Menu toggle
Navigation

Olga Boznańska. Kraków – Monachium – Paryż

Portret Olgi Boznańskiej w pracowni w Krakowie, w domu przy ul. Wolskiej 21, artystka malująca obraz na sztaludze, ok. 1920, papier fotograficzny, 12,2 x 16,9 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 97315/1

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Zdj. nr 1: Studium dziewczyny w kapeluszu z piórkiem - Olej na płótnie, płótno na tekturze, 58 x 44 cm
  • Zdj. nr 2: Mnich pijący wino - Olej na płótnie, 81,5 x 65,2 cm
  • Zdj. nr 3: Portret młodej kobiety z czerwoną parasolką - Olej na płótnie, 88 x 60 cm
  • Zdj. nr 4: Cyganka - Olej na płótnie, 65 x 53 cm
  • Zdj. nr 5: Kwiaciarki - Olej na płótnie, 65 x 86 cm
  • Zdj. nr 6: Japonka - Olej na desce, 37 x 21 cm
  • Zdj. nr 7: Ze spaceru (Dama w białej kuchni) - Olej na płótnie, 161,5 x 100 cm
  • Zdj. nr 8: Portret Zofii Federowiczej - Olej na płótnie, 150 x 100 cm
  • Zdj. nr 9: Bretonka, wersja II - Olej na płótnie, 53 x 42 cm
  • Zdj. nr 10: W oranżerii - Olej na płótnie, 235 x 180 cm
  • Zdj. nr 11: W Wielki Piątek - Olej na płótnie, 240 x 158 cm
  • Zdj. nr 12: Dziewczyna z koszem jarzyn w ogrodzie - Olej na płótnie, 125 x 85 cm
  • Zdj. nr 13: Portret chłopca w gimnazjalnym mundurku - Olej na płótnie, 180 x 100 cm
  • Zdj. nr 14: Portret kobiety - Olej na płótnie, 122 x 80 cm
  • Zdj. nr 15: Portret z japońską parasolką - Olej na płótnie, 65 x 52 cm
  • Zdj. nr 16: Kasper Żelechowski (1863-1942): Olga Boznańska z japońskim parasolem - Kraków, fotografia na papierze albuminowym, 18,4 x 11,5 cm
  • Zdj. nr 17: Wnętrze pracowni - Olej na tekturze, 49 x 75 cm
  • Zdj. nr 18: Portret Paula Nauena - Olej na płótnie, 121 x 91 cm
  • Zdj. nr 19: Autoportret - Olej na płótnie, 70 x 57 cm
  • Zdj. nr 20: Autoportret - Olej na tekturze, 55,2 x 42,5 cm
  • Zdj. nr 21: Autoportret - Pastel na papierze, 102 x 65 cm
  • Zdj. nr 22: Studium kobiety z dziewczynką - Olej na tekturze, 56,5 x 43 cm
  • Zdj. nr 23: Dziewczynka z chryzantemami - Olej na tekturze, 88,5 x 69 cm
  • Zdj. nr 24: Portret kobiety w białej bluzce - Olej na tekturze, 67 x 48 cm
  • Zdj. nr 25: Dziewczynka w ogrodzie - Olej na tekturze, 65,5 x 42 cm
  • Zdj. nr 26: Dwoje dzieci na schodach - Olej na tekturze, 102 x 75 cm
  • Zdj. nr 27: W pracowni w Monachium - Olga Boznańska w swojej pracowni przy Georgenstraße, 1896/98. Fotografia papierowa, 12,5 x 9,4 cm
  • Zdj. nr 28: Portret Anny Saryusz Zaleskiej, malarki, - Olej na tekturze, 68 x 64 cm
  • Zdj. nr 29: Portret Antoniego Kamieńskiego, malarza - Olej na tekturze, 95 x 49,5 cm
  • Zdj. nr 30: Portret kobiety w niebieskiej bluzce - Olej na tekturze, tektura na kartonie, 69 x 43 cm
  • Zdj. nr 31: Imieniny Babuni - Olej na płótnie, 79 x 60 cm
  • Zdj. nr 32: Portret dziewczynek Heleny i Władysławy Chmielarczyk - Olej na tekturze, 95 x 67 cm, przemalowany przez Alfonsa Karpińskiego
  • Zdj. nr 33: Portret Franciszka Mączyńskiego, architekta - Olej na tekturze, 72 x 68,5 cm
  • Zdj. nr 34: Portret malarki Marii Koźniewskiej-Kalinowskiej - Olej na płótnie, 73 x 53,5 cm
  • Zdj. nr 35: Portret pianisty Augusta Radwana - Olej i tempera na płótnie, płótno na tekturze, 75 x 80,3 cm
  • Zdj. nr 36: Portret Zofii Kirkor-Kiedroniowej - 1903-1905, olej na tekturze, 99 x 68 cm
  • Zdj. nr 37: Portret Ludwika Pugeta - Olej na płótnie, 47 x 38 cm
  • Zdj. nr 38: Portret panny Paparówny, ze Lwowa - Olej na tekturze, 117 x 91 cm
  • Zdj. nr 39: Portret kobiety w czerwonym kapeluszu - Po 1900, pastel, 75 x 56,5 cm
  • Zdj. nr 40: Portret młodego mężczyzny w czerni - Olej na tekturze, 92 x 46,5 cm
  • Zdj. nr 41: Portret kobiety w brązowej sukni - Olej na tekturze, 98,5 x 74,5 cm
  • Zdj. nr 42: Bolesław Biegas, Portret Olgi Boznańskiej - Brąz, 52 x 27 x 18 cm
  • Zdj. nr 43: Wnętrze pracowni artystki w Krakowie - Olej na tekturze, 50,5 x 73 cm
  • Zdj. nr 44: Autoportret - Pastel, gwasz, kredka na tekturze, 74 x 43,5 cm
  • Zdj. nr 45: Place des Ternes w Paryżu - Olej na tekturze, 14 x 24 cm
  • Zdj. nr 46: Wnętrze pracowni - Olej na tekturze, 68 x 44 cm
  • Zdj. nr 47: Widok z okna pracowni krakowskiej - Olej na tekturze, 50 x 39 cm
  • Zdj. nr 48: Autoportret, po 1913 - Autoportret, po 1913, olej na tekturze, 55,2 x 46 cm
  • Zdj. nr 49: Olga Boznańska, ok. 1913 - Olga Boznańska w pracowni w domu przy ul. Wolskiej 21 w Krakowie, siedząca na kanapie z papierosem w dłoni, ok. 1913, fotografia, 16,9 x 12,2 cm
  • Zdj. nr 50: Martwa natura, 1918 - Martwa natura, 1918, olej na tekturze, 38,5 x 57,5 cm
  • Zdj. nr 51: Maki, po 1920 - Maki, po 1920, olej na tekturze, 46 x 38 cm
  • Zdj. nr 52: Czerwone kwiaty, 1925-1930 - Czerwone kwiaty, 1925-1930, olej na tekturze, 35 x 25,5 cm
  • Zdj. nr 53: Kwiaty, ok. 1930 - Kwiaty, ok. 1930, olej na desce, 29,5 x 41 cm
  • Zdj. nr 54: Portret kobiety, ok. 1922 - Portret kobiety z potrójnym sznurem pereł, ok. 1922, olej na tekturze, 80 x 65 cm
  • Zdj. nr 55: Portret pani Drzewieckiej, po 1925 - Portret pani Drzewieckiej, po 1925, olej na tekturze, 50 x 35 cm
  • Zdj. nr 56: Portret panny Ellen, po 1925 - Portret panny Ellen, po 1925, olej na tekturze, 79 x 51,5 cm
  • dj. nr 57: Portret dr Melanii Lipińskiej, ok. 1926 - Portret dr Melanii Lipińskiej, ok. 1926, olej na tekturze, 62,5 x 41,5 cm
  • Zdj. nr 58: Portret panny Syrewicz, 1926  - Portret panny Syrewicz, 1926, olej na tekturze, 55 x 33,5 cm
  • Zdj. nr 59: Portret Julii Rylskiej, ok. 1930 - Portret Julii Rylskiej, literatki i tłumaczki, ok. 1930, olej na tekturze, 69,5 x 48,5 cm
  • Zdj. nr 60: Portret Marii Pfitzner, ok. 1930 - Portret Marii Pfitzner, ok. 1930, olej na tekturze, 75 x 46 cm,
  • Zdj. nr 61: Portret Zofii Kulaszyńskiej, 1930 - Portret Zofii Kulaszyńskiej, 1930, olej na tekturze, 47 x 35 cm
Olga Boznańska – Kraków, Monachium, Paryż
Portret Olgi Boznańskiej w pracowni w Krakowie, w domu przy ul. Wolskiej 21, artystka malująca obraz na sztaludze, ok. 1920, papier fotograficzny, 12,2 x 16,9 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. DI 97315/1

