Menu toggle
Navigation

„Ruhrpolen” – Polacy z Zagłębia Ruhry

Towarzstwa Modzieży Polskiej w Herne-Horsthausen, 1916–1919

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Krzyż przykościelny znajdujący się po prawej stronie od wejścia głównego do kościoła pw. Św. Marii Magdaleny w Radlinie II - Krzyż przykościelny znajdujący się po prawej stronie od wejścia głównego do kościoła pw. Św. Marii Magdaleny w Radlinie II (Wodzisław Śląski, niem. Loslau), fundowany przez pochodzących.
  • Cokół krzyża kościoła pw. Św. Marii Magdaleny w Radlinie II (Wodzisław Śląski, niem. Loslau)  - Krzyż przykościelny znajdujący się po prawej stronie od wejścia głównego do kościoła pw. Św. Marii Magdaleny w Radlinie II (Wodzisław Śląski, niem. Loslau), fundowany przez pochodzących z parafii Westfalczyków
  • Wezwanie na Mazurach - Wezwanie agenta na Mazurach z roku 1887 w celu naboru do pracy w górnictwie
  • Sztandar polsko-katolickiego stowarzyszenia górników w Eving, przód - Sztandar polsko-katolickiego stowarzyszenia górników w Eving (dzielnica Dortmundu) z 1898 roku, patronka: Święta Barbara – motto: „Święta Barbaro, módl się za nami”
  • Sztandar polsko-katolickiego stowarzyszenia górników w Eving, tył - Sztandar polsko-katolickiego stowarzyszenia górników w Eving (dzielnica Dortmundu) z 1898 roku, patronka: Święta Barbara – motto: „Święta Barbaro, módl się za nami”
  • Sztandar Bractwa Rożancowego Św. Niewiast w Suderwich, przód - Sztandar Bractwa Rożancowego Św. Niewiast w Suderwich, założonego 1 sierpnia 1906 roku, patron: św. Józef – motto: „Módl się za nami”.
  • Sztandar Bractwa Rożancowego Św. Niewiast w Suderwich, tył - Sztandar Bractwa Rożancowego Św. Niewiast w Suderwich, założonego 1 sierpnia 1906 roku, patron: św. Józef – motto: „Módl się za nami”.
  • Sztandar Koła Śpiewu „Mickiewicz” w Oberhausen, 1898 r., przód - Sztandar Koła Śpiewu „Mickiewicz” w Oberhausen, założonego 30 maja 1898 roku, napis na odwrocie: „Cześć Pieśni”
  • Sztandar Koła Śpiewu „Mickiewicz” w Oberhausen 1898 r., tył - Sztandar Koła Śpiewu „Mickiewicz” w Oberhausen, założonego 30 maja 1898 roku, napis na odwrocie: „Cześć Pieśni”
  • Karta legitymacyjna Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Ludwika Najdeckiego  - Karta legitymacyjna Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Ludwika Najdeckiego z Herne, oddział Eickel II i Holsterhausen, przyjętego do stowarzyszenia 3 kwietnia 1921 roku, z pieczęcią
  • Karta legitymacyjna Związku Polaków w Niemczech Ludwika Najdeckiego - Karta legitymacyjna Związku Polaków w Niemczech Ludwika Najdeckiego z 1929 roku, powiat Gelsenkirchen, oddział Wanne-Eickel II, z pieczęcią
  • Karta legitymacyjna Związku Polaków w Niemczech Józefa Najdeckiego  - Karta legitymacyjna Związku Polaków w Niemczech Józefa Najdeckiego z 1923 roku, powiat Gelsenkirchen, oddział Wanne-Eickel II, z pieczęcią
  • Śpiewnik Górniczy - Śpiewnik Górniczy, wydany przez Oddział górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Bochum
  • Raport o stanie ruchu polskiego w zagłębiu przemysłowym nad Renem i Ruhrą , 1912 r.

