Józef Piłsudski w niemieckich więzieniach

Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski podczas internowania w twierdzy magdeburskiej, 1918 r.
Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski podczas internowania w twierdzy magdeburskiej, 1918 r.

Powrót do Warszawy
 

Z Berlina Piłsudski z Sosnkowskim wyjechali pociągiem jednowagonowym z dworca Friedrichstrasse 9 listopada wieczorem (dworzec znajdował się niedaleko hotelu Continental). Towarzyszył im tylko P. van Gülpen. Czasami błędnie w literaturze podaje się, że pojechał z nimi także hr. Kessler. Ten pożegnał się jednak z Polakami w hotelu i pozostał w następnych dniach w stolicy Niemiec. W czasie przejazdu między Piłsudskim a van Gülpenem wywiązała się rozmowa o stosunku do Niemiec i o relacjach polsko-niemieckich (Piłsudski znał dobrze niemiecki, choć miał mówić z silnym polskim akcentem).

„Długa podróż do Warszawy i położenie, w jakim się znajdowaliśmy, dały mi sposobność do bardziej otwartej rozmowy o wszystkich aktualnych zagadnieniach, niż w normalnych warunkach. Z rozmów tych mogłem się przekonać, iż Piłsudski w gruncie rzeczy i w głębi przekonania był w stosunku do nas przyjaźnie usposobiony. Chętnie walczyłem, mówił niejednokrotnie, wspólnie z Niemcami. Byliśmy bowiem zawsze wiernymi sąsiadami i towarzyszami broni, na których można było polegać. Dlaczegoż więc i teraz dwa nowe narody nie mogą rozpocząć przyjaznej polityki ? Obydwa zależą od siebie i mogą przy dobrej woli porozumieć się“.

W Toruniu doścignęła podróżnych ponownie niemiecka rewolucja. Na dworcu urzędowała już Rada Żołnierska i Robotnicza. Pociąg zatrzymano. Teraz role zmieniły się. To Piłsudski musiał przejąć opiekę nad van Gülpenem.

Na Dworzec Wiedeński w Warszawie pociąg przybył 10 listopada o 7 rano. Przybyłych przywitała tylko niewielka grupa osób. Byli wśród nich członek Rady Regencyjnej książę Zdzisław Lubomirski i grupa działaczy POW. Po śniadaniu trzeba było wykonać pospieszne zakupy, bo obu powracającym brakowało nawet czystej bielizny na zmianę. Po krótkim odpoczynku, Piłsudski przemówił do zgromadzonych tłumów, już wiedzących o jego przyjeździe. Nie była to długa i porywająca mowa, ale pozwoliła Piłsudskiemu publicznie wyrazić swe zapewnienie o woli walki i pracy dla rodaków:

„Obywatele! Warszawa wita mnie po raz trzeci. Wierzę, że zobaczymy się niejednokrotnie w szczęśliwszych warunkach. Zawsze służyłem i służyć będę życiem swoim, krwią, ojczyźnie i ludowi polskiemu. Witam was krótko, gdyż jestem przeziębiony – bolą mnie gardło i piersi“.

Mediateka
  • Ulotka informująca o powrocie J. Piłsudskiego do Warszawy, 1918 r.

    Ulotka informująca o powrocie J. Piłsudskiego do Warszawy, 1918 r.
  • Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski w r. 1914

    Komendant Józef Piłsudski w towarzystwie przyjaciela swego Kazimierza Sosnkowskiego z okresu przed aresztowaniem, 1914 r.
  • Ulotka. Rada Regencyjna przekazuje władzę Józefowi Piłsudskiemu, 1918 r.

    Ulotka. Rada Regencyjna przekazuje władzę Józefowi Piłsudskiemu, 1918 r.
  • Ulotka. Dzień swoich imienin spędza Komendant Piłsudski w więzieniu niemieckim, 1918 r.

    Ulotka. Dzień 18 marca, dzień swoich imienin spędza Komendant Piłsudski w więzieniu niemieckim, 1918 r.
  • Ulotka. Protest przeciwko uwięzieniu Komendanta Piłsudskiego, 1917 r.

