Muzeum Sztuki w Bochum – kolekcja sztuki polskiej

Po raz pierwszy bogaty wybór dzieł polskiej sztuki zaprezentowano na przełomie 1964/65 r. podczas czwartej wystawy z cyklu „Profile” zatytułowanej „Polnische Kunst heute” (Najnowsza sztuka polska)[2]. Wyboru dzieł do tej wystawy, w dwóch niezależnych od siebie sekcjach dokonało dwóch wybitnych polskich historyków sztuki: Ryszard Stanisławski oraz Mieczysław Porębski. Po zakończeniu wystawy Muzeum zakupiło do swojej kolekcji wiele z pokazanych prac, m.in. ważne i nierzadko dość wczesne prace Jerzego Beresia, Kiejstuta Bereźnickiego, Aleksandra Kobzdeja, Jana Lebensteina, Zbigniewa Makowskiego i Jana Tarasina. Po tej wystawie zorganizowano wystawy indywidualne Jerzego Beresia (1971), Władysława Hasiora (1971) oraz Stanisława Fijałkowskiego (1977). Prace z tych wystaw także wzbogaciły kolekcję Muzeum. Po wystawie indywidualnej Tadeusza Kantora w Norymberdze w 1976 r. do kolekcji Muzeum Sztuki w Bochum trafiły także wybitne prace tego artysty. Dzieła niemal wszystkich wspomnianych artystów można było oglądać w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych na innych wystawach polskiej sztuki współczesnej organizowanych w niemieckich i polskich muzeach[3].

W 1980 r. z okazji II Światowego Kongresu Studiów Sowieckich i Wschodnioeuropejskich, który odbył się w Garmisch-Partenkirchen, Muzeum Sztuki w Bochum przygotowało katalog dzieł sztuki wschodnioeuropejskiej XX w. znajdujących się w posiadaniu zachodnioniemieckich instytucji publicznych. Uwzględniono w nim muzea w czterdziestu ośmiu miastach na terenie RFN i w Berlinie Zachodnim, które posiadały prace artystów z Bułgarii, Jugosławii, Polski, Rumunii, Związku Radzieckiego, Czechosłowacji oraz Węgier[4]. Już wówczas, po dwudziestu latach działalności kolekcjonerskiej, Muzeum Sztuki w Bochum z dwustoma skatalogowanymi pracami znalazło się na drugim miejscu po Muzeum Folkwang w Essen pod względem liczby posiadanych prac sztuki wschodnioeuropejskiej. W tym samym roku Muzeum w Bochum zakupiło pięć prac Władysława Strzemińskiego z wystawy zorganizowanej przez kolońską galerię sztuki. W 1986 r. Muzeum zakupiło dwa popiersia z brązu z pracowni warszawskiej Adama Myjaka, a trzy lata później zorganizowało dużą wystawę indywidualną tego artysty[5].

W 1989 r., po przemianach politycznych w krajach Europy Środkowej rola Muzeum w Bochum „jako pośrednika” między Wschodem a Zachodem musiała ulec zmianie[6]. Kolekcjonowanie i wystawianie polskiej sztuki stało się integralną częścią międzynarodowego profilu Muzeum. W 1994 r. w ramach międzynarodowej wystawy poświeconej martwej naturze w fotografii[7] pokazano i później zakupiono do zbiorów Muzeum wybitną pracę Zofii Kulik, artystki mieszkającej w Warszawie. W 2005 r., na dwa lata przed jej udziałem w Documenta 12 w Kassel, Muzeum przygotowało dużą wystawę indywidualną tej artystki[8]. Po zorganizowanej w 1998 r. przez Sekretariat Kultury Północnej Nadrenii-Westfalii w Wuppertalu wystawie młodych artystów z Polski i Niemiec „Transfer Polen /Transfer Polska”[9] pozostała w zbiorach Muzeum instalacja fotograficzno-filmowa krakowskiej artystki Marty Deskur. Wystawa i zakup prac Danuty Karsten, artystki pochodzącej z okolic Gdańska, która studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku i w Düsseldorfie, a obecnie mieszka w Recklinghausen, wzbogaciło zbiory Muzeum, zwanego od 2007 r. Muzeum Sztuki w Bochum, o prace tego pokolenia polskich artystów, którzy swobodnie decydują o swoim miejscu życia i pracy w Europie.

Poniższa dokumentacja przedstawia dwadzieścia prac osiemnastu wybranych artystów polskich ze zbiorów Muzeum Sztuki w Bochum. To najatrakcyjniejsze nabytki w pięćdziesięciopięcioletniej działalności kolekcjonerskiej Muzeum ściśle powiązane z grupowymi i indywidualnymi wystawami sztuki polskiej w minionych latach w Bochum. Wszyscy wybrani artyści należą do najwybitniejszych przedstawicieli sztuki polskiej XX w. Ich prace znajdują się w zbiorach polskich i międzynarodowych muzeów, wymienia się je w licznych starszych i najnowszych katalogach i monografiach, a artyści doczekali się dwujęzycznych (po polsku i po angielsku), obszernych notek opracowanych przez historyków sztuki na polskich stronach internetowych oraz w niemieckim leksykonie artystów „Allgemeiner Künstlerlexikon“ (AKL). W dokumentacji starano się uwzględnić różne pokolenia artystów, począwszy od malarza Władysława Strzemińskiego (rocznik 1893), aż po autorkę instalacji i obiektów Danutę Karsten (rocznik 1963).

