Dorota Danielewicz – menadżerka kultury, slawistka, pisarka i dziennikarka

Dziennikarstwo na łamach polskich i niemieckich
 

Pisarzowi Leszkowi Szarudze zawdzięcza kontakt do paryskiej „Kultury”. Wkrótce po cyklu spotkań literackich w Berlinie w 1995 r. Dorota Danielewicz zadebiutuje z jego rekomendacji na łamach miesięcznika Jerzego Giedroycia, opisując wydarzenie[4]. Kilka miesięcy później, wiosną 1996 r. zda dla „Kultury” relację z prezentacji literatury polskiej na Targach Książki w Lipsku[5].

W języku niemieckim Danielewicz zadebiutowała dwa lata wcześniej publikując wraz z Basilem Kerskim w 1993 w „Berliner Zeitung”[6] i potem w 1995 r. w „Tagesspiegel”[7] dwa cykle reportaży z terenów położonych w Polsce przy niemieckiej granicy. Z czasem do Danielewicz coraz częściej będą zgłaszać się polskie i niemieckie redakcje, zamawiając artykuły odpowiadające jej profilowi. Dla „Berliner Zeitung” napisze portret Wisławy Szymborskiej, tuż po przyznanym jej Noblu[8]. Podobnie sportretuje dla „die taz” Olgę Tokarczuk[9]. Dla „Newsweeka” przeprowadzi rozmowę z Hertą Müller[10], natomiast z Olgą Tokarczuk dla niemieckiego „Der Freitag”[11]. Do Noblistów ma po prostu szczęście. „Polityka” zamawia u niej długi tekst o współczesnej metropolii Berlin[12]. Do dziś regularnie publikuje w dwujęzycznym, polsko-niemieckim magazynie „Dialog”. Na swym koncie ma także publikacje m.in. w „Tygodniku Powszechnym” i „Gazecie Wyborczej”.

Po latach, kiedy jej własne książki staną się głośne, role się odwrócą. Gazety i rozgłośnie z Warszawy i Berlina będą teraz z nią przeprowadzać wywiady, zamieszczać obszerne portrety pisarki[13]. Dorota Danielewicz jest też zapraszana jako świadkini historii i publicystka do udziału w filmach dokumentalnych o Berlinie.[14] Wraz z synem Janem Dorota Danielewicz znajdzie się w lutym 2020 na okładce „Wysokich Obcasów”, magazynu wysokonakładowej „Gazety Wyborczej”[15]. Z ramienia tego periodyku zostanie w 2020 r. nominowana jako jedna z 12 kandydatek do tytułu „Superbohaterki roku” za zawartą w jej książce pt. „Droga Jana” lekcję empatii oraz zaangażowanie polityczne podczas Strajku Kobiet.

Radio
 

W 1996 r. Danielewicz rozpoczęła współpracę z radiem. Jacek Tyblewski, kolega ze studiów i współtwórca „Polskiego Magazynu Radiowego” w „Radio Multikulti” w RBB, a potem WDR, zaproponował jej współrealizację audycji. Zasugerował nagrywanie wywiadów z pisarzami i pisarkami, których gościła w Berlinie. Wnet okaże się, że Dorota Danielewicz ma i radiowy głos, i talent. Tyblewski nauczył ją przycinania nagrań na taśmach nawijanych wówczas na tzw. talerze. Jej intensywna przygoda z radiem będzie trwać do r. 2012. W „Radio Multikulti” przygotowywała własne audycje, ale też pracowała jako spikerka i redaktorka. Ponadto raz w miesiącu prezentowała swój autorski „Magazyn Literacki”. Opublikowała w nim m.in. prawie 200 rozmów z polskimi pisarkami i pisarzami.

Dodatkowo przez ponad 10 lat, aż do likwidacji francuskiej stacji w Paryżu (2010), nadawała telefonicznie korespondencje dla polskiej sekcji „Radio France International” (RFI). Raz, dwa razy w tygodniu informowała o dużych, międzynarodowych wydarzeniach w stolicy Niemiec.Mimo, że praca w radio była jej pasją, Dorota Danielewicz w 2012 r. z powodów osobistych kończy współpracę z RBB/Funkhaus Europa, wcześniejszym „Radio Multikulti”.