Bardziej prywatny charakter ma portret kobiety z japońską parasolką (1892, zdj. nr 15), przedstawiający nieznajomą w czerwonej sukni siedzącą na niskim parapecie. Za oknem widać po raz kolejny miejski krajobraz. Na zdjęciach pracowni artystki (1890, kolekcja prywatna; Muzeum Lubelskie) można odkryć inne japońskie parasolki stanowiące dekorację ścian.[23] Jedną z nich trzyma ona sama na zdjęciu zrobionym w 1893 roku w Krakowie przedstawiającym ją w fartuchu malarskim, siedzącą przed stołem, na którym stoją pędzle i farby (zdj. nr 16). Kobieta w czerwieni mogła więc równie dobrze być malowana w oknie jednej z pracowni, czy to w Krakowie czy przy monachijskiej Theresienstraße, u jednej z przyjaciółek Boznańskiej lub u jej narzeczonego Józefa Czajkowskiego, który od 1892 roku studiuje na monachijskiej akademii u Johanna Caspara Hertericha (1843-1905), malarza historycznego i twórcy scen rodzajowych. W tym czasie Boznańska maluje też narzeczonego w czarnym garniturze na barwnym tle i w stylu plenerowym (Muzeum Narodowe w Krakowie).[24] Nieco później powstaje obraz przedstawiający wnętrze pracowni a w prawym dolnym rogu mężczyznę na zielonej sofie, którym jest prawdopodobnie Czajkowski (zdj. nr 17).

