Menu toggle
Navigation

Olga Boznańska. Kraków – Monachium – Paryż

Portret Olgi Boznańskiej w pracowni w Krakowie, w domu przy ul. Wolskiej 21, artystka malująca obraz na sztaludze, ok. 1920, papier fotograficzny, 12,2 x 16,9 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 97315/1

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Zdj. nr 1: Studium dziewczyny w kapeluszu z piórkiem - Olej na płótnie, płótno na tekturze, 58 x 44 cm
  • Zdj. nr 2: Mnich pijący wino - Olej na płótnie, 81,5 x 65,2 cm
  • Zdj. nr 3: Portret młodej kobiety z czerwoną parasolką - Olej na płótnie, 88 x 60 cm
  • Zdj. nr 4: Cyganka - Olej na płótnie, 65 x 53 cm
  • Zdj. nr 5: Kwiaciarki - Olej na płótnie, 65 x 86 cm
  • Zdj. nr 6: Japonka - Olej na desce, 37 x 21 cm
  • Zdj. nr 7: Ze spaceru (Dama w białej kuchni) - Olej na płótnie, 161,5 x 100 cm
  • Zdj. nr 8: Portret Zofii Federowiczej - Olej na płótnie, 150 x 100 cm
  • Zdj. nr 9: Bretonka, wersja II - Olej na płótnie, 53 x 42 cm
  • Zdj. nr 10: W oranżerii - Olej na płótnie, 235 x 180 cm
  • Zdj. nr 11: W Wielki Piątek - Olej na płótnie, 240 x 158 cm
  • Zdj. nr 12: Dziewczyna z koszem jarzyn w ogrodzie - Olej na płótnie, 125 x 85 cm
  • Zdj. nr 13: Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku - Olej na płótnie, 180 x 100 cm
  • Zdj. nr 14: Portret kobiety - Olej na płótnie, 122 x 80 cm
  • Zdj. nr 15: Portret z japońską parasolką - Olej na płótnie, 65 x 52 cm
  • Zdj. nr 16: Kasper Żelechowski (1863-1942): Olga Boznańska z japońskim parasolem - Kraków, fotografia na papierze albuminowym, 18,4 x 11,5 cm
  • Zdj. nr 17: Wnętrze pracowni - Olej na tekturze, 49 x 75 cm
  • Zdj. nr 18: Portret Paula Nauena - Olej na płótnie, 121 x 91 cm
  • Zdj. nr 19: Autoportret - Olej na płótnie, 70 x 57 cm
  • Zdj. nr 20: Autoportret - Olej na tekturze, 55,2 x 42,5 cm
  • Zdj. nr 21: Autoportret - Pastel na papierze, 102 x 65 cm
  • Zdj. nr 22: Studium kobiety z dziewczynką - Olej na tekturze, 56,5 x 43 cm
  • Zdj. nr 23: Dziewczynka z chryzantemami - Olej na tekturze, 88,5 x 69 cm
  • Zdj. nr 24: Portret kobiety w białej bluzce - Olej na tekturze, 67 x 48 cm
  • Zdj. nr 25: Dziewczynka w ogrodzie - Olej na tekturze, 65,5 x 42 cm
  • Zdj. nr 26: Dwoje dzieci na schodach - Olej na tekturze, 102 x 75 cm
  • Zdj. nr 27: W pracowni w Monachium - Olga Boznańska w swojej pracowni przy Georgenstraße, 1896/98. Fotografia papierowa, 12,5 x 9,4 cm
  • Zdj. nr 28: Portret Anny Saryusz Zaleskiej, malarki, - Olej na tekturze, 68 x 64 cm
  • Zdj. nr 29: Portret Antoniego Kamieńskiego, malarza - Olej na tekturze, 95 x 49,5 cm
  • Zdj. nr 30: Portret kobiety w niebieskiej bluzce - Olej na tekturze, tektura na kartonie, 69 x 43 cm
  • Zdj. nr 31: Imieniny Babuni - Olej na płótnie, 79 x 60 cm
  • Zdj. nr 32: Portret dziewczynek Heleny i Władysławy Chmielarczyk - Olej na tekturze, 95 x 67 cm, przemalowany przez Alfonsa Karpińskiego
  • Zdj. nr 33: Portret Franciszka Mączyńskiego, architekta - Olej na tekturze, 72 x 68,5 cm
  • Zdj. nr 34: Portret malarki Marii Koźniewskiej-Kalinowskiej - Olej na płótnie, 73 x 53,5 cm
  • Zdj. nr 35: Portret pianisty Augusta Radwana - Olej i tempera na płótnie, płótno na tekturze, 75 x 80,3 cm
  • Zdj. nr 36: Portret Zofii Kirkor-Kiedroniowej - 1903-1905, olej na tekturze, 99 x 68 cm
  • Zdj. nr 37: Portret Ludwika Pugeta - Olej na płótnie, 47 x 38 cm
  • Zdj. nr 38: Portret panny Paparówny, ze Lwowa - Olej na tekturze, 117 x 91 cm
  • Zdj. nr 39: Portret kobiety w czerwonym kapeluszu - Po 1900, pastel, 75 x 56,5 cm
  • Zdj. nr 40: Portret młodego mężczyzny w czerni - Olej na tekturze, 92 x 46,5 cm
  • Zdj. nr 41: Portret kobiety w brązowej sukni - Olej na tekturze, 98,5 x 74,5 cm
  • Zdj. nr 42: Bolesław Biegas, Portret Olgi Boznańskiej - Brąz, 52 x 27 x 18 cm
  • Zdj. nr 43: Wnętrze pracowni artystki w Krakowie - Olej na tekturze, 50,5 x 73 cm
  • Zdj. nr 44: Autoportret - Pastel, gwasz, kredka na tekturze, 74 x 43,5 cm
  • Zdj. nr 45: Place des Ternes w Paryżu - Olej na tekturze, 14 x 24 cm
  • Zdj. nr 46: Wnętrze pracowni - Olej na tekturze, 68 x 44 cm
  • Zdj. nr 47: Widok z okna pracowni krakowskiej - Olej na tekturze, 50 x 39 cm
  • Zdj. nr 48: Autoportret, po 1913 - Autoportret, po 1913, olej na tekturze, 55,2 x 46 cm
  • Zdj. nr 49: Olga Boznańska, ok. 1913 - Olga Boznańska w pracowni w domu przy ul. Wolskiej 21 w Krakowie, siedząca na kanapie z papierosem w dłoni, ok. 1913, fotografia, 16,9 x 12,2 cm
  • Zdj. nr 50: Martwa natura, 1918 - Martwa natura, 1918, olej na tekturze, 38,5 x 57,5 cm
  • Zdj. nr 51: Maki, po 1920 - Maki, po 1920, olej na tekturze, 46 x 38 cm
  • Zdj. nr 52: Czerwone kwiaty, 1925-1930 - Czerwone kwiaty, 1925-1930, olej na tekturze, 35 x 25,5 cm
  • Zdj. nr 53: Kwiaty, ok. 1930 - Kwiaty, ok. 1930, olej na desce, 29,5 x 41 cm
  • Zdj. nr 54: Portret kobiety, ok. 1922 - Portret kobiety z potrójnym sznurem pereł, ok. 1922, olej na tekturze, 80 x 65 cm
  • Zdj. nr 55: Portret pani Drzewieckiej, po 1925 - Portret pani Drzewieckiej, po 1925, olej na tekturze, 50 x 35 cm
  • Zdj. nr 56: Portret panny Ellen, po 1925 - Portret panny Ellen, po 1925, olej na tekturze, 79 x 51,5 cm
  • dj. nr 57: Portret dr Melanii Lipińskiej, ok. 1926 - Portret dr Melanii Lipińskiej, ok. 1926, olej na tekturze, 62,5 x 41,5 cm
  • Zdj. nr 58: Portret panny Syrewicz, 1926  - Portret panny Syrewicz, 1926, olej na tekturze, 55 x 33,5 cm
  • Zdj. nr 59: Portret Julii Rylskiej, ok. 1930 - Portret Julii Rylskiej, literatki i tłumaczki, ok. 1930, olej na tekturze, 69,5 x 48,5 cm
  • Zdj. nr 60: Portret Marii Pfitzner, ok. 1930 - Portret Marii Pfitzner, ok. 1930, olej na tekturze, 75 x 46 cm,
  • Zdj. nr 61: Portret Zofii Kulaszyńskiej, 1930 - Portret Zofii Kulaszyńskiej, 1930, olej na tekturze, 47 x 35 cm
Olga Boznańska – Kraków, Monachium, Paryż
Portret Olgi Boznańskiej w pracowni w Krakowie, w domu przy ul. Wolskiej 21, artystka malująca obraz na sztaludze, ok. 1920, papier fotograficzny, 12,2 x 16,9 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 97315/1

