Aleksander Gierymski
Mediathek Sorted
Nasilające się uczucie osamotnienia i wyizolowania w polskim środowisku artystycznym skłoniło Gierymskiego do dalszych podróży. Po pobytach w Monachium, w 1895 i 1897 roku, podróżował głównie po Włoszech, przebywając w Wenecji, Palermo, Amalfi, Rzymie i Weronie; kilkakrotnie wyjeżdżał także do Paryża. Artysta tak samo często jak miejsca pobytu, zmieniał swój styl. Park zamkowy w miejscowości Schleißheim przedstawił w manierze niemalże pointylistycznej, a starówkę w Rothenburgu / niem. Rothenburg ob der Tauber (zdj. nr 18) oraz mury obronne tego miasta[10] w realistycznych i pełnych światła obrazach. Widoki włoskich placów, wnętrz kościołów i katedr malował raz w zestawieniach różnorakich kolorów innym razem z wielką dbałością o najdrobniejsze detale architektoniczne i szczegóły wielopostaciowych scen z życia codziennego, jak na obrazie Katedra w Amalfi.[11] W przypadku Wnętrza bazyliki św. Marka w Wenecji (zdj. nr 19) udało mu się stworzyć zadziwiającą kompilację elementów - niemal fotograficznego odwzorowania rzeczywistości, impresjonistycznych detali i efektownych światłocieni - ożywioną folklorystycznym motywem dwóch modlących się kobiet. Aleksander Gierymski zmarł między 6 a 8 marca 1901 roku w Rzymie. Przez polskich historyków sztuki jest uznawany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu i prekursora luministycznych i kolorystycznych eksperymentów w malarstwie polskim końca XIX w. (Ewa Micke-Broniarek).
Axel Feuß, grudzień 2016 r.
[10] Mury obronne w Rothenburgu, ok. 1896, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Poznaniu (http://www.pinakoteka.zascianek.pl)
[11] Katedra w Amalfi, 1897/98, olej na płótnie, 84 x 54 cm, Muzeum Narodowe w Kielcach (http://www.pinakoteka.zascianek.pl)
Literatura przedmiotu:
Münchner Maler im 19. Jahrhundert = Bruckmanns Lexikon der Münchner Kunst in vier Bänden (leksykon w czterech tomach), tom II, München 1982, s. 25
Agnieszka Morawińska: Polnische Malerei von der Gotik bis zur Gegenwart, Warszawa 1984 (wydanie niemieckie), s. 37 i nast.
Ewa Micke-Broniarek (Muzeum Narodowe w Warszawie) na stronie internetowej: www.culture.pl, 2004
H. Kubaszewska, [w:] Saur Allgemeines Künstlerlexikon (AKL), tom 53, 2007
Maksymilian Gierymski. Dzieła, inspiracje, recepcja, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2014, s. 84
Aleksander Gierymski (1850-1901), pod red. Zofii Jurkowlaniec i innych, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Warszawie, Warszawa 2014
Piotr O. Scholz: Zur Ausstellungspraxis polnischer Kunst im europäischen Kontext. Aleksander Gierymski (1850-1901). Nationalmuseum Warschau 20.3.-10.8.2014, [w:] Kunstchronik. Monatsschrift für Kunstwissenschaft, Museumswesen und Denkmalpflege, rocznik 68, zeszyt 5, München Mai 2015, s. 254-260