Należy dodać, że pewne okresy w historii polskiego malarstwa dwudziestowiecznego nie są reprezentowane w zbiorach Muzeum Sztuki w Bochum. Chodzi o kierunki uprawiane przed i w okresie konstruktywizmu, tj. secesję, ekspresjonizm, dadaizm, surrealizm oraz polski koloryzm zwany też kapizmem, kierunek reprezentowany przez polskich artystów osiadłych w Paryżu w latach 30. i 40. będący częścią neoimpresjonizmu. Wynika to z pierwotnej koncepcji kolekcjonerskiej Muzeum zakładającej gromadzenie sztuki powstałej po roku 1945, którą na cały XX w. rozszerzył dopiero Peter Spielmann w 1972 r.[10]

Pierwsze pokolenie artystów reprezentowanych w zbiorach Muzeum Sztuki Bochum, do którego należeli tacy twórcy jak Strzemiński, Henryk Stażewski (*1894) i Henryk Berlewi (*1894), było blisko związane z międzynarodowym konstruktywizmem i założyło w 1924 r. w Warszawie własne stowarzyszenie konstruktywistyczne „Blok” (Blok Kubistów, Konstruktywistów i Suprematystów). Ich międzynarodowe oddziaływanie było tak silne, że artyści następnych pokoleń, którzy z powodu wojny z opóźnieniem kończyli studia, na powrót zwrócili się ku konstruktywizmowi. Dotyczy to zwłaszcza grafiki. Do takich twórców należeli Zofia Artymowska (*1923) i Jerzy Grabowski (*1933). A Berlewi i Stażewski w latach 60. święcili swój powrót na fali op-artu oraz minimalistycznych idei rodzących się w USA.

Pod koniec lat czterdziestych w Polsce, podobnie jak w NRD, przejęty z ZSRR socrealizm stał się usankcjonowanym przez państwo kierunkiem sztuki. Pod koniec 1947 r. Bolesław Bierut, nowo wybrany polski prezydent, ogłosił podczas otwarcia rozgłośni Polskiego Radia we Wrocławiu, że „obowiązkiem twórcy, kształtującego duchową dziedzinę życia narodu, jest wczuć się w tętno pracy mas ludowych”[11]. W 1949 r. podczas IV Walnego Zjazdu delegatów Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) uznano socrealizm za obowiązującą doktrynę artystyczną. W trakcie tego samego zjazdu Tadeusz Kantor (*1945), dramaturg i malarz, kierujący w czasie wojny podziemnym Teatrem Niezależnym, opowiedział się jednak za kontynuacją sztuki awangardowej[12]. W czasie gdy Aleksander Kobzdej (*1920), reprezentant szkoły sopockiej, szybko stał się uznanym przedstawicielem socrealizmu, z uczelni wyższych z powodu lekceważenia socrealizmu zwolniono Tadeusza Kantora w 1949 r. w Krakowie i Władysława Strzemińskiego w 1950 r. w Łodzi. Kobzdej po podróży do Wietnamu w latach 1953/54 odrzucił propagowaną przez socjalistyczne państwo sztukę i w wyniku podróży po krajach Europy zachodniej zwrócił się po 1957 r.ku międzynarodowej awangardzie. W 1955 r. Włodzimierz Sokorski, polski minister kultury, ogłosił dopuszczenie innych eksperymentalnych form sztuki, co było wynikiem przemian w Polsce po śmierci Stalina w 1953 r. Na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki prezentowanej w 1955 r. w warszawskim Arsenale nie pokazano już żadnych socrealistycznych prac[13].

Przyczyną tych zmian zupełnie różnych od sytuacji w NRD, gdzie socrealizm obowiązywał do lat 70., było zaobserwowane przez zarządzających kulturą skostnienie malarstwa socrealistycznego, a zwłaszcza możliwość podróżowania na zachód, z czego polscy artyści skwapliwie korzystali. Kantor, którego obrazy, obiekty i instalacje znajdują się w zbiorach Muzeum Sztuki w Bochum, wyjechał po raz pierwszy do Paryża już w 1947 r. Kobzdej w 1957 i 1960 r. odbył podróże studyjne do Włoch, Austrii, Francji i Szwajcarii. W 1960 r. odwiedził USA, Wielką Brytanię i Holandię. Hasior (*1928) jako stypendysta francuskiego ministerstwa kultury zwiedził Niemcy, Belgię, Holandię i Włochy, a następnie pracował w Paryżu. Lebenstein (*1930) wyemigrował do Francji dzięki stypendium polskiego rządu, które otrzymał w 1959 r. na wyjazd do Paryża. Makowski (*1930) pracował w latach 1962/63 w Paryżu, Artymowska od 1960 r. wykładała na uniwersytecie w Bagdadzie. Tarasin (*1926) na początku lat 60. podróżował przez Holandię, Francję i Szwecję. Liczni polscy artyści reprezentowali Polskę na biennale w Wenecji w latach 1954, 1966, 1970 i 1972 oraz na biennale w Sao Paulo w latach 1959, 1963, 1965, 1967 i 1969 i często w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych przedstawiali swoje prace na wystawach indywidualnych w krajach zachodnioeuropejskich. Zofii Kulik (*1947) po pokazaniu na wystawie w Malmö w 1975 r. pracy bez akceptacji polskiej cenzury, władze PRL odmówiły wydania paszportu.