W czasie, gdy Boznańska przybywa do Monachium, oprócz Brandta własną pracownię prowadzi tam również Wierusz-Kowalski (1849-1915), który przez Drezno i Pragę przyjechał do Monachium w roku 1874. To właśnie do niego skierowane są listy polecające, które Boznańska ma w bagażu, i najwyraźniej to on pomaga jej w zaaklimatyzowaniu się w Monachium.[5] Ojciec Boznańskiej jeszcze przed jej wyjazdem również nawiązał kontakt z Brandtem.[6] Na monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych nadal są immatrykulowani liczni polscy studenci: Od roku akademickiego 1884/85 studiuje na niej i uczy się w prywatnej szkole Paula Nauena Stanisław Dębicki. Od 1885 roku uczęszczają na akademię między innymi: Zdzisław Piotr Jasiński, Zygmunt Ajdukiewicz i Feliks Cichocki Nałęcz, od 1886 roku Wincenty Trojanowski, od 1887 roku Stanisław Batowski-Kaczor a od 1888 roku Stanisław Fabijański i Władysław Karol Szerner.[7] Brandt i Wierusz-Kowalski uczestniczą we wszystkich ważnych wystawach odbywających się w Monachium. Od 1878 roku Brandt jest honorowym profesorem tutejszej akademii, Wierusz-Kowalski zostaje nim w roku 1890. Obaj zostaną odznaczeni najwyższymi bawarskimi orderami. Wielu młodych Polaków, podobnie jak Brandt, studiowało u zmarłych w 1886 roku malarzy - u batalisty i malarza koni Franza Adama oraz u twórcy obrazów historycznych Carla Theodora von Piloty’ego. Inni są uczniami pochodzącego z Węgier malarza historycznego Sandóra (Alexandra) Wagnera (1838-1919), jak na przykład Czachórski (1850-1911), który w 1879 roku zakłada własną pracownię, zostaje również honorowym profesorem i pozostaje na stałe w Monachium. W 1886 roku Simon Hollósy, węgierski malarz scen rodzajowych, powołuje do życia prywatną szkołę malarską, której odbywające się na Węgrzech letnie kursy malarstwa plenerowego budzą zainteresowanie wielu polskich adeptów malarstwa.