    Bericht über den Stand der Polenbewegung in Rheinland und Westfalen und anderen Gebieten des Deutschen Reiches und des nahen Auslands im Jahr 1912, Verfasser: Bochumer Polizeipräsident Gerstein.
  • Polska grupa teatralna  - Polska grupa teatralna z tablicą (napis: Z Teatru Polskiego z Husen dnia 23.3. roku 1919), oznaczona: Wiktoria Wasielewska
  • Koło śpiewu w Bochum-Hamme, 1910-1939 r. - Koło śpiewu w Bochum-Hamme w Westfalii, 1910-1939 r.
  • Dzieci polskie z Westfalii w drodze na kolonie letnie, 1925 r. - Dzieci polskie z Westfalii w Poznaniu w drodze na kolonie letnie w Polsce, 1925 r.
  • Dzieci polskie z Westfalii na kolonii letniej, 1925-1939 r. - Dzieci polskie z Westfalii na kolonii letniej w Jędrzejowie, 1925-1939 r.
  • Artyści polscy w Westfalii, 1928 r. - Artyści polscy w Westfalii, 1928 r.
  • Artyści polscy w Westfalii, przed 1939 r. - Grupa artystów polskich w Westfalii. Widoczna m.in.: Zofia Barwińska. Przed 1939 r.
  • Uroczystość religijna w Hernie, 1930 r. - Uroczystość religijna "Dni Wiary Ojców Naszych" w Hernie, 1930 r.
  • Delegaci na II Zjazd Polaków z Zagranicy na dortmundzkiej ulicy, 1934 r.  - Delegaci na II Zjazd Polaków z Zagranicy na dortmundzkiej ulicy, 1934 r. 
  • Bank Robotników w Bochum, 1917-1939 r. - Bank Robotników przy ulicy Klosterstraße 2 w Bochum założony przez niemiecką Polonię 1917-1939 r.
  • Towarzystwo "Sokół", 1920-1939 r.  - Członkowie Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" 1920-1939 r. 
  • Gimnazjalistki polskie z Westfalii na kolonii letniej, 1936-1937 r. - Gimnazjalistki polskie z Westfalii na kolonii letniej w Ustroniu, 1936-1937 r.
  • Polski teatr amatorski w Westfalii, 1929 r. - Polski teatr amatorski w Westfalii, 1929 r.
  • Zjazd Polaków z Westfalii i Nadrenii w Bochum, 1935 r. - Zjazd Polaków z Westfalii i Nadrenii w Bochum, 1935 r.
  • Pocztówka z Pierwszego Zjazdu Polaków z Westfalii i Nadrenii w Bochum w 1935 r., przód - Pocztówka z Pierwszego Zjazdu Polaków z Westfalii i Nadrenii w Bochum w 1935 r.
  • Pocztówka z Pierwszego Zjazdu Polaków z Westfalii i Nadrenii w Bochum w 1935 r., tył - Pocztówka z Pierwszego Zjazdu Polaków z Westfalii i Nadrenii w Bochum w 1935 r.
  • Zjazd Okręgu Młodzieży Towarzystw Polsko-Katolickich Westfalii i Nadrenii w Bochum, 1927 r. - Zjazd Okręgu Młodzieży Towarzystw Polsko-Katolickich Westfalii i Nadrenii w Bochum, 1927 r.
  • Die „Ruhrpolen“ - Hörspiel von "COSMO Radio po polsku" auf Deutsch - In Zusammenarbeit mit "COSMO Radio po polsku" präsentieren wir Hörspiele zu ausgewählten Themen unseres Portals.

