Dorota Danielewicz – menadżerka kultury, slawistka, pisarka i dziennikarka

Własny pisarski głos
 

Tematyce berlińskiej Dorota Danielewicz poświęciła swą książkę pt. „Berlin. Przewodnik po duszy miasta”, wydaną w 2013 r.[21]. „Bardzo potrzebowałam przemówienia własnym głosem. To także w jakimś sensie podsumowanie mojej emigracji. Dlatego symbolicznie zadedykowałam książkę mym rodzicom”, wyjaśnia autorka w rozmowie z „Porta Polonica”. „To wspaniała, napisana z czułością gawęda o Berlinie, jego ulicach, placach i parkach”, rekomenduje książkę w blurbie Olga Tokarczuk. „Spacerując bez pośpiechu, poznaje się jednak przede wszystkim berlińczyków, tę swoistą, wieloetniczną nację, która sprawia, że Berlin jest Europą Środkową w miniaturze, z jej trudną, powikłaną historią i ogromnym, nieokiełznanym potencjałem twórczym”, podkreśla późniejsza Noblistka. W Polsce „Berlin. Przewodnik po duszy miasta” doczekuje się dwóch wydań. Drugie w renomowanej serii „Poruszyć świat” wydawnictwa WAB ukazuje się w 2015 r. Książka ma świetny odbiór. Szymon Hołownia (marszałek sejmu RP kadencji 2023–25) zapytany przez miesięcznik „Pani” o najważniejsze lektury roku 2013 wymienia „Berlin. Przewodnik po duszy miasta” Danielewicz jako najlepszą przeczytaną wówczas książkę. Prędko książka znajduje niemieckiego wydawcę „Europa Verlag”, które z zaangażowaniem publikuje także dotychczas wszystkie kolejne publikacje literackie Doroty Danielewicz. „Christian Strasser z ‘Europa Verlag’, jest wydawcą, który się angażuje i ryzykuje. Jestem mu bardzo wdzięczna za to”, podkreśla autorka. Wydanie niemieckie ukazuje się w przekładzie Arkadiusza Szczepańskiego[22]. Jest opracowane i zredagowane z myślą o czytelniku niemieckim, toteż zawiera alternatywnie zupełnie nowe teksty, pisane przez Dorotę w języku niemieckim. Pierwszy rozdział jest inny, w tekście pojawiają się dodatkowe rozdziały dotyczące teraźniejszości, przybywa anegdot z okolic Placu Św. Marka, przy którym autorka od prawie 30 lat mieszka z rodziną.

Książki Doroty Danielewicz zawierają ogromny ładunek emocjonalny i często spory pierwiastek autobiograficzny[23]. Szczególnie widoczne jest to w „Drodze Jana”. Impulsem do jej napisania był strajk matek niepełnosprawnych dzieci w budynku sejmu w Warszawie w 2018 r. Jako matka nieuleczalnie chorego dziecka, u którego postępuje gangliozydoza niszcząc mózg i wpływając na motorykę, Danielewicz postanowiła zabrać głos. „Droga Jana” to porywająca opowieść o emocjach matki, napisana jakby jednym tchem. To też historia utraty i cierpienia. Ale też książka dająca nadzieję. Podpowiadająca, jak się z takim brzemieniem, jak głęboka niepełnosprawność dziecka uporać i jak znaleźć sposób na przetrwanie[24]. Autorka postuluje rewolucję empatii. Książka ukazała się po polsku, a następnie w przekładzie niemieckim. Zarówno polskie, jak i niemieckie wydanie „Drogi Jana” wzbudziło duże zainteresowanie. Książka została w Polsce przedstawiona m.in. latem 2020 r. w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą podczas festiwalu „Dwa Brzegi” na spotkaniu z ówczesnym Rzecznikiem Praw Obywatelskich prof. Adamem Bodnarem, dziś ministrem sprawiedliwości RP.

W opublikowanej w 2022 r. książce „Der weisse Gesang. Die mutigen Frauen der belarussischen Revolution” („Biały śpiew. Odważne kobiety rewolucji na Białorusi”) Dorota Danielewicz kreśli przejmujące portrety białoruskich emigrantek politycznych[25]. Kobiet, które po kwestionowanych wyborach aktywnie w sierpniu 2020 r. włączyły się w protesty na Białorusi. Wiele z nich spotkało więzienie. Bohaterki „Białego śpiewu” musiały uciekać przed represjami do Polski lub na Litwę. Książka powstała i ukazała się w języku niemieckim.

Przewodniki i działalność społeczna
 

Ostatnie lata pozwoliły Danielewicz bardziej zaangażować się w działalność społeczną. Publicystka i pisarka szczególnie wspiera Deutsch-Polnische Gesellschaft Berlin, w którym od listopada 2021 r. jest członkiem wspierającym w zagadnieniach związanych ze współczesną literaturą polską. Od 2010 r. Danielewicz jest przewodniczącą jury polsko-niemieckiego konkursu poetyckiego dla młodzieży pt. „Młodzież pisze wiersze. Jugend schreibt Gedichte”, organizowanego przez POLin Polnische Frauen in Wirtschaft und Kultur e.V. (Stowarzyszenie Polek w Gospodarce i Kulturze) w Berlinie. W 2018 r. Dorota Danielewicz mogła też podjąć się pracy jako członek jury IX edycji renomowanej międzynarodowej Nagrody im. Ryszarda Kapuścinskiego, przyznawanej w Warszawie za książkę reportażową. Wnosiła do kapituły spojrzenie z zewnątrz. W latach 2010–2016 Danielewicz była członkiem jury powołanego przez sekretarza stanu ds. kultury Senatu Berlina za „promocję międzykulturowej pracy projektowej”.

Podczas sprawowania w Polsce władzy przez partię PiS w latach 2015–2023 Dorota Danielewicz aktywnie włączała się w Berlinie w protesty w obronie demokracji i praworządności, a także praw kobiet w Polsce. 

Od 2024 Danielewicz jest zaangażowana w pracę grupy roboczej Kulturwandel berlińskiej spółdzielni Cooperative Mensch działającej na rzecz wprowadzenia w życie Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i inkluzji z 2011 roku.

Zakończenie przez Dorotę Danielewicz pracy z RBB/Funkhaus Europa nałożyło się na początek jej kooperacji z firmą produkującą audioprzewodniki. Danielewicz zajmuje się tu tłumaczeniem i produkcją tekstów. Wawel, Wieliczka, Łazienki Królewskie w Warszawie, zamek Charlottenburg, zamek Sanssouci w Poczdamie, katedra w Berlinie, pałac w Miśni, czy Forum Humboldtów w Berlinie – wszędzie tam można usłyszeć jej głos. Te komercyjne zlecenia idealnie uzupełniają spektrum aktywności Danielewicz. Tu także jest pośredniczką, przede wszystkim między Polską a Niemcami. Przekazując wiedzę pomaga we wzajemnym zrozumieniu. 

Joanna de Vincenz, luty 2024 r.