Dzięki podróżom polscy artyści mieli kontakt ze sztuką międzynarodową, a czerpane stamtąd inspiracje przetransformowane przez osobiste doświadczenia i polską historię przełożyły się na dzieła wpisujące się w międzynarodową awangardę. I tak powstały znakomite obiekty i asamblaże Beresia, Kantora, Hasiora i Kobzdeja, a prace Fijałkowskiego, Kobzdeja, Lebensteina i Tarasina istotnie przyczyniły się do teorii i sztuki informelu. Makowski oraz Hasior stworzyli oryginale prace późno surrealistyczne, a dzieła Bereźnickiego (*1935) doskonale wpisały się w malarstwo figuratywne. Myjak (*1947) jest jednym z najznamienitszych współczesnych rzeźbiarzy nawiązujących do dzieł Henry’ego Moore’a i Alberto Giacomettiego. Kulik (*1947) i Deskur (*1962) znane są na świecie jako wybitne przedstawicielki fotografii artystycznej. Instalacje Kantora (praca z 1976 r.) i Deskur (praca z 1997 r.), które dzieli ponad dwadzieścia lat, są doskonałym przykładem tego rodzaju sztuki w zbiorach Muzeum Sztuki w Bochum. Częścią kolekcji są także wczesne prace Karsten, która wystawia swoje instalacje zarówno w Polsce jak i w Niemczech i której dużą wystawę instalacji przestrzennych pokazało Muzeum w 2001 r.[14]

Prezentowany poniżej wybór sztuki polskiej z Muzeum Sztuki w Bochum przedstawia nie tylko najważniejszych polskich artystów i okresy w historii polskiej sztuki obecnych w kolekcji, lecz stanowi reprezentacyjny przegląd różnych sztuk plastycznych, tj. malarstwa, rzeźby, grafiki, fotografii, obiektów i instalacji.

 

Axel Feuß, kwiecień 2015 r.

 

Zofia Artymowska (ur. w 1923 r. w Krakowie, zm. 2000 w Warszawie)

Multiplied Space IX, 1981

Sitodruk, kolaż 60,8 x 49,7 cm (41,6 x 41,1 cm)

 

Zofia Artymowska, ur. w 1923 r. w Krakowie, zm. w 2000 r. w Warszawie. Żona Romana Artymowskiego (1919-1993), malarza i grafika. W latach 1945-50 studiowała na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie uzyskała dyplom w pracowni Eugeniusza Eibischa. W latach 1950/51 pracowała jako asystentka na ASP. W 1951 r. przeniosła się do Warszawy, od 1980 r. mieszkała w Łowiczu. W latach 1953-56 współtworzyła freski i sgraffita na murach odbudowywanej Warszawy. W 1954 r. odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. W latach 1960-68 wykładała na Uniwersytecie w Bagdadzie, a w latach 1971-83 w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Wystawy indywidualne od 1959 r. w Warszawie, Bejrucie, Bagdadzie, Łodzi, Wrocławiu, Szczecinie, Nowym Jorku. Prace artystki znajdują się w zbiorach muzeów w Bagdadzie, Bochum, Bogocie, Wrocławiu, Bydgoszczy, Dreźnie, Łodzi, Nowym Jorku i Warszawie. Więcej

 

 

Jerzy Bereś (ur. w 1930 r. w Nowym Sączu, zm. w 2012 r. w Krakowie)

Zwid Kamienny II, 1962

drewno, kamień, wysokość = 200 cm

 

Jerzy Bereś, ur. W 1930 r. w Nowym Sączu, zm. w 2012 r. w Krakowie. Żonaty z rzeźbiarką, Marią Pinińską-Bereś (1931-1999), studiował rzeźbę na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom honorowy przyznany przez Xawerego Dunikowskiego). W 1963 r. uzyskał pierwszą nagrodę w konkursie rzeźbiarskim w Krakowie. Od 1966 r. był członkiem ukonstytuowanej po II wojnie światowej na nowo Grupy Krakowskiej II. Artysta wziął udział w biennale w Sao Paulo w 1967 r. oraz Pawilonie Sztuki Współczesnej na Wystawie Światowej w Sewilli w 1992 r. Od 1958 r. prezentował prace na wystawach indywidualnych w Krakowie, Bochum, Humlebaek, Spocie, Łodzi, Lublinie, Sandomierzu i Warszawie. Jego dzieła znajdują się w licznych polskich muzeach, a ponadto w Amsterdamie, Bochum, Duisburgu, Humlebaek, Oksfordzie i Waszyngtonie. Więcej

 

 

 

Kiejstut Bereźnicki ( ur. w1935 r. w Poznaniu, mieszka w Sopocie)

Martwa natura z kołatkami, 1964

Olej/płótno, 130 x 134 cm

 

