Ostatni rok generała „Grota“ Roweckiego
Mediathek Sorted
Nie mamy całkowitej pewności w której z osiemdziesięciu cel przebywał początkowo Stefan Rowecki (w grę wchodzi ta oznaczona numerem 71) i co właściwie było powodem, że przeniesiono go, w styczniu 1944 r. do pomieszczenia "50" obok kancelarii SS. Faktem jest, że okno celi nie wychodziło na spacernik, co utrudniało znacznie kontakt z innymi aresztantami. Przypuszcza się5 że miało to związek z planowaną ucieczką lub/i donosem jednego z ukraińskich więźniów, iż banderowcy planują zamordować Generała pozorując jego samobójstwo.6
Podobnie jak w Berlinie, tak i w Sachsenhausen, generał Rowecki posiadał status "więźnia honorowego". Zachował cywilne ubranie, otrzymywał lepsze wyżywienie: tzw. Truppenkost czyli dietę przysługującą wartownikom z SS, mógł prowadzić korespondencję z rodziną. Listy - łącznie pięć - cenny dokument o historycznej wartości - adresowane były do kuzynki Haliny Królikowskiej z Chrzanowskich. Dzięki jej determinacji i odwadze uratowane zostały z pożogi wojennej. Pozostają do dziś bezcennym świadectwem życia Generała w obozie, jego troski o najbliższych oraz - w sposób zakamuflowany - losu Armii Krajowej. Niemcy udzielili także zezwolenia na paczki z żywnością, ubraniem i lekarstwami.
Generał Grot cierpiał od dawna na ataki wątrobowe. W Sachsenhausen jego stan zdrowia znacznie sie pogorszył. W jednym z listów prosi o nadesłanie owoców "i czegoś z jarzyn (ale bez grochu i kapusty), śliwki suszone, marmolada, borówki."7 W dołączonej do listu z lutego 1944 r. "Notatce dla lekarza w Warszawie" skarży się, że grudniowe badania w Berlinie nie przyniosły żadnych konkretnych efektów. Generał nie otrzymał wyników ani też diagnozy."Krótko mnie potem powiadomiono, że nie znaleziono nic groźnego i coby wskazywało na jakąś zasadniczą chorobę."8
5 Harro Thomsen przesłuchiwany w r. 1948 w Norymberdze miał zeznać, iż "władze Gestapo miały jakieś ogólne informacje, iż generał Rowecki posiada nielegalny kontakt z jednym z więźniów Zellenbau" [W:] Żenczykowski op.cit. str. 49
6 Pisze o tym Tomasz Szarota w swej pracy "Stefan Rowecki "Grot". Warszawa: PWN 1983. strony 246 - 248, 258 - 261. Autor, przyznajmy bardzo sceptycznie, odnosi sie do artykułu Edwarda Prusa Generał Rowecki "Grot" i ludzie Bandery, "Życie Literackie" 1974, nr 2. gdzie mówi się wprost o zdradzie Ukraińców oraz planowanym zamachu.
7 Żenczykowski, op. cit., str.61., f.f.
8 Żenczykowski, op. cit., str.61., f.f.
