Fot. Stefan Arczyński. Źródło: Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft
Stefan Arczyński, znany polski fotograf, łączył z powodzeniem dwie tradycje, polską i niemiecką. Urodził się w Essen w czasie I wojny światowej w rodzinie emigrantów z Wielkopolski. Wychował się w polskim domu, jego ojciec był aktywnym członkiem Związku Polaków w Niemczech. Tajników zawodu fotografa młody Stefan uczył się w Essen, w Niemczech powstały też jego pierwsze zdjęcia. Po II wojnie światowej mieszkał w Polsce i przez dziesiątki lat był wziętym fotografem. Praktycznie nie ma żadnej publikacji na temat Wrocławia czy Dolnego Śląska, w której jego zdjęcia nie byłyby eksponowane. Bezsprzecznie był przedstawicielem dwóch kultur, jak mało kto stał się pomostem między nimi.
Mediathek Sorted
Ulica Świdnicka we Wrocławiu, 1953 r.
Wielka Zbrojownia i Baszta Słomiana na Targu Węglowym w Gdańsku, 1953 r.
Fragmenty gruzu przed zachodnią wieżą Katedry Wrocławskiej, 1953 r.
Rynek Wrocławski, 1954 r.
Ulica Świdnicka we Wrocławiu, 1953 r.
Wielka Zbrojownia i Baszta Słomiana na Targu Węglowym w Gdańsku, 1953 r.
Fragmenty gruzu przed zachodnią wieżą Katedry Wrocławskiej, 1953 r.
Rynek Wrocławski, 1954 r.
Koncert chóru w Annaberg, 1954 r.
Kościół św. Macieja we Wrocławiu, 1954 r.
Katedra Wrocławska, 1955 r.
Koparka na placu budowy przed ratuszem we Wrocławiu, 1955 r.
Koncert chóru w Annaberg, 1954 r.
Kościół św. Macieja we Wrocławiu, 1954 r.
Katedra Wrocławska, 1955 r.
Koparka na placu budowy przed ratuszem we Wrocławiu, 1955 r.
Pałac Kultury i Nauki w warszawie, 1955 r.
Zniszczony teren na wrocławskiej starówce, bez daty (po 1945 r.)
Ratusz na Rynku we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1955 r.
Ruiny wojenne na ul. Oławskiej we Wrocławiu, 1955 r.
Pałac Kultury i Nauki w warszawie, 1955 r.
Zniszczony teren na wrocławskiej starówce, bez daty (po 1945 r.)
Ratusz na Rynku we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1955 r.
Ruiny wojenne na ul. Oławskiej we Wrocławiu, 1955 r.
Teren ul. Świdnicka i ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego we Wrocławiu, 1955 r.
Dziewczyna z gęsiami w Zdunach, wiatraki w tle, 1956 r.
Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1957 r.
Widok na ulicę we Wrocławiu z kamienicami przy ul. Psie Budy (dawnej Krullstraße), 1958 r.
Teren ul. Świdnicka i ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego we Wrocławiu, 1955 r.
Dziewczyna z gęsiami w Zdunach, wiatraki w tle, 1956 r.
Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1957 r.
Widok na ulicę we Wrocławiu z kamienicami przy ul. Psie Budy (dawnej Krullstraße), 1958 r.
Dawny Szpital św. Anny we Wrocławiu, 1958 r.
Ruiny kościoła św. Katarzyny we Wrocławiu, 1958 r.
Rzęd domów z uszkodzeniami wojennymi na ul. Białoskórniczej we Wrocławiu, 1958 r.
Plac Tadeusza Kościuszko we Wrocławiu, 1953 r.
Dawny Szpital św. Anny we Wrocławiu, 1958 r.
Ruiny kościoła św. Katarzyny we Wrocławiu, 1958 r.
Rzęd domów z uszkodzeniami wojennymi na ul. Białoskórniczej we Wrocławiu, 1958 r.
Plac Tadeusza Kościuszko we Wrocławiu, 1953 r.
Most Katedralny we Wrocławiu, 1961 r.
Kamieniczka "Jaś" na Rynku Wrocławskim, 1961 r.
Kamieniczki "Jaś i Małgosia" na Rynku Wrocławskim, 1961 r.
Plac Nowy Targ we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1961 r.
Most Katedralny we Wrocławiu, 1961 r.
Kamieniczka "Jaś" na Rynku Wrocławskim, 1961 r.
Kamieniczki "Jaś i Małgosia" na Rynku Wrocławskim, 1961 r.
Plac Nowy Targ we Wrocławiu z ruinami wojennymi, 1961 r.
Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r.
Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r.
Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie, 1963 r.
Widok na Kraków, 1963 r.
Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r.
Rusztowanie w elektrowni Turów opalanej węglem brunatnym w Turoszówie, 1962 r.
Zamek Królewski na Wawelu w Krakowie, 1963 r.
