Wszystkie rodzaje grobów Cywilne Wojenne
Land Baden-Wuerttemberg Bayern Berlin Brandenburg Bremen Hamburg Hessen Mecklenburg-Vorpommern Niedersachsen Nordrhein-Westfalen Rheinland-Pfalz Saarland Sachsen Sachsen-Anhalt Schleswig-Holstein Thueringen
Wszystkie Powstanie Warszawskie Obozy konzentracyjne i karne Żołnierze i jeńcy wojenni Pracownicy przymusowi
Online-Ausstellungen
Kliknij mapę, aby wyświetlić miejsca
Strony Strony Pełny tekst Pełny tekst

„Polak w Niemczech” (1925–1972). Organ Związku Polaków w Niemczech

Pierwszy numer czasopisma „Polak w Niemczech” ukazał się jako organ Związku Polaków w Niemczech T.z. w kwietniu 1925 roku, zastępując publikowany dotychczas „Biuletyn”. Czasopismo służyło, nie tylko dokumentowaniu działalności Związku, także zachowaniu i pogłębianiu wśród mieszkających w Niemczech Polek i Polaków polskiej kultury, języka polskiego i polskiej świadomości narodowej. Pismo ukazywało się z kilkoma przerwami do 1972 roku – najpierw raz w miesiącu, później raz w roku.

Strona tytułowa styczniowego numeru „Polaka w Niemczech” z 1937 r.
Strona tytułowa styczniowego numeru „Polaka w Niemczech” z 1937 r.
©
Związek Polaków w Niemczech / Porta Polonica

„Polak w Niemczech” po wojnie
 

Druga wojna światowa była przyczyną 13 letniej przerwy w wydawaniu organu ZPwN, który ukazał się ponownie w 1952 roku (zdj. nr 17):

„Po długiej przerwie wydajemy nasz organ związkowy. […] Miesięcznik będzie dokumentował naszą wolę, myśli, uczucia i czyny. Będzie głosił na wewnątrz i zewnątrz naszą niezawodną postawę, wobec Kościoła, Narodu i Ludzkości”[24].

Trudności finansowe, z jakimi ZPwN zmagał się w latach 50. XX w., spowodowały, że po 1953 roku publikacja związkowego organu została wstrzymana na kolejne osiem lat. W 1962 roku ukazało się wydanie okolicznościowe z okazji 40-lecia istnienia ZPwN (zdj. nr 18), natomiast w 1963 roku wydano dwa numery „Polaka w Niemczech” (zdj. nr 19 & 20), w których opublikowano decyzję zarządu, z której wynikało, że organ prasowy ZPwN będzie odtąd wydawany tylko sporadycznie[25]. Ostatni, obszerny numer „Polaka w Niemczech” ukazał się w 1972 roku z okazji 50. jubileuszu Związku Polaków w Niemczech oraz 100-lecia polskiej emigracji roboczej (zdj. nr 21 & 22)[26].

Z informacji podanej na oficjalnej stronie internetowej Związku Polaków w Niemczech T.z. wynika, że w 2018 roku ukazało się jeszcze jedno wydanie specjalne czasopisma[27].

 

Natalia Kubiak, czerwiec 2020 r.

 

[24] Po trzynastoletniej przerwie!, [w:] „Polak w Niemczech”, 1952, nr 1, s. 1.

[25] Por. „Polak w Niemczech”, 1972, s. 1.

[26] Por. „Polak w Niemczech”, 1972; por. także I. Krężałek, Działalność kulturalno-oświatowa ZPwN w okresie powojennym, s. 371.

[27] Por. Związek Polaków w Niemczech, Ukazał się nowy „Polak w Niemczech”, [w:] http://www.zpwn.org/archiwa/2169 (dostęp: 16.06.2020 r.).


 

Zdigitalizowane wydania czasopisma „Polak w Niemczech” na portalu „PORTA POLONICA”:
 

„Polak w Niemczech”, 1928, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1928 (dostęp: 16.06.2020 r.).

„Polak w Niemczech”, 1929, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1929 (dostęp: 16.06.2020 r.).

„Polak w Niemczech”, 1930, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1930 (dostęp: 16.06.2020 r.). 

„Polak w Niemczech”, 1931, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1931 (dostęp: 16.06.2020 r.)020.

„Polak w Niemczech”, 1932, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1932 (dostęp: 16.06.2020 r.).

