Sztuka polskiego plakatu w Niemczech Zachodnich w okresie powojennym

Kamień węgielny pod sukces sztuki polskiego plakatu w Niemczech Zachodnich został położony już na początku lat 50. XX w. Najważniejszym medium jej popularyzacji - obok czasopism i pojedynczych publikacji - były przede wszystkim wystawy. I tak już w 1950 odbyła się wystawa polskiego plakatu, która objechała Niemcy, goszcząc między innymi w Hamburgu, Düsseldorfie, Frankfurcie nad Menem, Norymberdze i Monachium.[5] Kilkustronicowy fotoreportaż z tej wystawy ukazał się między innymi w czasopiśmie „Gebrauchsgraphik“.[6]

W następnych latach dołączyły kolejne, sporadyczne wystawy polskiej grafiki użytkowej; wielki boom na nie rozpoczął się po Polskim Październiku 1956.Ta ‚polska wiosna jesienią‘ przyczyniła się nie tylko do tego, że Polska „podbiła serca Zachodu“, jak pisał wówczas tygodnik „Die Zeit“,[7] ale także do tego, że wzbudziła bezprecedensowe zainteresowanie polską sztuką i kulturą współczesną w Niemczech Zachodnich - zjawisko tzw. „polskiej fali“, którego określenie już wśród współczesnych stało się przysłowiowe. Przy czym, fascynacja odwilżą w Polsce, z jej niepowtarzalnym w krajach bloku wschodniego kulturalnym rozkwitem i pozorną liberalnością, odgrywała podobną rolę jak motywy polityczno-moralne w obliczu trudnych niemiecko-polskich stosunków i mało konstruktywnej polityki Bonn wobec Polski. Fakt, że już pod koniec lat 50. klimat dla polityki kulturalnej w Polsce ponownie się oziębił, nie osłabił „polskiej fali“ w Niemczech Zachodnich. Aż do późnych lat 60. XX w. zachodnioniemieckie kalendarze wydarzeń w coraz większym stopniu wypełniały oferty dotyczące muzyki polskiej, literatury, teatru, filmu czy sztuk pięknych, stacje emitowały audycje w ramach radiowych „Polskich tygodni“, miasta i gminy organizowały polskie dni kultury, a co kilka tygodni gdzieś w Niemczech otwierana była wystawa polskiej sztuki współczesnej.

Wystawy polskiego plakatu stanowiły istotną część „polskiej fali“ i należały do najczęstszych ekspozycji polskiej sztuki w ówczesnych Niemczech Zachodnich: jedna trzecia z w sumie przeszło 100 udokumentowanych wystaw, które do lat 70. XX w. miały miejsce w Niemieckiej Republice Federalnej i w Berlinie Zachodnim,[8] to wystawy plakatu. Wiele z nich było wystawami objazdowymi prezentowanymi w kilku miastach w Niemczech, stąd miejsc, w których zostały pokazane było o wiele więcej.

Poniższe zestawienie wystaw polskiego plakatu, które odbyły się od 1964 do 1966 roku, uzmysławia nam ich częstotliwość w tych latach.[9] (zdj. nr 5)