Artyści polscy w Monachium w latach 1828–1914

W okresie od roku 1870 do roku 1875 studia na Akademii w Monachium podjęło 45 polskich studentów. I tym razem znaleźli się wśród nich wybitni malarze. Adam Chmielowski (1845-1916, zdj. nr 9), który podczas powstania styczniowego stracił nogę, wyemigrował do Gandawy i Paryża, po czym w roku 1870 podjął studia malarskie w Monachium. Tam też zainteresował się malarstwem Anselma Feuerbacha i kolekcją hrabiego Schacka oraz malował pełne nastroju miejskie nokturny. W roku 1875 powrócił do Warszawy, gdzie malował obrazy o tematyce religijnej. W roku 1887 wstąpił do zakonu franciszkanów jako brat Albert, a w roku 1989 został kanonizowany. Pochodzący z szlachty mazowieckiej Józef Chełmoński (1849-1914, zdj. nr 10), studiował w Monachium od roku 1872, przez trzy lata, następnie udał się do Paryża. Pozostając głównie pod wpływem francuskiego realizmu malował pejzaże a także polskie i ukraińskie sceny myśliwskie i rodzajowe przedstawiające życie wiejskie w swojej ojczyźnie.

W roku 1873 do Akademii przybyli Jan Chełmiński, Wojciech Kossak i Alfred Wierusz-Kowalski. Chełmiński (1851-1925, zdj. nr 11) studiował u Józefa Brandta oraz Franza Adama. Jego sceny rodzajowe i myśliwskie cieszyły się dużym uznaniem ówczesnych elit. Obrazy o tematyce myśliwskiej sprzedawał księciu Saksonii-Coburg-Gotha i bawarskiej rodzinie królewskiej, a od 1876 roku z dużym sukcesem również na wystawach w Berlinie, Wiedniu, Londynie i Paryżu. W roku 1884 udał się do Londynu, następnie do Nowego Jorku. O Chełmińskim pisał Rosenberg: „Szczególnie łącząc sceny batalistyczne ze specyficznymi krajobrazami, tworzy coś wspaniałego. Jego koloryt jest jednak bardziej surowy i bardziej barwny, jego charakter mniej energiczny, a jego rysunek nie taki śmiały i żywy, jak jego dwóch rodaków [Brandt i Maksymilian Gierymski].“[9] Kossak (1856-1942, zdj. nr 12), który przedtem studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, pozostał trzy lata w Monachium. Następnie studiował w École des beaux-arts w Paryżu i w roku 1884 wrócił do Krakowa. Od roku 1893 pracował we Lwowie nad Panoramą Racławicką. W roku 1895, na zaproszenie swojego kolegi, malarza Juliana Fałata, udał się do Berlina, gdzie dwa lata później, z uwagi na jego jedyne w swoim rodzaju dzieła malarstwa batalistycznego, został malarzem nadwornym cesarza Wilhelma II, jako Adalbert Ritter von Kossak. W roku 1902 wrócił do Krakowa. Uczniami Józefa Brandta byli również: Wierusz-Kowalski (1849-1915, zdj. nr 13), który zasłynął ze scen konnych, z orszaków weselnych z postaciami w polskich strojach ludowych oraz z kuligów z młodymi śmiejącymi się ludźmi, a także Julian Fałat (1853-1929, zdj. nr 14), studiujący w Monachium od roku 1875. Podczas gdy Wierusz-Kowalski pozostał w Monachium i w 1890 roku został profesorem honorowym Akademii, Fałłat podróżował od roku 1885 po Europie i Azji, a biorąc udział w polowaniu u księcia Antoniego Radziwiłła, poznał Wilhelma II, przyszłego cesarza Niemiec, u którego w roku 1889 został malarzem nadwornym. W roku 1895 wrócił do Krakowa, gdzie pełnił funkcję profesora.

Polscy artyści przebywający w Monachium brali udział w międzynarodowych wystawach, między innymi w Wystawach Światowych w Paryżu (1867) i w Wiedniu (1873). W pierwszej Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Glaspalast w Monachium, Brandt zaprezentował swój obraz „Targ w okolicach Krakowa“ oraz jedną scenę przedstawiającą epizod z wojny trzydziestoletniej.[10] Maksymilian Gierymski wystawił obrazy „Wieczornica ukraińska“ / tyt. niem. „Spinnstube in Polen“ oraz „Pojedynek Tarły z Poniatowskim“ i „Epizod z powstania 1863“.[11] W Paryżu Brandt przedstawił obraz „Bitwa pod Chocimiem“, natomiast we Wiedniu obraz „Sobieski pod Wiedniem“. W niemieckim dziale Wystawy Światowej we Wiedniu w roku 1873 uczestniczyło ośmiu polskich artystów z Monachium, wśród nich obaj bracia Gierymscy. Maksymilian zaprezentował sceny z powstania styczniowego, których z uwagi na cenzurę nigdy nie byłoby można wystawić na terenie zaboru rosyjskiego, jak te na obrazach „Patrol Powstańczy“ / tyt. niem. „Alarmierte Avantgarde“ (zdj. nr 6) i „Alarm w obozie powstańczym“, a także kawalkady jeźdźców i sceny rodzajowe jak na obrazach „Kozacy“ i „Vor der Schänke“ (Przed szynkiem).[12]