Menu toggle
Navigation

Momenty tego, co nazywamy historią i tego, co nazywamy pamięcią

Marian Stefanowski, Turm „A“ – Eingang zum Konzentrationslager Sachsenhausen, 14.11.2019

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Wieża „A“ – główne wejście do KZ Sachsenhausen - Marian Stefanowski, Wieża „A“ – główne wejście do KZ Sachsenhausen, 14.11.2019 r.
  • Panoramiczny widok na obóz od strony wieży „A“, głównego wejścia do obozu  - Marian Stefanowski, Panoramiczny widok na obóz od strony wieży „A“, głównego wejścia do obozu  (po lewej: plac apelowy I, po prawej: plac apelowy II), 12.08.2018 r.
  • Plac apelowy I - Marian Stefanowski, Plac apelowy I, 12.08.2018 r.
  • Teren obozu z zarysami baraków - Marian Stefanowski, Teren obozu z zarysami baraków, 14.11.2019 r.
  • Teren obozu z zarysami baraków - Marian Stefanowski, Teren obozu z zarysami baraków, 14.11.2019 r.
  • Baraki nr 39 i 38 – muzeum obozu - Marian Stefanowski, Baraki nr 39 i 38 – muzeum obozu, 14.11.2019 r.
  • Barak nr 38 – sypialnia dla 250 więźniów - Marian Stefanowski, Barak nr 38 – sypialnia dla 250 więźniów, 14.11.2019 r.
  • Barak nr 38 – umywalnia - Marian Stefanowski, Barak nr 38 – umywalnia, 12.08.2018 r.
  • Barak nr 38 – „toalety“ - Marion Stefanowski, Barak nr 38 – „toalety“, 12.08.2018 r.
  • Płot po napięciem - Marin Stefanowski, Płot po napięciem, 14.11.2019 r.
  • Rów straceń i tablica pamiątkowa - Marian Stefanowski, Rów straceń i tablica pamiątkowa – pierwsze masowe rozstrzelanie 33 Polaków miało miejsce 09.11.1940 r., 14.11.2019 r.
  • Rów straceń – z tyłu krematorium - Marian Stefanowski, Rów straceń – z tyłu krematorium, 12.08.2018 r.
  • Krematorium – rzeźba z brązu autorstwa Waldemara Grzimka - Marin Stefanowski, Krematorium – rzeźba z brązu autorstwa Waldemara Grzimka, 14.11.2019
  • Pozostałości krematorium - Marian Stefanowski, Pozostałości krematorium po wysadzeniu w powietrze w latach 1952 i 1953, 12.08.2018 r.
  • Teren obozu z widokiem na baraki szpitalne - Marian Stefanowski, Teren obozu z widokiem na baraki szpitalne, 12.08.2018 r.
  • Zbrodnia i medycyna. Oddział szpitalny.  - Marian Stefanowski, Zbrodnia i medycyna. Oddział szpitalny w KZ Sachsenhausen w latach 1936-1945, 12.08.2018 r.
  • Zbrodnia i medycyna - patologia - Marian Stefanowski, Zbrodnia i medycyna. Oddział szpitalny w KZ Sachsenhausen w latach 1936-1945, 12.08.2018 r.
  • Blok więzienny - Marian Stefanowski,  Blok więzienny – owiane tajemnicą miejsce bestialskich tortur i morderstw, 4.11.2019 r.
  • Blok więzienny - Marian Stefanowski, Blok więzienny – owiane tajemnicą miejsce bestialskich tortur i morderstw, 4.11.2019 r.
  • Pomnik upamiętniający zamordowanego w 1944 roku generała Stefana „GROTA“ Roweckiego - Marian Stefanowski, Pomnik upamiętniający zamordowanego w 1944 roku generała Stefana „GROTA“ Roweckiego, 14.11.2019 r.
  • Jedno z miejsc, w którym spoczywają prochy zamordowanych w obozie - Marian Stefanowski, jedno z miejsc, w którym spoczywają prochy zamordowanych w obozie, 14.11.2019 r.
  • Cmentarzysko, na którym spoczywają prochy zamordowanych w obozie; tablice pamiątkowe upamiętniająca 183 krakowskich profesorów - Marin Stefanowski, cmentarzysko, na którym spoczywają prochy zamordowanych w obozie; tablice pamiątkowe upamiętniająca 183 krakowskich profesorów aresztowanych  w dniu 06.11.1939 roku i wywiezionych do obozu koncentracyjnego, 14.11.2019 r.
  • Tablica pamiątkowa upamiętniająca 183 krakowskich profesorów aresztowanych  w dniu 06.11.1939 roku i wywiezionych do obozu koncentracyjnego - Marian Stefanowski, tablica pamiątkowa upamiętniająca 183 krakowskich profesorów aresztowanych  w dniu 06.11.1939 roku i wywiezionych do obozu koncentracyjnego, 12.08.2018 r.
  • Wieża wartownicza "E" – obok wejście do obozu specjalnego / Strefa II - Marian Stefanowski, Wieża wartownicza "E" – obok wejście do obozu specjalnego / Strefa II, 14.11.2019 r.
  • Obóz specjalny/Strefa II  – w latach 1945-1950 sowiecki obóz specjalny nr 7 - Marian Stefanowski, Obóz specjalny/Strefa II  – w latach 1945-1950 sowiecki obóz specjalny nr 7, 14.11.2019 r.
  • Pomnik pomordowanych więźniów KZ Sachsenhausen - Marin Stefanowski, pomnik pomordowanych więźniów KZ Sachsenhausen, 14.11.2019 r.
  • Zbiorowa mogiła ofiar KZ Sachsenhausen - Marian Stefanowski, zbiorowa mogiła ofiar KZ Sachsenhausen, 12.08.2018 r.
Eingang zum Konzentrationslager Sachsenhausen, 14.11.2019
Marian Stefanowski, Turm „A“ – Eingang zum Konzentrationslager Sachsenhausen, 14.11.2019

