Ferdinand Matuszek, czyli jak wygląda pamięć o polskich robotnikach przymusowych
Mediathek Sorted
Zwiastun sztuki "Im Herzen ein Nest aus Stacheldraht", Grunert/Berges, 2018 r.
Epilog
W ten styczniowy wieczór, kiedy na scenie w Bielefeldzie gasną światła reflektorów, w teatrze najpierw panuje cisza, po czym widzowie zaczynają powoli klaskać. To nie są burzliwe oklaski i nagle zdaję sobie sprawę, że nie jestem jedyna, która czeka aż opadną emocje i zacznie działać to, co widziałam. Wrażenie to jeszcze bardziej podkreśla gwar rozmów unoszący się w teatralnym barze kilka minut później.
Pamięć o polskim robotniku przymusowym nie kończy się na książce i na sztuce. Potrzebne są dalsze spotkania i dyskusje z publicznością, aby narracja i pamięć o robotnikach przymusowych mogły na stałe zaistnieć w naszej kulturowej pamięci.
Więcej informacji na ten temat oraz terminy odczytów i spektakli można znaleźć na stronach internetowych:
Andrea Lorenz, marzec 2019 roku
Literatura przedmiotu
Czernielów Ruski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom I, Warszawa 1880, s. 817. Dostęp w Internecie: http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/817 (dostęp: 28.02.2019 r.)
Assmann, Jan, Kollektives Gedächtnis und kulturelle Identität, [w:] Jan Assmann i Tonio Hölscher (red.), Kultur und Gedächtnis, Frankfurt nad Menem 1988, s. 9-19.
Kolek, Martin, Vergessen? Polnische und sowjetische Zwangsarbeiter und Kriegsgefangene im Raum Delbrück 1939-1945.
Hoser, Paul, Schutzstaffel (SS), 1925-1945, [w:] Historisches Lexikon Bayerns, data publikacji: 12.11.2007 r. Dostęp w Internecie: https://www.historisches-lexikon-bayerns.de/Lexikon/Schutzstaffel_(SS),_1925-1945 (dostęp: 15.02.2019 r.).
Schäffer, Friedhelm i Oliver Nickel, „Ich hatte nichts gegen Deutsche, nur gegen Faschisten.“ Die Lebensgeschichte des Ferdinand Matuszek, Norderstedt 2015.
Spoerer, Mark, Zwangsarbeit im Dritten Reich, Norbert Wollheim Memorial, Uniwersytet J.W. Goethego/Fritz Bauer Institut, Frankfurt nad Menem 2008.
Wetzel, Juliane, Displaced Persons (DPs), [w:] Historisches Lexikon Bayerns, data publikacji: 26.03.2013 r. Dostęp w Internecie: https://www.historisches-lexikon-bayerns.de/Lexikon/Displaced_Persons_(DPs) (dostęp: 15.02.2019 r.).
