Olga Boznańska. Kraków – Monachium – Paryż

Za pośrednictwem Thomasa Olga poznaje wpływowego polityka i kolekcjonera sztuki Oliviera Sainsère (1852-1923), już wówczas prefekta i kanclerza stanu a od 1901 pierwszego protektora Pabla Picasso i kolekcjonera jego prac, u którego często gości z Izą. W 1899 roku maluje portret małżonków Sainsère, a jedenaście lat później portret rodzinny ich córki i zięcia, lekarza i późniejszego laureata nagrody Nobla Charlesa Richeta (1850-1935); są one bądź francuską własność prywatną, bądź wiedza o nich pochodzi z fotografii. W tym czasie kształtuje się styl malarski Boznańskiej polegający na odtwarzaniu tonacji karnacji osoby portretowanej za pomocą impresjonistycznej techniki szeregu barwnych plamek, rozmyciu konturów postaci oraz na wkomponowaniu prześwitującego podłoża, zwykle brązowawej tektury, w kolorystykę obrazu. I choć już wcześniej można u niej zaobserwować pierwsze przejawy impresjonistycznego obrazowania, na przykład w „Studium kobiety z dziewczynką“ (1893, zdj. nr 22), to jednak teraz stanowi ono nieodłączną cechę stylu malarskiego artystki. W 1899 roku w stylu tym powstają: portret malarki i chyba jej przyjaciółki z lat szkolnych w Krakowie Anny Saryusz-Zaleskiej (zdj. nr 28), wizerunek mieszkającego w Warszawie, choć w tym roku często przebywającego w Paryżu, malarza Antoniego Kamieńskiego (1860/61-1933, zdj. nr 29), reprezentatywny portret marszanda Georgesa Thomasa (własność prywatna)[42] a także portret nieznanej kobiety w niebieskiej bluzce (zdj. nr 30). Wszystkie sprawiają wrażenie - niektóre bardziej, niektóre mniej, że w wyniku wykorzystania tego stylu portretowane postaci są zanurzone w mgle barw i tym samym osnute aurą tajemniczości. Ten fenomen francuscy krytycy sztuki porównywali do twórczości Eugène Carriera (1849-1906), z którym Mordant utrzymywał ścisły kontakt. Jednak sama Boznańska zdecydowanie zaprzeczała tej opinii. Większe artystyczne pokrewieństwo czuła raczej z Édouardem Vuillardem (1868-1940), którego nigdy osobiście nie poznała, choć utrzymywał stosunki towarzyskie z niezbyt uznawanym przez nią Pankiewiczem.[43]

Nadal powstają kolejne portrety dziecięce: od barwnego, namalowanego w impresjonistycznej manierze obrazu „Imieniny Babuni“ (ok. 1900, zdj. nr 31), poprzez mglisty portret „Niańki“ trzymającej na rękach małe dziecko (1899, Muzeum Narodowe we Wrocławiu) oraz wizerunek młodej kobiety z niemowlęciem pod tytułem „Macierzyństwo“ (1902, własność prywatna), czy portret starszej dziewczynki z młodszym chłopcem (1907, Narodowa Galeria Sztuki we Lwowie), aż po utrzymany w mglistym różu portret dwóch dziewczynek (1906, zdj. nr 32), którego obecną kolorystykę zawdzięczamy przemalowaniom dokonanym przez malarza Alfonsa Karpińskiego (1875-1961), późniejszego męża Władysławy przedstawionej z prawej strony obrazu.

Portrety pozostają jednak jej głównym obszarem działania. Utrwala tak więc na nich sporą liczbę członków polskiej gminy w Paryżu, która w tych latach wynosi prawie sześć tysięcy,[44] lub tymczasowo pełniących swoje obowiązki w Paryżu Polaków, nierzadko należących do ówczesnej śmietanki towarzyskiej. Są wśród nich między innymi: nauczyciel i historyk sztuki dr Antoni Marian Kurpiel-Łękawski, który od 1899 do 1900 roku przebywa w Paryżu w ramach stypendium Polskiej Akademii Umiejętności (Muzeum Okręgowe w Rzeszowie); biolog i profesor Jan Danysz (1860-1928; 1901, własność prywatna); krakowski architekt Franciszek Mączyński (1874-1947; 1902, zdj. nr 33), który studiuje w paryskiej Akademii Sztuk Pięknych, czy też nauczycielka, tłumaczka i działaczka społeczna Janina Dygat (1873-1941), córka polskiego emigranta, której portret w 1903 roku kupuje od artystki rząd francuski do zbiorów Musée du Luxembourg a następnie przez Luwr trafia do Musée d'Orsay.[45] W 1903 maluje portret malarki Marii Koźniewskiej-Kalinowskiej (1875-1968, zdj. nr 34), która od tegoż roku studiuje w paryskiej Académie Colarossi i u Boznańskiej pobiera nauki malarstwa. W okresie od 1904 do 1905 roku powstają portrety: Samuela Hirszenberga (Galeria Narodowa miasta Lwowa), pianisty i ucznia Chopina Augusta Radwana (1867-1958, zdj. nr 35) oraz nauczycielki i działaczki społecznej Zofii Kirkor-Kiedroniowej (1872-1952, zdj. nr 36), w 1907 roku: kolekcjonera sztuki Jasieńskiego (Muzeum Narodowe w Krakowie), krakowskiego rzeźbiarza Ludwika Pugeta (1877-1942, zdj. nr 37), który w tym czasie studiuje w paryskiej Académie de la Grande Chaumière, oraz portret pochodzącej ze Lwowa malarki Marii Bauer-Paparówny (1883-1933, zdj. nr 38), przyjaciółki Boznańskiej.