Bronisław Huberman. Od cudownego dziecka do bojownika przeciwko nazizmowi

W maju 1933 roku - po koncertach w Genewie, Zurychu i Bazylei oraz po małym tournée po niemieckich miastach - Berliner Philharmoniker udali się do Wiednia, gdzie odbywał się VIII Festiwal Muzyki Brahmsa zorganizowany przez Niemieckie Towarzystwo Johannesa Brahmsa (Deutsche Brahms-Gesellschaft) i wiedeńskie Towarzystwo Przyjaciół Muzyki (Gesellschaft der Musikfreunde) z okazji 100. rocznicy urodzin kompozytora. Orkiestra pod batutą Furtwänglera, wraz z solistami Hubermanem i Pablo Casalsem, zagrała Koncert podwójny na skrzypce i wiolonczelę. Drugi koncert fortepianowy wykonał Schnabel, podczas gdy muzyka kameralna Brahmsa zabrzmiała w wykonaniu Hubermana, Hindemitha i Schnabla. Furtwängler, który w tym czasie miał przygotować repertuar na berliński sezon zimowy 1933/1934, zamierzał osobiście zwrócić się do władz w celu uzyskania specjalnego pozwolenia na występy międzynarodowych gwiazd muzycznych. Do udziału i czynnej współpracy zaprosił także Hubermana, który w jednym ze swoich listów pisał: „Furtwängler, już w Wiedniu, przy okazji Festiwalu Brahmsa, usiłował godzinami wywierać na mnie wpływ, abym wyraził zgodę, na wypadek, gdyby udało mu się uzyskać rządową deklarację nowych wytycznych, jakich wizję już wtedy miał. Odrzuciłem tę zuchwałą propozycję, uznając, że jest ona [...] poniżej mojej godności.“[30] W tym samym czasie Huberman zapowiedział, że wyda także oficjalne stanowisko w tej sprawie.

Furtwängler wprawdzie już w kwietniu napisał otwarty list do Goebbelsa (dobrze znany Hubermanowi), w którym opowiedział się za niewykluczeniem wybitnych artystów, jak „Walter, Klemperer, Reinhard[t] itd.“, z niemieckiego życia kulturalnego,[31] ale dopiero, gdy ponownie przedstawił swoje stanowisko przed „umiarkowaną, podlegającą Kancelarii Rzeszy instancją […] jego sugestie zostały zaakceptowane.“[32] Dlatego też w czerwcu wystosował osobiste zaproszenia do Casalsa i Cortota, do polskiego pianisty Józefa Hofmanna, do Hubermana, Kreislera, Menuhina i Schnabla a także do wiolonczelisty Gregora Piatigorskyʻego i skrzypka Jacquesʻa Thibaud, ale wszyscy odmówili. Wymienieni soliści, wspominała Geissmar, „w swoich odpowiedziach jednogłośnie twierdzili, że, bez względu na osobiste zabiegi Furtwänglera, niemieckie życie muzyczne zostało jednak upolitycznione - i oni wszyscy, aryjczycy i niearyjczycy, przeciwstawiali się korzystaniu z przywilejów przyznawanym im tylko na podstawie ich międzynarodowej reputacji. Kategorycznie deklarowali, iż nie będą występować w Niemczech, dopóki nie zostaną przywrócone równe prawa dla wszystkich.“[33]