W 2023 r. radio wróciło do życia Doroty Danielewicz w nowym formacie. Od 2023 r. porusza problemy relacji polsko-niemieckich w felietonach, nagrywanych dla „Deutschlandfunk Kultur”.

Praca edytorska
 

Po rezygnacji z autorskiego „Magazynu Literackiego” Dorota Danielewicz zgłębia literaturę nie pod kątem realizowanych audycji, czy prowadzonych spotkań, lecz przede wszystkim na potrzeby własnej twórczości. Kiedy niepełnosprawny Jan osiągnie 18. rok życia i będzie miał odtąd zapewnioną całodobową opiekę w specjalistycznym ośrodku, mąż przeprowadzi się ze względu na pracę do Polski, a studiujący drugi syn także opuści rodzinne gniazdo, Dorota Danielewicz będzie mogła poświęcić się pisarstwu.

Już wcześniej Danielewicz dała się poznać jako redaktorka książek. W 1998 r. w „Kirsten Gutke Verlag” w Kolonii opublikowała dwujęzyczną antologię polskiej poezji pt. „Kochać to, co niewidzialne. Das Unsichtbare lieben”[16]. Danielewicz podkreśla w posłowiu, że wydawnictwo nie pragnęło „książki z liryką poetów z pierwszych stron gazet, tylko chce zaprezentować nazwiska w Niemczech stosunkowo nieznane, poezję do odkrycia, jednym słowem pracę w pewnym sensie pionierską. Książka ta pomyślana została jako dopełnienie obrazu poezji polskiej w Niemczech.”[17] Zgłębiając lekturę można wybierać pośród wierszy Bohdana Zadury, Macieja Cisło, Krystyny Lars, Aleksandra Jurewicza, Kazimierza Brakonieckiego, Bronisława Maja, Anny Janko, Pawła Huelle, Zbigniewa Macheja, Hanny Kowalewskiej, Andrzeja Stasiuka, Jakuba Ekiera, Marcina Świetlickiego, Ewy Sonnenberg, Andrzeja Sosnowskiego, mieszkającego w Paryżu Macieja Niemca i w Wilnie Alicji Rybałko.[18] Poeci Piotr Sommer, Tomasz Jastrun, Marzanna Kielar w kolejnych latach doczekają się w Niemczech własnych książek poetyckich. Liczni, dotąd w Niemczech raczej nieznani autorzy antologii pt. „Kochać to, co niewidzialne” rzeczywiście pojawią się potem w niemieckojęzycznych czasopismach literackich i na stronach poświęconych kulturze w gazetach.

W 2008 r. razem z Maciejem Górnym Danielewicz wydaje antologię „Berlin. Polnische Perspektiven. 19.–21. Jahrhundert[19]. Książka ukazała się w ramach wystawy „My, berlińczycy. Wir Berliner”, prezentowanej w Berlinie przez tamtejsze Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk (PAN). Przez dwa lata Danielewicz i Górny zbierali w archiwach polskojęzyczne teksty i świadectwa ludzi, którzy niegdyś mieszkali w Berlinie, albo byli tam przejazdem. Obok tekstów autorstwa pisarzy, jak Witold Gombrowicz, czy najznakomitszych muzyków, jak Artur Rubinstein, tudzież relacji dziennikarzy sprzed kilkudziesięciu lat, antologia udostępnia wspomnienia „zwykłych” obywateli.

Owe nieoczywiste teksty o Berlinie stały się dla Doroty Danielewicz i Ewy Wanat w 2023 r. podstawą do zrealizowania pod auspicjami Towarzystwa Niemiecko-Polskiego dwujęzycznego audioprzewodnika po tym mieście w formie aplikacji pt. „Berlinski Tour”[20]. To przewodnik często mało znanymi śladami po stolicy Niemiec. We współpracy z powstającym w Berlinie Domem Niemiecko-Polskim planowane jest poszerzenie aplikacji.