Polacy w Breslau (do 1939 roku)

Miasto na trasie wojaży
 

Przez Wrocław w XIX wieku wiodły szlaki polskich emigrantów ze Wschodu na Zachód. Byli wśród nich uczestnicy powstań narodowych, członkowie kolejnych antyzaborczych konspiracji. We Wrocławiu spotykano się, naradzano, urządzano wiece i przygotowywano przerzuty broni. Wielu z tych Polaków zatrzymywało się w mieście na dłużej. 

W czasie Wiosny Ludów wrocławscy Polacy opowiedzieli się za siłami demokratycznymi, polska flaga powiewała wtedy na budynku uniwersytetu. W maju 1848 roku odbył się we Wrocławiu duży polski kongres polityczny, w którym uczestniczyli Polacy z trzech zaborów i emigracji. O wyborze Wrocławia zdecydowało dobre połączenie kolejowe. Policja zastosowała nadzwyczajne środki ostrożności. Wydalono z miasta ok. 300 „urodzonych rewolucjonistów“ i deportowano ich do sąsiedniej Saksonii. W następnych latach policja dalej obserwowała polskie środowisko. 

Niemieccy mieszkańcy Wrocławia nie zawsze z przychylnością witali polskie działania polityczne. Coraz częściej dostrzegano w nich zagrożenie dla niemieckiej jedności, państwowej i narodowej. To negatywne nastawienie pojawiło się już w okresie powstania wielkopolskiego w 1848 roku. W początkach lat 60. XIX w. odbyły się demonstracje, a w czasie powstania styczniowego Wrocław stał się ponownie znaczącym centrum konspiracji. W powstaniu, o czym donosiła także prasa wrocławska, wzięli udział z Wrocławia polscy rzemieślnicy i studenci. W mieście przebywał przedstawiciel powstańczego Rządu Narodowego.