Menu toggle
Navigation
Tekst

Ostatni rok generała „Grota“ Roweckiego

Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.
©
Marian Stefanowski 2020

"Grot“ był symbolem, był wodzem tajemniczym, który z podziemia kierował walką całego narodu. Ci, którzy go znali bliżej i którzy się z nim stykali bezpośrednio w pracy, cenili niezmiernie jego rzadkie walory, predestynujące go na przywódcę, wielką indywidualność i nieprzeciętny umysł. (...) Stworzył on organizację o rozmiarach dotąd nie spotykanych i wprowadził zgoła nie znane przedtem metody walki...

[T. Bór-Komorowski, "Armia podziemna"]

Stosownie do wielokrotnych zapowiedzi Rządu, zgodnych z przeważającą opinią Kraju, przyszła Polska będzie Krajem demokracji, a nie obcych duchowo Narodowi Polskiemu dyktatur i totalizmów. (...) Polska będzie Krajem, gdzie walki wewnętrzne będą mogły być prowadzone tylko w drodze przewidzianej Konstytucją.

[Z Rozkazu Grota, nr.54. Grudzień 1941]

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Zellenbau - Zellenbau w KZ-Sachsenhausen (stan obecny)
  • Zellenbau - Zellenbau, wejście do zachodniego skrzydła baraku (stan obecny)
  • Zellenbau, korytarz, po lewej i prawej wejścia do cel. - Zellenbau, korytarz, po lewej i prawej wejścia do cel. Na końcu po prawej stronie znajduje się cela nr 50 w której prawdopodobnie bym więziony generał Stefan Rowecki „Grot”.
  • Zellenbau, cela Ruperta Mayera - Zellenbau, cela Ruperta Mayera, głównej postaci katolickiego ruchu oporu działającego w okresie Trzeciej Rzeszy w Monachium.
  • Zellenbau - Zellenbau, widok ogólny celi poświęconej przytrzymywanym tu Polakom.
  • Zellenbau, imienna tablica - Zellenbau, imienna tablica informująca o więzionych tu w latach 1939 - 1945 Polakach.
  • Zellenbau - Zellenbau, ku pamięci biskupa Lublina Władysława Górala.
  • Zellenbau, cela 50 - Zellenbau, cela nr 50 w której prawdopodobnie przebywał generał Stefan Rowecki „Grot”
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“ z opisami w języku polskim i niemieckim, widok w kierunku wejścia.
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“, widok w kierunku- tekst wprowadzający.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Dzieciństwo i młodość 1895-1914.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Kariera wojskowa 1914-1939.
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“, widok ogólny.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Narodziny i rozbudowa polskiego Ruchu oporu od 1939 r.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Informacje o akcjach „N“.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Więzień Zellenbau w KZ Sachsenhausen 1943-1944
  • Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen - Wystawa czasowa Miejsca Pamięci i Muzeum Sachsenhausen „Generał Stefan Rowecki „Grot” - „więzień specjalny“ w KZ Sachsenhausen 1943-44“, widok ogólny.
  • Pamiątkowa tablica - Pamiątkowa tablica z roku 1988, wisiała w celi nr 50, w której przetrzymywany był „Grot”.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Pamięć.
  • Fragment działu wystawy - Fragment działu wystawy: Wybór publikacji poświęconych generałowi.
  • Zellenbau, fragment fundamentu - Zellenbau, fragment fundamentu baraku wschodniego skrzydła, stan obecny.
  • Pomnik pamiątkowy - Pamiątkowy pomnik generała Stefana Roweckiego „Grota” na terenie byłej komendantury obozu.

Ostatni rok generała „Grota“ Roweckiego
Strony Strony Pełny tekst Pełny tekst

Strony Strony Pełny tekst Pełny tekst
Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.
Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.
©
Marian Stefanowski 2020

Wiadomo, że prowadził dziennik osobisty oraz pamiętnik, które niestety zaginęły. Jedynym świadectwem jego pobytu są, jak już wyżej wspomniałem, listy do najbliższych, relacje Wołodymira Stachiwy z grupy wokół Bandery oraz zeznania wysokich funkcjonariuszy Gestapo. Harro Thomsen poinformował w roku 1948, że bywał u Generała w "Zellenbau" regularnie co 4-6 tygodni. Zeznanie to odwołał, jak twierdzi Żenczykowski "w sposób nieprzekonujący",9 w roku 1973. Latem 1943 roku niespodziewanie wizytę złożył wspominany wcześniej Hans Müller. Z relacji Generała przekazanej Stachiwie tematem tej rozmowy oraz kolejnych była aktualna sytuacja polityczna oraz sugestie o możliwym odprężeniu polsko-niemieckim a także o zagrożeniu Polski "bolszewickim zalewem".10

Nie chciałbym umierać na obczyźnie.

Chcę mieć żołnierską mogiłę z zieloną darnią i kamieniem polnym.

Generała Roweckiego zamordowano (zastrzelono lub rozstrzelano) w Sachsenhausen, a zwłoki spalono w krematorium. Jako możliwą datę przyjmuje się świt 2-go sierpnia 1944r.

Rozkaz wykonania egzekucji wydał Reichsführer SS - Himmler, prawdopodobnie po uzyskaniu informacji o wybuchu Powstania.11

 

9 Żenczykowski, op. cit., str. 44

10 Tomasz Szarota: Stefan Rowecki "Grot". Warszawa: PWN 1983, str. 247 - 248

11  Żenczykowski, op. cit., str.73 - 82

Fragment wystawy czasowej w Miejscu Pamięci i Muzeum Sachsenhausen poświęconej generałowi Roweckiemu.
©
Marian Stefanowski 2020
Pełny tekst na jednej stronie
Porta Polonica