Adam Szymczyk i documenta 14

Motto „Uczyć się od Aten/Learning from Athens“ obowiązywało do samego końca, a znakiem rozpoznawczym była sowa - atrybut patronki miasta Ateny.[16] O tym, czego można uczyć się od Aten, pisze Szymczyk konkretniej w przedmowie do „Documenta-Reader‟. Działając z Aten, można uczyć się „iterowalności i odmienności", (co chyba należy tu rozumieć jako powtarzalność, różnorakość i różnorodność kulturalnych struktur i doświadczeń): „Decyzja o koncepcji zaprezentowania 14. documenta w Atenach i Kassel, jako ‚teatru i jego sobowtóra‘ (według Antonina Artauda), oznaczająca tym samym przesunięcie jej geograficznego i ideologicznego centrum z macierzystych Niemiec, wynika z poczucia konieczności działania w rzeczywistym czasie i świecie. Nie można objaśniać i komentować świata, działając wyłącznie z Kassel – z jednej, samotnej, zlokalizowanej w Europie Północno-Zachodniej perspektywy […] Skierowanie documenty do Aten ma pozwolić nam na zrezygnowanie z utartych sposobów myślenia, a nie dawać lekcję mieszkańcom tego miasta, ma otworzyć nową przestrzeń możliwości. Stary świat opiera się na pojęciach przynależności, tożsamości i zakorzenienia. Nasz nowy świat będzie światem radykalnych podmiotowości. […] Twórcy sztuki mogą jednak wskazać nam drogę, na której nauczymy się, co znaczy ‚uczyć się, uczyć się oddolnie‘, o czym pisze Gayatri Chakravorty Spivak, lub uczyć się od innych, aby ze sobą współistnieć, jak to sformułował Souleymane Bachir Diagnes. Ucząc się od innych, możemy wyobrazić sobie symetryczne relacje między równymi sobie podmiotami zamiast asymetrycznych stosunków władzy między suwerenem i jego podwładnymi. Twórcy sztuki, czyli pisarze i pisarki, autorzy i autorki filmów, rzeźbiarze i rzeźbiarki, malarze i malarki, aktorzy i aktorki oraz wszyscy ci, którzy niegdyś nie mieli dostępu do republiki, mogą nas uczyć tego, że zamiast kontynuować nadprodukcję musimy w pierwszej kolejności nauczyć się bycia obcym dla samych siebie, co pozwoli nam przeżywać poczucie ‚od-twórczości‘ (w sensie Simone Weil). Mogą nam pokazać, jak chwiejne są podstawy naszego pozytywnego i biernego pojmowania świata, mogą nas nauczyć, jak powinniśmy opuścić miasta, by w nich ponownie zamieszkać (Kassel i Ateny są tu właściwymi przykładami), i jaką wagę powinniśmy przywiązywać do tego, w jaki sposób pracujemy i jak wykorzystujemy owoce naszej pracy.“[17]