Widok na Kraków, 1963 r.
Robotnicy podczas zbioru ziemniaków pod Piwniczną, 1963 r.
Kobiety pracujące w polu podczas zbioru ziemniaków w okolicach Piwnicznej, 1963 r.
Bazylika Mariacka w Krakowie przy Rynku Głównym, 1963 r.
Budynek mieszkalno-usługowy przy ul. Piłsudskiego we Wrocławiu, 1965 r.
Robotnicy podczas zbioru ziemniaków pod Piwniczną, 1963 r.
Kobiety pracujące w polu podczas zbioru ziemniaków w okolicach Piwnicznej, 1963 r.
Bazylika Mariacka w Krakowie przy Rynku Głównym, 1963 r.
Budynek mieszkalno-usługowy przy ul. Piłsudskiego we Wrocławiu, 1965 r.
Spółdzielczy Dom Handlowy „Feniks” na Rynku we Wrocławiu, 1966 r.
Wrocławski teren wystawowy, 1966 r.
Brama Wrocławska w Oleśnicach, 1966 r.
Autostrada pod Wrocławiem, 1967 r.
Spółdzielczy Dom Handlowy „Feniks” na Rynku we Wrocławiu, 1966 r.
Wrocławski teren wystawowy, 1966 r.
Brama Wrocławska w Oleśnicach, 1966 r.
Autostrada pod Wrocławiem, 1967 r.
Wieżowce osiedla mieszkaniowego we Gajowice (Wrocław), 1967 r.
Wrocławski ratusz, bez daty (po 1953 r.)
Odra przy mostem Grunwaldzkim we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.)
Plac Solny we Wrocławiu, po prawej - wieżowiec Sparkasse, bez daty (po 1945 r.)
Wieżowce osiedla mieszkaniowego we Gajowice (Wrocław), 1967 r.
Wrocławski ratusz, bez daty (po 1953 r.)
Odra przy mostem Grunwaldzkim we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.)
Plac Solny we Wrocławiu, po prawej - wieżowiec Sparkasse, bez daty (po 1945 r.)
Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r.
Rynek Wrocławski z ratuszem, bez daty (po 1945 r.)
Północna strona Rynku Wrocławskiego, bez daty (po 1945 r.)
Uniwersytet Wrocławski, bez daty (po 1945 r.)
Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r.
Rynek Wrocławski z ratuszem, bez daty (po 1945 r.)
Północna strona Rynku Wrocławskiego, bez daty (po 1945 r.)
Uniwersytet Wrocławski, bez daty (po 1945 r.)
Ul. Świdnicka we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.)
Osiedle mieszkaniowe we Wrocławiu, 1969 r.
Ossolineum Breslau, 1969
Sala wystawowa w Muzeum Architektury we Wrocławiu, 1969 r.
Ul. Świdnicka we Wrocławiu, bez daty (po 1945 r.)
Osiedle mieszkaniowe we Wrocławiu, 1969 r.
Ossolineum Breslau, 1969
Sala wystawowa w Muzeum Architektury we Wrocławiu, 1969 r.
Odra obok Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim we Wrocławiu, 1970 r.
Pagoda Ogrodu Japońskiego w Parku Szczytnickim we Wrocławiu, 1971 r.
Fontanna Szermierz we Wrocławiu, 1972 r.
Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1972 r.
Odra obok Dolnośląskim Urzędem Wojewódzkim we Wrocławiu, 1970 r.
Pagoda Ogrodu Japońskiego w Parku Szczytnickim we Wrocławiu, 1971 r.
Fontanna Szermierz we Wrocławiu, 1972 r.
Plac Nowy Targ we Wrocławiu, 1972 r.
Hala targowa na placu Nankiera we Wrocławiu, 1972 r.
Filharmonia Wrocławska, 1972 r.
Widok na miasto Wrocław, 1972 r.
Uniwersytet Wrocławski, 1972 r.
Hala targowa na placu Nankiera we Wrocławiu, 1972 r.
Filharmonia Wrocławska, 1972 r.
Widok na miasto Wrocław, 1972 r.
Uniwersytet Wrocławski, 1972 r.
Dom Handlowy Kameleon we Wrocławiu, 1972 r.
Ostrów Tumski, 1972 r.
Widok na miasto Wrocław, 1973 r.
Kamieniczki "Jaś i Małgosia " na Rynku Wrocławskim, 1973 r.
Dom Handlowy Kameleon we Wrocławiu, 1972 r.
Ostrów Tumski, 1972 r.
Widok na miasto Wrocław, 1973 r.
Kamieniczki "Jaś i Małgosia " na Rynku Wrocławskim, 1973 r.
Kościół św. Wojciecha, 1973 r.
Fasada Dolnośląskiego Centrum Medycznego DOLMED, 1977 r.
Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r.
Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r.
Kościół św. Wojciecha, 1973 r.