Kiejstut Bereźnicki, urodził się w 1935 r. w Poznaniu, mieszka w Sopocie. Absolwent Wydziału Malarstwa ASP w Gdańsku (w 1958 r. dyplom w pracowni Stanisława Teisseyre). Od 1960 r. asystent, później profesor macierzystej uczelni. W latach 1981-84 był jej prorektorem. W 1984 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1994 r. profesora zwyczajnego. W 1965 r. brał udział w biennale w Sao Paulo. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 1969 r. Był laureatem nagrody Ministra Kultury i Sztuki w latach 1971, 1977 i 1991. W 1985 r. otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Od 1964 r. prezentował swoje prace na licznych wystawach indywidualnych w Polsce, jak również w Brukseli (1976), Sofii (1988/89), Lipsku (1994/95), Berlinie, Darmstadt i Wiedniu. Jego prace znajdują się w zbiorach polskich i zagranicznych muzeów (m.in. w Bochum, Bordeaux, Moskwie, Paryżu, Skopje i Sofii). Więcej

 

 

Henryk Berlewi (ur. 1894 r. w Warszawie, zm. w 1967 r. w Paryżu)

Kompozycja mechanofakturowa, 1924/1961

sitodruk, 61 x 50 cm

 

Henryk Berlewi, ur. w 1984 r. w Warszawie, zm. w 1967 r. w Paryżu. Studiował w latach 1904-1909 w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych malarstwo m.in. u Edwarda Trojanowskiego, w latach 1909-1910 na Akademii Sztuk Pięknych w Antwerpii u Juliaana de Vriendta oraz 1911-1912 w École des Beaux-Arts w Paryżu u Paula Marou. W 1921 r. poznał w Warszawie El Lissitzky’ego, w ślad za którym wyjechał do Berlina. W latach 1922-23 znalazł się w kręgu twórców europejskiej awangardy w Berlinie (Mies van der Rohe, László Maholy-Nagy, Raoul Hausmann, Theo van Doesburg), przystąpił do lewicowej Novembergruppe. W 1924 r. w Warszawie współtworzył m.in. z Władysławem Strzemińskim i Henrykiem Stażewskim konstruktywistyczną grupę „Blok”. Był także współzałożycielem biura reklamowego „Reklama-Mechano”. W 1927 r. spotkał w Warszawie Kazimierza Malewicza. Rok później wyjechał do Francji. W 1944 r. uciekł z Paryża do Nicei. W latach 1943/44 był członkiem francuskiego ruchu oporu. W 1945 r. powrócił do Paryża. Na zaproszenie Akademii Sztuk Pięknych przebywał kilka miesięcy w 1962 r. w Berlinie. Od 1921 r. prezentował prace na wystawach indywidualnych w Warszawie, Berlinie, Nicei, Paryżu, Bremie, Brukseli i Łodzi. Jego prace znajdują się w zbiorach w Berlinie, Bochum, Hamburgu, Jerozolimie, Krefeld, Lwowie, Łodzi, Nowym Jorku, Paryżu, Stuttgarcie, Tel Avivie i Warszawie. Więcej

 

 

Marta Deskur (ur. w 1962 w Krakowie, gdzie mieszka)

Memory/Hasła, 1997

Czteroczęściowa praca fotograficzna, 123 x 200 cm, wideo 3 min. 12 s.

 

Marta Deskur, urodziła się w 1962 r. w Krakowie, gdzie do tej pory mieszka. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1980-82), w École supérieure d'art, Aix-en-Provence (1983-88; dyplom), w School of Visual Arts w Brystolu (1986). W latach 1983-88 współpracowała z Teatrem Stu w Krakowie. W latach 1989-90 nauczała rysunku w Aix-en-Provence. W roku 1992 była artystką – rezydentką w School of Design w Altos de Chavón, a w latach 2002/03 stypendystką Philip Morris Kunstförderung Künstlerhaus Bethanien w Berlinie. Od 1991 r. prezentuje swoje prace na wystawach indywidualnych w Marsylii, Warszawie, Szczecinie, Wrocławiu, Krakowie, Lublinie, Białymstoku, Nowym Jorku, Grazu, Słupsku, Lipsku, Budapeszcie, Gdańsku i Düsseldorfie. Jej prace znajdują się w Białymstoku, Bochum, Budapeszcie, Grazu, Krakowie, Kwangju, Łodzi, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. Więcej

 

 

Stanisław Fijałkowski (ur. w 1922 r. w Zdołbunowie/Wołyń, mieszka w Łódzi).

17 I 74, 1974

Olej/płótno, 73 x 60 cm

 

Stanisław Fijałkowski, urodził się w 1922 r. w Zdołbunowie na Wołyniu, mieszka w Łodzi. W latach 1944-45 deportowano go jako robotnika przymusowego do Królewca. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi (1946-51), był uczniem Władysława Strzemińskiego, Stefana Wagnera. Dyplom z grafiki zrobił w pracowni Ludwika Tyrowicza. W latach 1947-93 pracował w macierzystej uczelni w pracowni malarstwa i grafiki. Był prorektorem, a w latach 1971-78 dziekanem Wydziału Grafiki, który współtworzył. W 1983 r. został profesorem tej uczelni; w 2002 r. otrzymał jej doktorat honorowy. W 1969 r. reprezentował Polskę na biennale w Sao Paulo, a w 1972 r. na biennale w Wenecji. W latach 1989-90 wykładał gościnnie na uniwersytetach w Gießen i Marburgu. Jest laureatem nagrody im. Jana Cybisa (1990) oraz wielu nagród międzynarodowych. W 2002 r. został odznaczony Orderem Odrodzenia Polski. Członek Belgijskiej Królewskiej Akademii Nauk. Od 1957 r. swoje prace prezentuje na wystawach indywidualnych w Polsce oraz w Paryżu, Hamburgu, Hannowerze, Berlinie, Gießen, Marburgu i Düsseldorfie. Jego dzieła znajdują się w licznych polskich i niemieckich muzeach, ponadto w Londynie, Nowym Jorku, Pradze i Wiedniu. Więcej