Boznańska, w sferze tematyki do swych obrazów, nie zachwyca się ani myśliwymi, ani Kozakami czy polskimi jeźdźcami,[8] ani atakami kawalerii, ani pędzącymi przez zamieć śnieżną saniami, „Żydami wracającymi z jarmarku“ ani też wreszcie „Orszakiem wieśniaków“, z których znani są Brandt i Wierusz-Kowalski a które cieszą się popularnością wśród właścicieli galerii i kolekcjonerów. Prawdopodobnie właśnie tego rodzaju malarstwo historyczne i rodzajowe, czyli nawiązujące do polskiej historii i kultury ludowej, sprawiły, że uciekła przed nimi z Krakowa. Lecz także tu w Monachium, kobiety nie mają dostępu do edukacji na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych. Boznańska studiuje zatem najpierw w prywatnej pracowni malarstwa Carla Kricheldorfa (1863-1934), znanego z portretów kobiet przedstawionych w wiejskich i mieszczańskich wnętrzach. Regularnie odwiedza Starą Pinakotekę [Alte Pinakothek], w której studiuje i kopiuje obrazy dawnych mistrzów, na przykład „Opłakiwanie Chrystusa“ (1634) Antoona van Dycka oraz jego portret batalisty Pietera Snayersa (ok. 1627/32). Jej własne prace z tego okresu, jak „Dziewczyna w kapeluszu z piórkiem“ (1887, zdj. nr 1) i „Mnich przy winie“ (1887, zdj. nr 2), są dowodem wpływu malarstwa flamandzkiego. W portrecie dziewczyny wskazuje na to mocny kontrast pomiędzy jasną karnacją twarzy a czarnym ubiorem, natomiast w przypadku „mnicha“ typowy motyw oraz koloryt utrzymany w tonacji brunatno-żółtej, nazywany „tonem galeryjnym“. Obie prace pokazują również, jak dalece Boznańska już przewyższa Kricheldorfa. Dlatego w marcu 1887 roku poszukuje nowego nauczyciela. Brandt, przy okazji wizyty u niej, odradza jej zdawać się na nowego profesora: Jest już pewną siebie artystką.[9] Swoją kopię wykonaną według „Opłakiwania“ van Dycka, dziś znajdującą się w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu [Bibliothèque Polonaise de Paris], i „Mnicha“ prezentuje na tzw. „wystawie lokalnej“ (Lokalausstellung) zorganizowanej przez Monachijskie Zrzeszenie Artystów [Münchner Künstlergenossenschaft]. Dwa inne, dziś nieznane obrazy, „Camaldolit“ oraz „Stara kobieta“, wystawiła już rok wcześniej, podczas dorocznej wystawy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (TPSP) w Krakowie w 1886 roku. W Polsce spędza również swoje letnie wakacje.

 

[5] Eliza Ptaszyńska, Alfred Wierusz-Kowalski, na tym portalu, s. 3.

[6] Piotr Kopszak, In Munich, [w:] katalog wystawy „Olga Boznańska“, Kraków 2014, s. 37.

[7] Lista polskich studentów na Akademii w Monachium za: Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 15 i nast. Biografie polskich artystów na tym portalu w zakładce Porta Polonica>Encyclopedia Polonica.

[8] Hans-Peter Bühler, Jäger, Kosaken und polnische Reiter. Josef von Brandt, Alfred von Wierusz-Kowalski und der Münchner Polenkreis, Hildesheim 1993.

[9] Piotr Kopszak, In Munich, [w:] katalog wystawy „Olga Boznańska“, Kraków 2014, s. 38.