Fasada Dolnośląskiego Centrum Medycznego DOLMED, 1977 r.
Wewnętrzny dziedziniec dawnego więzienia miejskiego we Wrocławiu, 1981 r.
Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r.
Kamieniczki "Jaś i Małgosia" we Wrocławiu, 1983 r.
Klasztor i liceum urszulanek Unii Rzymskiej we Wrocławiu, 1985 r.
Wieżowiec przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1986 r.
Pracownicy przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r.
Kamieniczki "Jaś i Małgosia" we Wrocławiu, 1983 r.
Klasztor i liceum urszulanek Unii Rzymskiej we Wrocławiu, 1985 r.
Wieżowiec przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1986 r.
Pracownicy przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r.
Pracownik przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r.
Pałac arcybiskupi we Wrocławiu, 1986 r.
Kościół św. Marcina i Kolegiata Świętego Krzyża i kościół św. Bartłomieja we Wrocławiu, 1986 r.
Nagrobki na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu, 1986 r.
Pracownik przed baterią koksowniczą kopalni węgla Victoria w Hermsdorfie, 1986 r.
Pałac arcybiskupi we Wrocławiu, 1986 r.
Kościół św. Marcina i Kolegiata Świętego Krzyża i kościół św. Bartłomieja we Wrocławiu, 1986 r.
Nagrobki na Starym Cmentarzu Żydowskim we Wrocławiu, 1986 r.
Wieżowce przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1987 r.
Widok na ulicę Katowic z starymi i nowymi budynkami, 1987 r.
Okno wykuszowe w Urzędzie Miejskim we Wrocławiu, 1987 r.
Wieżowiec Sparkasse przy rynku we Wrocławiu, 1988 r.
Wieżowce przy Placu Grunwaldzkim we Wrocławiu, 1987 r.
Widok na ulicę Katowic z starymi i nowymi budynkami, 1987 r.
Okno wykuszowe w Urzędzie Miejskim we Wrocławiu, 1987 r.
Wieżowiec Sparkasse przy rynku we Wrocławiu, 1988 r.
Rusztowaniowa wieża Bazyliki św. Elżbiety we Wrocławiu, 1988 r.
Hotel "Panorama" w Grabiszyn (Wrocław), 1989 r.
Hotel "Orbis" we Wrocławiu, 1989
Widok Wrocławia, 1987 r.
Rusztowaniowa wieża Bazyliki św. Elżbiety we Wrocławiu, 1988 r.
Hotel "Panorama" w Grabiszyn (Wrocław), 1989 r.
Hotel "Orbis" we Wrocławiu, 1989
Widok Wrocławia, 1987 r.
Śnieżna droga koło Wrocławia, bez daty (po 1945 r.)
Stefan Arczyński (z prawej) ze znajomym w Moskwie, 1956 r.
Śnieżna droga koło Wrocławia, bez daty (po 1945 r.)
Stefan Arczyński (z prawej) ze znajomym w Moskwie, 1956 r.
Fot. Stefan Arczyński. Źródło: Herder-Institut für historische Ostmitteleuropaforschung – Institut der Leibniz-Gemeinschaft
Początki pracy w wyzwolonej Polsce
Po zwolnieniu z obozu przejściowego i krótkim pobycie u rodziny w Solcu Kujawskim, Stefan udał się na Dolny Śląsk. Przez kilka miesięcy mieszkał w sudeckiej Lubawce. Tam zamieszkała już jego siostra, która przybyła tu z rodziną i pochodzącymi z Berlina Polakami (ten wątek w biografii Stefana Arczyńskiego jest nadal mało znany i wymaga dalszych badań). Wkrótce uzyskał polskie obywatelstwo. Dzięki pomocy władz w Kamiennej Górze otworzył w mieście zakład fotograficzny.
Po dwóch latach przeniósł się do Wrocławia. Przez wiele lat prowadził zakład fotograficzny przy ul. Łokietka 2. Był aktywnym członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego (m.in. uczył fotografowania). W 1951 roku został członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików (przez 15 lat należał do jego komisji artystycznej).
Fotograf poświęcił następne lata na dokumentowanie życia społecznego Wrocławia i Dolnego Śląska. Fotografował też zabytki i krajobrazy. Zachował przy tym, co warto podkreślić, trzeźwy ogląd i dystans. Nie poddał się obecnemu wtedy trendowi upolitycznienia medium, którym się zajmował. Pozostał wierny technice wyniesionej z Niemiec z lat 30. Jego zdjęcia są dopracowane do szczegółu, technicznie bez zarzutu.
Wieżowiec we Wrocławiu, 1983 r., lokalizacja: Osiedle Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, dziś tylko Przyjaźni.
Stefan Szczygieł, artysta i fotograf, urodził się w 1961 roku w Warszawie. W latach od 1984 do 1992 studiował wolną sztukę na Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie (Kunstakademie Düsseldorf).