    Ulotka. Dnia 29 bm, w niedzielę zbieramy się o godz. 11 rano na rynku u stóp pomnika Adama Mickiewicza aby zaprotestować przeciwko uwięzieniu bezprawnemu Komendanta Józefa Piłsudskiego oraz Szefa Szta...
  • Józef Piłsudski, Moje pierwsze boje. Wspomnienia spisane w twierdzy magdeburskiej, 1925 r.

    Józef Piłsudski, Moje pierwsze boje. Wspomnienia spisane w twierdzy magdeburskiej, Warszawa : "Bibljoteka Polska", 1925 (Bydgoszcz : Zakł. Graf. Inst. Wyd. "Bibljoteka Polska“).
  • Piłsudski i Sosnkowski podczas internowania w twierdzy magdeburskiej, 1918 r.

    Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski podczas internowania w twierdzy magdeburskiej, 1918 r.
  • Festungsgefängnis Spandau

    Festungsgefängnis Spandau
  • Głowna brama Twierdzy Wesel

    Głowna brama Twierdzy Wesel / Das Haupttor der Zitadelle in Wesel von der Stadtseite aus gesehen.
  • Strona 1 „Kuriera Warszawskiego“ z 10 listopada 1918 r.

    Strona 1 „Kuriera Warszawskiego“ z 10 listopada 1918 r.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Widok ogólny, twierdza w Magdeburgu

    Widok ogólny, twierdza w Magdeburgu.
  • Plan twierdzy w Magdeburgu

    Plan twierdzy w Magdeburgu. Dom, w którym przebywał Piłsudski, jest oznaczony kółkiem.
  • Restauracja Hiller w Berlinie

    Restauracja Hiller w Berlinie
  • Karykatura Marszałka J. Piłsudskiego, 1927 r.

    Gustaw Rogalski: Z albumu karykatur 1914-1928 Marszałka J. Piłsudskiego: na pamiątkę dziesięciolecia 1918-1928 niepodległości Polski. Litografia, papier; ok. 33 x 26 cm.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu.

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu.
  • Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu

    Domek na terenie twierdzy w Magdeburgu.
  • Wnętrze domu w Magdeburgu

    Wnętrze domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu.
  • Wnętrze domu w Magdeburgu

    Wnętrze domu w Magdeburgu.
  • Polscy goście w domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu

    Polscy goście w domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu.
  • Polscy goście w domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu

    Polscy goście w domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu.
  • Polscy goście w domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu

    Polscy goście w domu, w którym przebywał J. Piłsudski w Magdeburgu.
  • Akt dostawy domu Piłsudskiego, 1937 r.

    Akt dostawy domu Piłsudskiego, 1937 r.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski

    Rozbiórka domu, w którym przebywał J. Piłsudski.
  • Dom z Magdeburga na terenie parku belwederskiego w Warszawie, 1939 r.

    Dom z Magdeburga, w którym więziony był Józef Piłsudski, na terenie parku belwederskiego w Warszawie, 1939 r.
  • Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu

    Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu
  • Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu

    Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu
  • Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu

    Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu
  • Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu

    Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu
  • Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu

    Dzisiejszy teren cytadeli w Magdeburgu
  • Po drodze z Magdeburga do Berlina podróżni zjedli śniadanie w miasteczku Genthin.

    Po drodze z Magdeburga do Berlina podróżni zjedli śniadanie w miasteczku Genthin.
  • Gedenktafel an der ersten Wohnstätte in Warschau

    Gedenktafel an der ersten Wohnstätte in Warschau ab 10. November 1918
  • Gedenktafel an der ersten Wohnstätte in Warschau

    Gedenktafel an der ersten Wohnstätte in Warschau ab 10. November 1918
  • Józef Piłsudski - Hörspiel von "COSMO Radio po polsku" auf Deutsch

    In Zusammenarbeit mit "COSMO Radio po polsku" präsentieren wir Hörspiele zu ausgewählten Themen unseres Portals.
  • „Drei Tage im November. Józef Piłsudski und die polnische Unabhängigkeit 1918“

    Von Magdeburg in die Unabhängigkeit Polens - ein Film über einen polnischen Mythos.