitpolda, księżniczki Teresy. Po niejakim czasie zjawił się nasz staruszek (...), prowadząc ową Teresę, dziewicę zawiędłą i nieinteresującą (...)! Potem ‚z trzaskiem drzwi otwarto‘ i zaproszono nas do stołu. (...) Obiad był wytworny i smaczny, ale długi niepomiernie i rozmowa szła jak z kamienia.“[86] W 1895 roku Rosen wyjechał do Paryża, następnie kilka lat mieszkał w Lozannie, Warszawie, we Włoszech i w Lwowie.

Władysław Czachórski (1850-1911) [87], w Monachium znany jako Ladislaus von Czachorski, przybył do Monachium w październiku 1869 roku. Był wtedy już po kilku semestrach w warszawskiej Klasie Rysunkowej, założonej po zamknięciu Akademii Sztuk Pięknej przez władze rosyjskie w 1865 roku, oraz na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie (Kunstakademie Dresden). W monachijskiej akademii studiował pod kierunkiem Piloty‘ego, Wagnera i Hermanna Anschütza (1802-1880) do 1874 roku. Piątkowski, który znał Czachórskiego prawdopodobnie z warszawskiej Szkoły Rysunku, podaje, że urodził się on w szlacheckiej rodzinie ziemiańskiej w Lublinie.[88] W 1872 roku Czachórski pisał o swoim pierwszym atelier do swoich rodziców, najwyraźniej wcześniej niepoinformowanych o decyzji osiedlenia się syna w charakterze artysty w Monachium: „Znalazłem spokojnego towarzysza, niezmiernie pilnego i punktualnego człowieka, N. Iwanowskiego (żonatego Litwina), który chętnie do spółki się przyłącza. w tym celu najęliśmy dość obszerne atelier za 8 fl. [guldenów] miesięcznie na trzy miesiące, (...), co mnie 12 fl. kosztować będzie. Chcemy 4 lub 3 godz. dziennie malować, co nas miesięcznie razem z lokalem ze 16 fl. wyniesie. Boję się, aby Tato i Mama nie gniewali za mój śmiały krok bez ich pozwolenia uczyniony.“ [89] Ale młody artysta odniósł sukces. Nie tylko pozostawał w pełnym zaufania kontakcie z Piloty‘m; na jednej z wystaw "stary Kaulbach", czyli dyrektor Akademii Sztuk Pięknych Wilhelm von Kaulbach (1805-1874), nabył do swej kolekcji nawet jego studium, jak pisał do rodziców: „(...), jakkolwiek korzyść pieniężna niewielka, ale moralna znaczna. Zdarza się albowiem co kilka lat, że Kaulbach czasem najlepsze studia zaakceptował, stałą ma skąpiec cenę na te zabytki.“[90]

Od 1874 roku Czachórski przez kilka lat podróżował po Francji i Włoszech. W 1879 roku ponownie otworzył własną pracownię w Monachium, która od połowy lat osiemdziesiątych XIX w. mieściła się na drugim piętrze tylnego budynku przy ulicy Schillerstraße 26 w dzielnicy Ludwigsvorstadt, w całości zajmowanego przez pracownie artystyczne.[91] W 1890 roku został honorowym członkiem Akademii Sztuk Pięknych a w 1893 roku wyróżniony Bawarskim Orderem św. Michała (Bayerischer Michaelsorden). W tym samym roku Luitpold nabył do swojej kolekcji jego obraz „Zaczytana“ (Die Lesende). Czachórski do końca życia pozostał w Monachium. Artysta malował sceny z literatury, historii i teatru, lecz największy sukces przyniosły mu naturalistyczne wizerunki kobiet w strojach i na tle osiemnastowiecznych wnętrz, które przedstawiał z fotograficzną dokładnością, w mistrzowski sposób oddając każdy szczegół – materiały, kwiaty i biżuterię. Poza tym cieszył się szerokim uznaniem jako portrecista monachijskiej burżuazji. Wykonana przez Teufla fotografia jego pracowni (zdj. nr 5, 6) przedstawia jedynie jej fragment, a mimo to pozwala domniemywać, że jest to reprezentacyjne, luksusowe pomieszczenie zamożnego portrecisty, o czym świadczy jego wyposażenie: bogate boazerie, brokatowe tapety, gobeliny, dywany i japoński parawan podobny do tego, jaki widać w atelier Wierusza-Kowalskiego (zdj. nr 21). Barokowe krzesło oraz okazałe wazony z brązu formą przypominają elementy na jego obrazach przedstawiających pełne kwiatów buduary (zdj. nr 5a). Pianino jest nie tylko nawiązaniem do towarzyskich wieczorów polskiej kolonii artystycznej, jak u Brandta i Wierusza-Kowalskiego, lecz także do wszechstronnej edukacji kulturalnej właściciela pracowni.

 

[86] Cytat za: Ptaszyńska, 2008, s. XIII i nast.

[87] Notka biograficzna na tymże portalu, pod zakładką Encyclopaedia Polonica. Dostęp w Internecie: https://www.porta-polonica.de/de/lexikon/czachorski-wladyslaw

[88] Henryk Piątkowski, Władysław Czachórski. Z 32 Reprodukcjami, seria: Monografje artystyczne, Tom XI, Warszawa 1927, s. 11. Dostęp w Internecie: http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=38479

[89] Cytat za: Ptaszyńska 2008, s. XI.

[90] Cytat za: Ptaszyńska 2008, s. XIII.

[91] Księga adresowa miasta Monachium, Rok 1885, część I, s. 76.