„Polak w Niemczech”, numer specjalny, Pielgrzymka do Rzymu w 1933 roku, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-sonderausgbe-pilgerfahrt-nach-rom-1933 (dostęp: 16.06.2020 r.).

„Polak w Niemczech”, 1937, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1937 (dostęp: 16.06.2020 r.). 

„Polak w Niemczech”, 1952-1964, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1952-1964 (dostęp: 16.06.2020 r.).

„Polak w Niemczech”, 1972, [w:] Eksponaty, https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/polak-w-niemczech-1972 (dostęp: 16.06.2020 r.).

 

Dalsze wydania „Polaka w Niemczech” dostępne na „polona.pl”, największej bibliotece cyfrowej w Polsce: https://polona.pl/search/?query=polak_w_niemczech&filters=public:1 (dostęp: 16.06.2020 r.).

 

Spis źródeł i literatury:
 

Krężałek, Iwona, Działalność kulturalno-oświatowa ZPwN w okresie powojennym, [w:] Związek Polaków w Niemczech w latach 1922-1982, red. Jerzy Marczewski, Wydawnictwo Polonica, Warszawa 1987, s. 354–377.

Kubiak, Natalia, „Młody Polak w Niemczech“ (1930-1939), [w:] https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/mlody-polak-w-niemczech-1930-1939

Lehr, Helena i Edmund Osmańczyk, Polacy spod znaku rodła. Księga pamiątkowa na 50-lecie Związku Polaków w Niemczech, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1972.

Leksykon Polactwa w Niemczech, wyd. Związek Polaków w Niemczech T.z., Opole (Oppeln OS) 1939, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/leksykon-polactwa-w-niemczech?page=1 (dostęp: 16.06.2020 r.).

Loew, Peter Oliver, Wir Unsichtbaren. Geschichte der Polen in Deutschland, C. H. Beck, München 2014.

Poniatowska, Anna, Organizacja Związku Polaków w Niemczech, [w:] Związek Polaków w Niemczech w latach 1922-1982, red. Jerzy Marczewski, Wydawnictwo Polonica, Warszawa 1987, s. 37–64.

Poniatowska, Anna, Działalność społeczno-polityczna, [w:] Związek Polaków w Niemczech w latach 1922-1982, red. Jerzy Marczewski, Wydawnictwo Polonica, Warszawa 1987, s. 65–118.

Ruchniewicz, Krzysztof, I Kongres Polaków w Niemczech, 1938, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/i-kongres-polakow-w-niemczech-1938?page=2#body-top (dostęp: 16.06.2020 r.).

Ruchniewicz, Krzysztof, „Prawdy Polaków”, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/prawdy-polakow (dostęp: 16.06.2020 r.).

Ruchniewicz, Krzysztof, Dziennik Berliński, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/dziennik-berlinski?page=1 (dostęp: 16.06.2020 r.).

Ruchniewicz, Krzysztof, „Kulturwehr“, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/kulturwehr (dostęp: 16.06.2020 r.).

Ruchniewicz, Krzysztof, Rodło, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/rodlo?page=1 (dostęp: 16.06.2020 r.).

Schade, Wulf, „Narodowiec” – Polska gazeta narodowa w Zagłębiu Ruhry, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/narodowiec-polska-gazeta-narodowa-w-zaglebiu-ruhry (dostęp: 16.06.2020 r.).

Schade, Wulf, Wiarus Polski – Eine polnische Zeitung aus dem Ruhrrevier, [w:] https://www.porta-polonica.de/de/atlas-der-erinnerungsorte/wiarus-polski-eine-polnische-zeitung-aus-dem-ruhrrevier (dostęp: 16.06.2020 r.).

Skrabania, David, „Ruhrpolen” – Polacy z Zagłębia Ruhry, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/ruhrpolen-polacy-z-zaglebia-ruhry (dostęp: 16.06.2020 r.).

Związek Polaków w Niemczech (red.): Leksykon Polactwa w Niemczech, „Nowiny“, Opole (Oppeln OS) 1939, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/leksykon-polactwa-w-niemczech (dostęp: 16.06.2020 r.).

 

Strona tytułowa styczniowego numeru „Polaka w Niemczech” z 1937 r.
©
Związek Polaków w Niemczech / Porta Polonica
Pełny tekst na jednej stronie
Mediateka

  • Zdj. nr 1: Strona tytułowa gazety „Dziennik Berliński” z 9 i 10 grudnia 1922 r.