 

 

Jerzy Grabowski (ur. w 1933 r. w Gutkach, zm. w 2004 r. w Warszawie)

Rozważania o symbolice cyfr, 1993

Wypukłodruk, papier, 62 x 91 cm

 

Jerzy Grabowski, ur. w 1933 r. w Gutkach, zm. w 2004 r. w Warszawie. Studiował architekturę na Politechnice we Wrocławiu (1953-62) i grafikę na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1956-62; dyplom w pracowni Józefa Morszczaka). W latach 1962-74 pracował dla różnych wydawnictw. Od 1975 r. współpracował z Richardem Paulem Lohse. Od 1976 r. prowadził Pracownię Technik Litograficznych na Wydziale Grafiki Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Łodzi. Od 2001 r. profesor zwyczajny. Od 1993 r. kierował seminariami graficznymi w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Wielokrotnie wyróżniany polskimi i międzynarodowymi nagrodami, medalami i odznaczeniami w dziedzinie grafiki. Od 1963 prezentował swoje prace na wielu wystawach indywidualnych w Warszawie, Kopenhadze, Sztokholmie, Gdyni, Lund, Düsseldorfie, Krakowie, Zurychu, Hagen, Hamburgu, Sopocie, Łodzi, Chicago, Tokio, Vichy. Jego prace znajdują się w Bochum, Bratysławie, Bremie, Brukseli, Helsinkach, Lille, Ludwigshafen, Moskwie, Wiedniu oraz licznych muzeach polskich. Więcej

 

Władysław Hasior (ur. w 1928 r. W Nowy Sączu, zm. w 1999 r. w Krakowie)

Napad - Troja, 1971

Drewno, tkanina, lalki, przedmioty znalezione, elektryczna instalacja na płycie wiórowej ze złotą ramą, 90 x 129 x 25 cm

 

Władysław Hasior, ur. w 1928 r. w Nowym Sączu, zm. w 1999 r. w Krakowie. W latach 1947-52 uczył się w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem u Antoniego Kenara. W latach 1952-58 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dylopm w pracowni rzeźbiarskiej Mariana Wnuka). W latach 1957-66 był nauczycielem w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem, w latach 1970-71 wykładał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. W 1970 roku reprezentował z Józefem Szajną, Polskę na biennale weneckim. W 1971 r. otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za wybitne osiągnięcia. Od 1961 r. swoje prace prezentował na wystawach indywidualnych w Polsce oraz w Sztokholmie, Humlebaek, Goteborgu, Londynie, Helsinkach, Moskwie, Brukseli i Budapeszcie. Jego dzieła znajdują się w licznych muzeach polskich oraz w Ålborg, Bochum, Edynburgu, Helsinkach i Oslo. Więcej

 

 

Tadeusz Kantor (ur. 1915 w Wielopolu Skrzyńskim, zm. w 1990 r. w Krakowie)

Relikt nr 2, 1968

Olej/płótno, parasol, 200 x 130 cm

 

Tadeusz Kantor, ur. w 1915 r. w Wielopolu Skrzyńskim, zm. w 1990 r. w Krakowie. W latach 1934-39 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (malarstwo i scenografię u Karola Frycza i Zbigniewa Pronaszki). W latach 1942-44 współtworzył podziemny teatr eksperymentalny. Od 1945 r. przygotowywał scenografie dla różnych krakowskich teatrów. W tym samym roku powstała Grupa Młodych Plastyków, której był współzałożycielem. W 1947 r. po raz pierwszy wyjechał do Paryża. W 1948 r. założył Grupę Krakowską II. W latach 1948-49, 1967-69 wykładał na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1955 r. współtworzył w Krakowie teatr Cricot 2, w którym powstały jego liczne realizacje teatralne. W latach osiemdziesiątych teatr odbył światowe tournee. Brał udział w Documenta II w Kassel w 1959 r., w biennale w Sao Paulo w 1967 r., w Documenta 6 w Kassel w 1977 r. Kantor jest laureatem licznych nagród, m.in. nagrody im. Rembrandta, Bazylea 1978r., nagrody Obie Award, Nowy Jork w latach 1982 i 1986, nagrody Ministra Kultury i Sztuki w 1981 r., dyplomu Ministra Spraw Zagranicznych za upowszechnianie kultury polskiej za granicą w 1982 r., Komandorii Orderu Sztuki i Literatury (Arts et Lettres) w 1989 r., Wielkiego Krzyża Zasługi Republiki Federalnej Niemiec w 1990 r. Od 1956 r. swoje prace prezentował na wystawach indywidualnych w Warszawie, Sztokholmie, Paryżu, Düsseldorfie, Nowym Jorku, Lozannie, Baden-Baden, Edynburgu, Londynie, Berlinie, Krakowie, Tokio, Norymberdze, Kopenhadze, Florencji, Pradze i Zurychu. Jego prace znajdują się w licznych muzeach w Polsce oraz w Bochum, Gandawie, Künzelsau, Norymberdze, Paryżu i Sztokholmie. Więcej

