Róża Luksemburg

Od 1907 roku nauczała marksizmu i ekonomii w partyjnej szkole SPD. 25 września 1913 roku nawoływała setki tysięcy podczas antywojennej demonstracji we Fechenheim pod Frankfurtem nad Menem do bojkotu służby wojskowej i odmowy wykonywania rozkazów: „Gdy będzie od nas wymagane podnieść broń na naszych francuskich lub innych zagranicznych braci, powiedzmy ‘nie, nie zrobimy tego!’”. Za „wzywanie do nieposłuszeństwa wobec ustaw i rozporządzeń rządu” w 1914 roku została skazana na rok więzienia.

4 sierpnia 1914 roku grupa parlamentarna SPD zagłosowała za przyjęciem pierwszych kredytów wojennych, co tym samym umożliwiło mobilizację wojenną. Pacyfistka Róża Luksemburg zarzuciła SPD fatalną w skutkach pomyłkę. Widziała w tej decyzji przyzwolenie na wojnę. Jeszcze w tym samym roku założyła wraz z sześcioma lewicowymi członkami SPD „Grupę Międzynarodową”, która potem została przemianowana na „Grupę Spartakusa”. W 1915 roku Róża Luksemburg otrzymała karę pozbawienia wolności w więzieniu dla kobiet w Berlinie. Po zwolnieniu 10 Lipca 1916 roku została ponownie „prewencyjnie“ zatrzymana, aby „uniknąć tworzenia zagrożenia dla bezpieczeństwa Cesarstwa”, co trwało do listopada 1918 roku. Róża Luksemburg została dwa razy przeniesiona, najpierw do twierdzy we Wronkach niedaleko Poznania a potem do Wrocławia.

Gdy 9 listopada 1918 rewolucja doszła do Berlina, dopiero co wypuszczona „po prewencji” Róża Luksemburg przybyła do miasta dzień później. Tu rzuciła się w wir listopadowej rewolucji. Wraz z Karlem Liebknechtem wyniosła „czerwoną flagę”, symbol Grupy Spartakusa i na przełomie lat 1918/1919 została jedną z założycieli Komunistycznej Partii Niemiec (KPD). Po stłumionym przemocą powstaniu grupy Spartakusa, Róża Luksemburg została 15 stycznia 1919 roku razem z Karlem Liebknechtem pojmana przez Freikorps „Wilmersdorfer Bürgerwehr” (Wolny Korpus, ochotnicze, nacjonalistyczne formacje paramilitarne) i pozbawiona wolności. Zostali doprowadzeni do hotelu Eden, głównej siedziby Wolnego Korpusu „Gwardji Strzelców Konnych” i tam oddani oficerowi Waldemarowi Pabstowi. Róża była przesłuchiwana godzinami i brutalnie pobita. Po wyprowadzeniu z hotelu Róża Luksemburg została zamordowana przez członków korpusu. Jej ciało wrzucono do berlińskiego kanału wodnego.

Róża Luksemburg od czasów swojej młodości, aż do śmierci była zaangażowana politycznie w międzynarodowe ruchy robotnicze. Występowała za demokratycznym socjalizmem. Krytykowała Lenina i bolszewizm. Krytycznie odniosła się do idei „Manifestu komunistycznego” Karla Marxa i Fridricha Engelsa. Jej zapiski i poglądy po dziś dzień są analizowane i stanowią podstawę koncepcji ruchów lewicowych.