    Die „Ruhrpolen“ - Hörspiel von "COSMO Radio po polsku" auf Deutsch

    In Zusammenarbeit mit "COSMO Radio po polsku" präsentieren wir Hörspiele zu ausgewählten Themen unseres Portals.
Towarzstwa Modzieży Polskiej w Herne-Horsthausen, 1916–1919
Towarzstwa Modzieży Polskiej w Herne-Horsthausen, 1916–1919

Wzrastająca gotowość do integracji i sukces ekonomiczny
 

Niemniej jednak wielu polskich emigrantów opuszczało sieć polskich organizacji i coraz częściej wstępowało do lokalnych stowarzyszeń niemieckich. Oprócz pruskich Związków Wojackich, w których weterani pielęgnowali pamięć o służbie wojskowej i wojennej niezależnie od swego pochodzenia regionalnego, albo Bractw Różańcowych w miejscowych parafiach, od przełomu XIX i XX wieku wśród migrantów ze wschodu Prus rosnącą popularnością cieszyły się również licznie zakładane Bractwa Strzeleckie, co bardzo irytowało środowiska narodowo-polskie: „Niedawno odbywały się tu uroczystości niemieckiego albo [właściwiej mówiąc] mieszanego Bractwa Strzeleckiego, bo w tych uroczystościach wzięło udział wielu Polaków. Niepokoi mnie, kiedy muszę tu napisać, że w tych ćwiczeniach wzięli udział synowie tych rodaków, którzy chcą tu uchodzić za dzielnych Polaków. Wzięli w nich również udział starsi wiekiem Polacy. Tym bardziej smutnym jest fakt, że owymi uczestnikami a wręcz aktywnymi członkami są Polacy, którzy od 20 lat należą do polskich organizacji, a niektórzy z nich nawet zasiadają w ich zarządach”.[30] Bractwa Strzeleckie przyciągały nade wszystko młodych mężczyzn. Nie istniały takie związki o polskim profilu, dlatego nie było żadnej alternatywy dla istniejących lokalnych Bractw Strzeleckich. Tymczasem polsko-katolickie związki coraz bardziej postrzegano jako miejsca kultywowania ojczystych obyczajów i macierzystej mowy. 

Wielu Polaków z Zagłębia Ruhry odnosiło się obojętnie do sprawy narodowej, siłą napędową ich działań był awans społeczny, polepszenie sytuacji gospodarczej i nadzieja na odrobinę materialnego dobrobytu. Jeśli na przykład, obok wynajmowania lokalu mieszkaniowego na stancje, pojawiła się okazja do zwiększenia zarobków poprzez zmianę pracy, chętnie z niej korzystano. Górnośląski górnik Paweł Grzonka, który w 1906 roku przybył do Bottropu, między rokiem 1904, gdy jako 16-latek podjął pracę na kopalni „Emma” w Radlinie na Górnym Śląsku, a rokiem 1912, gdy z kopalni „Arenberg Fortsetzung” przeniósł się na stanowisko rębacza w szybie „Prosper III” w Bottropie, poprawił swoją wypłatę z 1,50 marki do 7,80 marki za szychtę – było to znaczące polepszenie dochodów, nawet biorąc pod uwagę ówczesny ogólny wzrost płac i panującą inflację.[31] Grzonka przeznaczył zarobione pieniądze na zakup mebli i dalszego wyposażenia mieszkania[32], podobnie wielu innych Polaków z Zagłębia Ruhry było dumnych z faktu, że po względnie krótkim czasie pracy w nadreńsko-westfalskim okręgu przemysłowym mogło wynająć mieszkanie i zakupić jego wyposażenie bez zaciągania kredytów.[33]

 

[30] StA Hattingen, SHC01-398, Tłumaczenia…, nr 25, rocznik 1913, 20 VI 1913 r., Aus Hörde wird uns geschrieben, w: Wiarus Polski, nr 220, 21 IX 1913 r.

[31] Żywirska, Maria (red.): Życiorysy górników, wstęp Gustaw Morcinek, Katowice 1949, s. 276–277.

[32] Tamże, s. 277.

[33] Księga rodziny Klonów / Bernard Klon o sobie, b.m.d.w., s. 5 [niepublikowane, kopia w posiadaniu autora].