 

Tadeusz Kantor

Portret matki, 1976

instalacja (fotografia na płótnie, drewniana skrzynia, lniane worki ze zdjęciami portretowymi), 95 x 105 cm, 26 x 159 x 90 cm

Więcej

 

Danuta Karsten (ur. w 1963 w Małej Słońcy, mieszka w Recklinghausen)

Bez tytułu, 1999

papier, klej stolarski, nici, pleksi, 50 x 50 cm

 

Danuta Karsten, urodziła się w 1963 r. w Małej Słońcy (na południe od Gdańska), mieszka w Recklinghausen. W latach 1983-85 studiowała na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W latach 1986-93 na Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie, w pracowni Klausa Rinkego, gdzie uzyskała dyplom z wyróżnieniem oraz w pracowni prof. Günthera Ueckera. W 1998 r. otrzymała nagrodę specjalną przyznawaną z nagrodą Lovis-Corinth Stowarzyszenia Artystów Esslingen. W 2009 r. prowadziła gościnne wykłady na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. W 2012 otrzymała nagrodę specjalną Flottmann-Hallen, Herne. Od 1994 r. swoje prace prezentuje na wystawach indywidualnych m.in. w Essen, Recklinghausen, Ratyzbonie, Herne, Münster, Remscheid, Bochum, Gdańsku, Otterndorf i Reutlingen. Więcej

 

 

Aleksander Kobzdej (ur. w 1920 r. w Olesku na Ukrainie, zm. w 1972 r. w Warszawie)

Szeroka szczelina między niebem a naturą, 1969

Tworzywo sztuczne, olej/płótno, 138 x 130 cm

 

Aleksander Kobzdej, ur. w 1920 r. w Olesku na Ukrainie, zm. w 1972 r. w Warszawie. W latach 1939-41 studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej, w 1945 r. na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (malarstwo w pracowni Eugeniusza Eibischa). W latach 1945-55 był asystentem Władysława Lama na Wydziale Rysunku i Malarstwa Politechniki Gdańskiej, gdzie w 1946 r. zdobył dyplom inżyniera budownictwa. W 1943 r. deportowano go do Niemiec, skąd uciekł do Jugosławii. W 1945 r. wrócił do Polski. W latach 1946-51 był docentem w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych w Sopocie (najpierw asystentem Józefa Wnuka). W latach 1951-72 był związany z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie (Wydział Architektury Wnętrz, potem od 1954 r. Wydział Malarstwa, gdzie zrobił dyplom w 1955 r., a później kilkakrotnie pełnił funkcję dziekana. W 1958 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1971 r. zwyczajnego. W latach 1965-66 wykładał na Wydziale Malarstwa w Hochschule für Bildende Künste w Hamburgu. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 1952 r. W 1954 wziął udział w biennale w Wenecji. W 1957 r. odbył podróże studyjne do Włoch, Austrii, Francji i Szwajcarii. W 1960 r. podróżował po USA, odwiedził również Anglię i Holandię. W 1959 r. reprezentował Polskę na biennale w Sao Paulo, a w 1964 r. na Documenta III w Kassel. W 1966 r. otrzymał nagrodę im. Herdera Fundacji Alfreda Toepfera w Hamburgu i stypendium Uniwersytetu Wiedeńskiego. Od 1953 r. prezentował swoje prace na wystawach indywidualnych m.in. w Pekinie, Warszawie, Budapeszcie, Paryżu, Nowym Jorku, Krakowie, Freiburgu, Kopenhadze, Essen, Berlinie i Szczecinie. Jego obrazy znajdują się w licznych polskich muzeach, a ponadto w Bochum, Nowym Jorku, Sztokholmie i Belgradzie. Więcej

 

 

Zofia Kulik (ur. we Wrocławiu, mieszka w Łomiankach-Dąbrowie)

Kto zdobędzie świat, 1994

Czarno-białe fotografie, 302,5 x 656,5 cm

 

Zofia Kulik, urodziła się w 1947 r. we Wrocławiu, mieszka w Łomiankach-Dąbrowie. Żona Przemysława Kwieka (ur. 1945 r.), malarza, performera, twórcy instalacji i rzeźbiarza. W latach 1965-1971 studiowała na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (w pracowni Jerzego Jarnuszkiewicza; uczęszczała też na zajęcia do Oskara Hansena). W lata 1970-87 działała wspólnie z Przemysławem Kwiekiem, tworząc duet KwieKulik. W 1997 r. reprezentowała Polskę na biennale w Wenecji. W 2007 r. wzięła udział w Documenta 12 w Kassel. Prace duetu KwieKulik wystawiano od 1971 r. w Elblągu, Malmö, Nowym Jorku. Od 1990 artystka prezentuje swoje prace na wystawach indywidualnych w Nowym Jorku, Warszawie, Pradze, Krakowie, Bochum, Rostocku, Berlinie. Jej prace znajdują się w muzeach w Amsterdamie, Bochum oraz w Polsce. Więcej

 

 

Jan Lebenstein (ur. w 1930 r. w Brześciu Litewskim, zm. w 1999 r. w Krakowie)

