Jeremiasz Falck

Falck nigdy nie został zapomniany. Już w 1767 roku pisze o nim François Basan w swoim wydanym w Brukseli dziele pod tytułem „Dictionnaire des graveurs anciens et modernes“, nazywając go Jérémie i określając go jako „Graveur Polonois, lequel a beaucoup travaillé en France vers le milieu du dernier siecle“ oraz podając kilka jego ważniejszych prac.[18] Z kolei na początku XIX w. jego prace, jak już wspomniano, znajdują się w najważniejszych polskich zbiorach. W Niemczech odnotowują go leksykony artystów, takie jak „Allgemeines Künstler-Lexicon“ Georga Kaspara Naglera z 1835 roku[19] oraz pierwsze wydanie „Meyers Conversations-Lexicon“ z 1847 roku[20], zawierające niemalże identyczne teksty o Falcku oraz zestawienia jego najważniejszych prac. Oba leksykony podają jednak zupełnie błędną datę śmierci: „Danzig 1709“. Również w roku 1847 ukazuje się w czasopiśmie „Neue preußische Provinzialblätter“ artykuł gdańskiego radcy sądowego Wilhelma Seidla pod tytułem „Nachrichten über Danziger Kupferstecher“ [Informacje o rytownikach gdańskich], w którym autor obszernie opisuje życie i dorobek artystyczny Falcka, wydając taki oto osąd: „Falck’s Werke werden von den Sammlern sehr gesucht und den ausgezeichneten Erzeugnissen der Niederländischen Stecherschulen beigezählt.“ [Prace Falcka są poszukiwane przez kolekcjonerów i zaliczane do wybitnych dzieł holenderskiej szkoły rytowników.].[21] Byli także polscy autorzy podający listę dzieł Falcka: Józef Ignacy Kraszewski w artykule dla norymberskiego czasopisma „Athenaeum für Wissenschaft, Kunst und Leben“ z 1850 roku wymienia 150 sztychów,[22] z kolei polski historyk sztuki Edward Rastawiecki (1804-1879) w miesięczniku „Biblioteka warszawska“ z 1852 roku podaje już 317 rycin Falcka.[23] Według Blocka zarówno w zbiorach Muzeum Czartoryskich jak i w kolekcji Mieczysława Pawlikowskiego we Lwowie znajdowało się ponad 300 jego prac. Po rejestr dzieł Blocka, który ukazał się w 1890 roku, sięgają również współcześni badacze życia i twórczości Falcka i go uzupełniają.[24] Mało prawdopodobnym jest, by autorem obrazu olejnego pod tytułem „Martwa natura z ostrygami“ z roku 1650, szczegółowo przedstawionego w 2006 roku i obecnie przechowywanego w zbiorach Westfälisches Landesmuseum w Monastyrze [Münster], był właśnie ten Jeremiasz Falck. [25] dzieła Falcka łatwo można odszukać w Internecie, na stronach muzeów i bibliotek, które je posiadają, oraz za pomocą wyspecjalizowanych wyszukiwarek, takich jak „europeana collections“ czy „Virtuelles Kupferstichkabinett“.

Axel Feuß, maj 2017 r.