W listopadzie 1892 roku w Krakowie umiera matka Boznańskiej. Razem z ojcem i siostrą jedzie do Paryża by odwiedzić rodzinę ze strony matki a przy okazji spotyka tam też swojego kuzyna, cenionego grafika Daniela Mordanta (1853-1914), z którym odtąd pozostaje w ścisłym kontakcie. Czajkowski uda się do Paryża w roku 1896, aby podjąć studia na Académie Julian u Jeana-Paula Laurensa (1838-1921), Jeana-Josepha Benjamin-Constanta (1845-1902) a także u Whistlera. Od 1900 mieszka znowu w Krakowie. Podczas krótkiego pobytu w Paryżu zrywa zaręczyny z Boznańską, ponieważ oboje cały czas żyją daleko od siebie. Później pracuje jako architekt, projektant wnętrz a także jako profesor na akademiach sztuk pięknych w Krakowie, Wilnie i Warszawie.[25]

W 1893 dochodzi w końcu do spotkania z Paulem Nauenem, w którego prywatnej szkole Boznańska zamierzała niegdyś studiować. Hedwig Weiß i jej druga przyjaciółka, Helena Kossobudzka, która mieszka w Monachium od 1893 do 1900 roku, pokazują Nauenowi autoportret Boznańskiej namalowany po śmierci matki i przedstawiający ją w żałobnej szacie. Nauen pyta malarkę, czy mógłby ją sportretować, na co ta się zgadza. Świeżo namalowany, jeszcze niedokończony wizerunek niszczy jednak, sądząc, że nie oddawał on należycie charakteru portretowanej. Mimo to Boznańska rewanżuje się mu portretem, przedstawiającym Nauena (1893, zdj. nr 18) w żakiecie trzy czwarte długości, siedzącego na kanapie w kwiaty w jej pracowni przy Theresienstraße, obok stoi stolik a na nim japońska filiżanka na herbatę. Tego poranka mżył deszcz - opowie później - otworzyły się drzwi i Nauen wszedł z podniesionym kołnierzem: „To był mój obraz.“[26] W tym samym roku jej portret brata Samuela Hirszenberga przynosi jej złoty medal na wystawie Zrzeszenia Artystów w Monachium [Münchner Künstlergenossenschaft]. Bierze udział w wystawie w Pradze i w wystawie berlińskiego domu akcyjnego Amsler & Ruthardt oraz udaje się ponownie do krewnych w Paryżu. Portret Paula Nauena sprawia, że malarka zyskuje sławę w całej Europie. W 1894 obraz zdobywa srebrny medal na Powszechnej Wystawie Sztuki Polskiej we Lwowie oraz złoty medal na III Międzynarodowej Wystawie Sztuki [III. Internationale Kunstausstellung] we Wiedniu, który wręcza jej brat cesarza Austrii, arcyksiążę Karol Ludwik.[27] Na wystawie w warszawskiej Zachęcie w 1895 roku portret otrzyma drugą nagrodę a w następnym roku zostanie zakupiony, jako pierwszy obraz artystki, do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Sukces ten otwiera jej jako portrecistce drzwi w Monachium i w Polsce.

 

[23] Katalog wystawy „Olga Boznańska“, Kraków 2014, s. 113, 115; katalog wystawy „Olga Boznańska (1865-1940)“, Warszawa 2015, s. 176 i nast.

[24] Ilustracja w katalogu wystawy „Olga Boznańska“, Kraków 2014, s. 175.

[25] Biografia Józefa Czajkowskiego na tym portalu w zakładce Porta Polonica > Encyclopedia Polonica oraz: Janusza Antos, Józef Czajkowski na portalu culture.pl. Dostęp w Internecie: http://culture.pl/en/artist/jozef-czajkowski

[26] Marcin Samlicki, Olga Boznańska, [w:] Sztuki Piękne, 1925/26, nr 3, s. 106-107, cyt. za: Piotr Kopszak, In Munich, [w:] katalog wystawy „Olga Boznańska“, Kraków 2014, s. 42 i nast.

[27] Tamże, s. 43. Por. Sammlungen und Ausstellungen, [w:] Kunstchronik. Wochenschrift für Kunst und Kunstgewerbe, Neue Folge 5, 1894, zeszyt 28, 14.6.1894, kolumna 449. Dostęp w Internecie: http://digi.ub.uni-heidelberg.de