Figura No. 156, 1962

Olej/płótno, 180 x 96 cm

 

Jan Lebenstein ur. w 1930 r. w Brześciu Litewskim, zm. w 1999 r. w Krakowie. W latach 1948-54 studiował malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (pod kierunkiem Kazimierza Tomorowicza, Eugeniusza Eibischa i Artura Nacht-Samborskiego). W latach 1949-55 był asystentem na warszawskiej ASP. Od 1959 r. mieszkał w Paryżu. W 1971 r. przyjął obywatelstwo francuskie. W 1959 r. zdobył Grand Prix de la Ville de Paris, wziął udział w Documenta II w Kassel. W 1987 r. wyróżniono go nagrodą im. Jana Cybisa. W 1998 r. otrzymał Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski. Od 1959 r. pokazywał swoje prace na wystawach indywidualnych w Polsce oraz w Paryżu, Nowym Jorku, Brukseli, Kolonii, Berlinie i Chicago. Jego prace znajdują się w licznych polskich i zagranicznych muzeach. Więcej

 

 

 

 

 

 

Zbigniew Makowski (ur. w 1930 r. w Warszawie, gdzie obecnie mieszka)

1 ½ Mandala, 1964

tusz, akwarela na papierze, 48 x 61 cm

 

Zbigniew Makowski, urodził się w 1930 r. w Warszawie, gdzie obecnie mieszka. W latach 1950-56 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dyplom w pracowni malarstwa Kazimierza Tomorowicza). W latach 1962-63 r. przebywał w Paryżu, gdzie poznał André Bretona. Wziął udział w wystawie „Mouvement surréaliste et Mouvement Phases” w Paryżu. W 1963 r. uczestniczył w biennale w Sao Paulo, a w 1972 r. w biennale w Wenecji. Wyróżniono go w 1992 r. nagrodą im. Jana Cybisa. Odbył podróże studyjne do Drezna, Leningradu, Wenecji, Budapesztu, Jugosławii, Wiednia oraz do Prowansji. Od 1957 r. prezentuje prace na wystawach indywidualnych w Warszawie, Poznaniu, Nowym Jorku, Miami, Lozannie, Dusseldorfie, Bochum, St. Gallen, Zurychu, Paryżu, Bolonii, Mantui, Krakowie i Gdańsku. Jego prace znajdują się w zbiorach polskich muzeów oraz w Amsterdamie, Bochum, Mannheim, Nowym Jorku, Paryżu, Pradze, a także w Rio de Janeiro. Więcej

 

Adam Myjak ( ur. w 1947 r. w Starym Sączu, mieszka w Warszawie)

Głowa, około 1986r.

brąz, 40 x 44 x 38 cm

 

Adam Myjak, urodził się w 1947 r. w Starym Sączu, mieszka w Warszawie. W latach 1965-71 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (m.in. w pracowni rzeźby Stanisława Kulona). W latach 1979-81 przebywał na stypendium Lehmbrucka w Duisburgu, gdzie wykładał również rzeźbę na tamtejszym uniwersytecie. Od 1982 r. wykłada na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1990 r. uzyskał tytuł profesora. Przez cztery kadencje pełnił funkcję rektora tej uczelni (1990-96 oraz 1999-2005). W 2012 r. po raz piąty został rektorem warszawskiej ASP. W 2005 r. został odznaczony złotym medalem Gloria Artis za zasługi dla kultury polskiej. Ma na swoim koncie liczne wystawy indywidualne, m.in. od 1970 r. w Warszawie, Bydgoszczy, Szczecinie, Poznaniu, Amsterdamie, Duisburgu, Łodzi, Krakowie, Bochum, Pradze, Orońsku, Białymstoku, Sopocie i Lublinie. Jego prace znajdują się w Bochum, Duisburgu, St. Urban, Chicago oraz w wielu polskich muzeach. Więcej

 

 

Henryk Stażewski (ur. w 1894 r. w Warszawie, zm. w 1988 r. w Warszawie)

Relief nr 26/1968, 1968

Olej na płycie pilśniowej, 60 x 60 cm

 

Henryk Stażewski, ur. w 1894 r. w Warszawie, zmarł tamże w 1988 r. W latach 1913-19 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie (malarstwo w pracowni Stanisława Lenza). W 1924 r. założył razem z m.in. Władysławem Strzemińskim i Henrykiem Berlewi grupę konstruktywistyczną „Blok”, w 1926 r. ugrupowanie „Praesens”, w 1929 r. ugrupowanie „a.r.”. W 1925 r. przebywał w Paryżu, gdzie spotkał Michela Seuphora, Pieta Mondriana, Georgesa Vantongerloo, Paula Dermée, Céline Anraulda. W 1927 r. w Warszawie poznał Kazimierza Malewicza. W 1928 r. wziął udział w Salonie Jesiennym w Paryżu. Członek ukonstytuowanych w Paryżu międzynarodowych ugrupowań od 1929 r. „Cercle et Carré”, a od 1931 r. „Abstraction-Création”. W 1939 r. podczas bombardowania Warszawy zniszczeniu uległo jego mieszkanie i atelier, w wyniku czego utracił swój cały dorobek artystyczny. W 1946 r. rozpoczął nowy etap w pracy twórczej, tworząc kompozycje figuralne. W 1955 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. W 1966 r. wziął udział w biennale w Wenecji. W 1972 r. wyróżniono go nagrodą im. Herdera przyznawaną przez Fundację F.V.S. z Hamburga obejmującą pobyt stypendialny na Uniwersytecie Wiedeńskim. Od 1933 wystawiał w Warszawie, a od 1955 r. w Warszawie, Rzymie, Londynie, Chicago, Wrocławiu, Łodzi, Pradze, Brukseli, Kolonii, Bydgoszczy i Hamburgu. Jego prace znajdują się w Amsterdamie, Berkeley, Bochum, Den Haag, Londynie, Nowym Jorku, Otterlo, Pradze, St. Gallen, Rotterdamie oraz licznych polskich muzeach. Więcej