My i oni. Oni nam – my im. Matryca wzajemnych relacji i prostych uogólnień, pozornie zanurzona w historii i z niej biorąca swoją prawomocność, lecz w gruncie rzeczy przybierająca postać bezczasowego mitu, napędzającego mechanizm kolejnych cytatów, powtórzeń, rekonstrukcji. Użyteczna rzecz, zwłaszcza do budowania tożsamości i spójności własnej grupy, jednak kosztem perspektywy ogólnej. My im – oni nam. Wiecznie otwarty rachunek, w trzecim, czwartym, kolejnym pokoleniu. Oni źli – my dobrzy. Ta forma pamięci ma długą tradycję, właściwie od zawsze obecna, również wtedy, gdy dotyczyła doświadczenia horrorów dwudziestowiecznych totalitaryzmów. I im bardziej oddalamy się od tych wydarzeń, tym bardziej zaczyna ona brać górę w znajdującej chętny posłuch oficjalnej narracji. Jest w tym pewna logika. Pokolenie bezpośrednich świadków silnie naznaczała świadomość wojennych doświadczeń jako tragicznej i traumatyzującej klęski ludzkości, jej wyobrażeń o sobie, mitów i złudzeń dotyczących postępu, humanitaryzmu, moralnego rozwoju. Wojenna makabra oznaczała w jakiejś mierze przegraną wszystkich i takież zobowiązanie. Przekraczająca plemienne tożsamości perspektywa nie dawała się łatwo przekreślić. Dziś, w sytuacji kiedy bez mała wszyscy świadkowie odeszli, a pamięć stała się nie tyle kwestią przeżytego doświadczenia, co intelektualnego konstruktu, zmienił się klimat. Wątki militarne zdominowały katalog oficjalnie promowanych wzorców. Walka dla walki, do tego w całkowitym oderwaniu od militarnego, politycznego, społecznego kontekstu staje się najwznioślejszym przejawem patriotyzmu i znów słodko jest umierać za ojczyznę. Wojna jako taka – czy może szerzej: zbiorowa, zorganizowana przemoc – przestając być przejawem tragicznego regresu człowieczeństwa, staje się na powrót otwarcie dyskutowanym, legitymizowanym instrumentem uprawiania polityki i realizowania interesów zbiorowości. Oczywiście interesów uzasadnionych moralnie, ale czyż w ogóle bywają inne? I czy to przesunięcie akcentów nie znalazło dobitnie symbolicznego wyrazu w sporze o zmianę formuły gdańskiego Muzeum II Wojny Światowej, na zgodną z postulatem obecnego dyrektora, upominającego się o ujęcie w programie dydaktycznym ekspozycji "pozytywnych aspektów wojny"? Signum temporis.

Rzecz jasna, nie ma w tej narracji mowy o pozytywnych aspektach obozów koncentracyjnych czy doświadczenia obozowego, jednak to ostatnie często w obliczu wizerunku domniemanego wroga, na potrzeby doraźnej polityki, budowania dyscypliny i tożsamości społecznej chętnie poddawane jest instrumentalizacji. Kanalizuje się je oraz przykrawa do plemiennych schematów. Oto czytam doniesienia rządowych mediów o wizycie obecnego prezydenta naszego kraju w Sachsenhausen, gdzie złożył kwiaty pod tablicą upamiętniającą polskich uczonych, osadzonych tu w ramach tak zwanej Sonderaktion Krakau. W wygłoszonym okazjonalnym przemówieniu, jeśli wierzyć streszczeniom, narracja nawet na centymetr nie wyszła poza wspomniane narodowe kategorie.