    Apeluje się o wstępowanie do nowo powstałego Związku Polaków w Niemczech.

  • Zdj. nr 2: Przegląd prasy polskiej w Niemczech

    Prasa i wydawnictwa polskie w Niemczech.

  • Zdj. nr 3: Przegląd prasy polskiej w Niemczech

    Prasa i wydawnictwa polskie w Niemczech.

  • Zdj. nr 4: „Polak w Niemczech” z 1928 r.

    Strona tytułowa styczniowego numeru.

  • Zdj. nr 5: „Polak w Niemczech” z 1934 r.

    Strona tytułowa specjalnego wydania poświęconego pielgrzymce Polek i Polaków z Niemiec do Rzymu w listopadzie 1933 r.

  • Zdj. nr 6: Krótka informacja dotycząca specjalnego wydania, 1934 r.

    „Polak w Niemczech” wspomina pierwszą pielgrzymkę Polaków z Niemiec do Rzymu.

  • Zdj. nr 7: Lista uczestników pielgrzymki

    Listopad 1933 r.

  • Zdj. nr 8: „Polak w Niemczech” z 1928 r.

    Strona tytułowa lutowego numeru, na której widnieje tytuł „Nasza prasa w Niemczech”. W 1927 r. miesiąc luty ogłoszono miesiącem prasy polskiej.

  • Zdj. nr 9: „Młody Polak w Niemczech” z 1937 r.

    Strona tytułowa kwietniowego numeru, na której widnieje napis „Kwiecień – miesiąc młodzieży polskiej”.

  • Zdj. nr 10: „Polak w Niemczech” z 1952 r.

    Strona tytułowa majowego numeru, na dole której widnieje napis „Nie tylko ciało, ale i duch! Na miesiąc sportu”. W 1927 r. miesiąc luty ogłoszono miesiącem sportu.

  • Zdj. nr 11: „Młody Polak w Niemczech” z 1931 r.

    Strona tytułowa czerwcowego numeru. Czerwiec to miesiąc pod hasłem „Matka i dziecko”. Ilustrację tytułową sporządziła graficzka Janina Kłopocka.

  • Zdj. nr 12: „Polak w Niemczech” z 1953 r.

    Antykomunistyczny tekst w styczniowym numerze.

  • Zdj. nr 13: „Polak w Niemczech” z 1938 r.

    Strona tytułowa marcowego numeru, na której widnieje informacja dotycząca odbywającego się w Berlinie Kongresu Polaków w Niemczech.

  • Zdj. nr 14: Apel o udział w Kongresie Polaków w Niemczech, część 1, 1938 r.

    Z marcowego numeru „Polaka w Niemczech” z 1938 r.

  • Zdj. nr 15: Apel o udział w Kongresie Polaków w Niemczech, część 2, 1938 r.

    Z marcowego numeru „Polaka w Niemczech” z 1938 r.

  • Zdj. nr 16: Apel o udział w Kongresie Polaków w Niemczech, część 3, 1938 r.

    Z lutowego numeru „Młodego Polaka w Niemczech” z 1938 r.

  • Zdj. nr 17: „Polak w Niemczech” z 1952 r.

    Strona tytułowa styczniowego numeru, po 13-letniej przerwie w publikowaniu.

  • Zdj. nr 18: „Polak w Niemczech” z 1962 r.

    Strona tytułowa wydania specjalnego z okazji 40-lecia istnienia Związku.

  • Zdj. nr 19: „Polak w Niemczech” z 1963 r.

    Strona tytułowa wydania.

  • Zdj. nr 20: „Polak w Niemczech” z 1963 r.

    Strona tytułowa wydania.

  • Zdj. nr 21: „Polak w Niemczech” z 1972 r.

    Strona tytułowa jubileuszowego wydania, które ukazało się z okazji 50-lecia istnienia Związku Polaków w Niemczech i 100-lecia polskiej emigracji roboczej.

  • Zdj. nr 22: „Polak w Niemczech” z 1972 r.

    Spis treści jubileuszowego wydania, które ukazało się z okazji 50-lecia istnienia Związku Polaków w Niemczech i 100-lecia polskiej emigracji roboczej.
Porta Polonica