 

 

Władysław Strzemiński (ur. w 1893 r. w Mińsku, zm. w 1952 r. w Łódzi)

Zielono-czerwona architektura, 1928

Olej na tekturze, 48 x 30 cm

 

Władysław Strzemiński, ur. w 1893 r. w Mińsku, zm. w 1952 w Łodzi. W latach 1911-14 studiował w Wojskowej Szkole Inżynieryjnej w Petersburgu. Od wybuchu I wojny światowej służył w wojsku w randze oficera. W 1916 r. został ciężko ranny i okaleczony do końca życia. W szpitalu wojenny po raz pierwszy spotkał Katarzynę Kobro. W latach 1918/19 uczęszczał do Pierwszych Państwowych Wolnych Pracowni (SWOMAS) w Moskwie. W 1919 podjął pracę w Oddziale Sztuk Pięknych (IZO) Ludowego Komisariatu Oświaty w Mińsku. W latach 1919/20 przebywał w Smoleńsku, gdzie przystał do grupy UNOWIS. W 1921 r. poślubił rzeźbiarkę, Katarzynę Kobro, która w latach 1917-20 studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Moskwie. W 1921 osiedlił się w Wilnie i zaczął nauczać rysunku, najpierw w ramach Wojskowych Kursów Maturalnych im. Łukasińskiego, potem w gimnazjum w Wilejce (obecnie na Białorusi), Szczekocinach i Brzezinach. Współpracował z krakowskim czasopismem „Zwrotnica”. W 1923 zorganizował Wystawę Nowej Sztuki w Wilnie. Był jednym z inicjatorów utworzenia w 1924 r. grupy konstruktywistycznej „Blok” (współtworzyli ją m.in.: Henryk Berlewi, Henryk Stażewski, Katarzyna Kobro). W 1931 r. przeprowadził się do Łodzi. W 1932 r. został członkiem międzynarodowego ugrupowania „Abstraction-Création” działającego w Paryżu. W 1945 objął stanowisko wykładowcy w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP), której był współzałożycielem i skąd zwolniono go w 1950 r. pod zarzutem nierespektowania norm doktryny realizmu socjalistycznego. Swoje prace prezentował od 1927 r. na wystawach indywidualnych w Warszawie, Poznaniu, Lwowie i Łodzi. Po śmierci prace artysty pokazywano na wystawach w Düsseldorfie, Łodzi, Warszawie, Bonn, Appeldoorn i Las Palmas. Obrazy Strzemińskiego znajdują się w zbiorach sztuki w Bochum, Jerozolimie, Nowym Jorku, Otterlo, Petersburgu, Stuttgarcie oraz w licznych polskich muzeach głównie w Muzeum Sztuki w Łodzi. Więcej

 

Władysław Strzemiński (ur. w 1893 r. w Mińsku, zm. w 1952 r. w Łodzi)

Pejzaż morski, 1934

gwasz, 21 x 27 cm

Więcej

 

 

 

 

Jan Tarasin (ur. w 1926 r. w Kaliszu, zm. w 2009 r. w Warszawie)

Wielka plaża, 1964

Olej, płótno, 95 x 125 cm

 

Jan Tarasin, ur. w 1926 r. w Kaliszu, zm. w 2009 r. w Warszawie. W latach 1946-51 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (w pracowniach malarstwa Zbigniewa Pronaszki i Zygmunta Rudnickiego oraz grafiki Andrzeja Jurkiewicza). W 1962 r. odbył podróż do Chin i Wietnamu. W tym samym roku przystąpił do Grupy Krakowskiej II (reaktywowanej po II wojnie światowej). W latach 1963-67 wykładał na Wydziale Architektury Wnętrz krakowskiej ASP. Podróżował do Holandii, Francji i Szwecji. W 1965 r. wziął udział w biennale w Sao Paulo. Od 1967 r. mieszkał w Warszawie. W latach 1974-96 wykładał malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1985 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1987-90 pełnił funkcję rektora warszawskiej ASP. Został wyróżniony nagrodą im. Jana Cybisa w 1984 r., a w 2005 r. odznaczony Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Od 1957 r. prezentował swoje prace na wystawach indywidualnych w Warszawie, Nowej Hucie, Paryżu, Rotterdamie, Uppsali, Krakowie, Lublinie, Tokio, Poznaniu, Szczecinie, Lipsku, Kolonii, Bielefeld, Sopocie i Płocku. Jego prace znajdują się w zbiorach w Bochum, Nowym Jorku, Rotterdamie, Tokio, Waszyngtonie oraz licznych polskich muzeach. Więcej