„Młody Polak w Niemczech” (1930–1939)

Strona tytułowa czasopisma „Młody Polak w Niemczech“, nr 2, maj 1930 r.
Strona tytułowa czasopisma „Młody Polak w Niemczech“, nr 2, maj 1930 r.

Treści i cele czasopisma
 

Pierwsze wydanie „Młodego Polaka w Niemczech” określiło zadania i cele czasopisma młodzieżowego w taki oto sposób:

„Celem naszym jest złączenie wszystkiej młodzieży polskiej w Niemczech […]. Chcemy tworzyć i stworzymy pełnowartościowy typ Polaka. Będziemy budzić i wzmacniać w młodzieży polskiej miłość i poczucie nierozerwalnej łączności z wielkim Narodem Polskim, pragniemy dać jej pełne zrozumienie misji, jaką ma do spełnienia w państwie niemieckim. Z drugiej strony pragniemy przez szereg najpotrzebniejszych wiadomości ogólnokształcących wychowywać wartościowego pod każdym względem młodego Polaka. […] Na Śląsku i Westfalji [sic!], w Berlinie, na Pograniczu i w Prusach Wschodnich młodzież polską jedna ożywia myśl: rozpoczynamy wielką pracę twórczą”[6].

Zgodnie z powyższymi założeniami czasopismo młodzieżowe przybrało taką formę, że publikowano w nim, podobnie jak w „Polaku w Niemczech”, najświeższe wiadomości (społeczne, kulturalne i polityczne) z Polski i Niemiec a sporą część przeznaczano na bieżące sprawozdania z działalności Związku[7]. Poza tym redakcja dokładała wszelkich starań, aby swoim czytelnikom zaoferować możliwie atrakcyjne i odpowiednie do ich potrzeb czasopismo. Stąd też coraz częściej ukazywały się artykuły poświęcone polskim organizacjom młodzieżowym, teksty i nuty piosenek, wiersze, instrukcje dla majsterkowiczów, łamigłówki i zagadki oraz na końcu każdego numeru dowcipy i karykatury (zdj. nr 4–8). Poza tym przekazywano informacje dotyczące szczególnych wydarzeń historycznych, wspominano obchody polskich świąt narodowych i polskie osobistości (zdj. nr 9). 

W październiku 1931 roku, chcąc dokonać bardziej wyraźnego podziału między rozrywką a przekazywaniem wiedzy, podjęto decyzję dotyczącą zmiany szaty graficznej i programu „Młodego Polaka w Niemczech”. W tym celu postanowiono od listopada 1931 roku wydawać specjalny numer czasopisma pod nazwą „Nasz Uniwersytet Ludowy”, który miał ukazywać się co trzy miesiące. W ten sposób redakcja odpowiedziała na zapotrzebowanie na bardziej wszechstronne informacje do samodzielnego kształcenia, w przeciwieństwie do artystyczno-kreatywnej i rozrywkowej wartości „Młodego Polaka w Niemczech”[8]. Dodatkowo do „Naszego Uniwersytetu Ludowego” miało ukazywać się także wydanie dla czytelniczek i czytelników, w którym otwarto by platformę dyskusyjną na temat artykułów ukazujących się w numerze uniwersyteckim. Niestety, z uwagi na trudności redakcyjne nie wszystko udało się zrealizować tak jak zapowiadano (zdj. nr 10). Ogólnie rzecz biorąc grono czytelników czasopisma młodzieżowego nie było zbyt szerokie (zdj. nr 11), dlatego też na przykład w „Polaku w Niemczech” pojawił się apel następującej treści: „Rodzice, starajcie się, by wasi synowie i córki czytali ‘Młodego Polaka w Niemczech’”[9]. Wraz z wybuchem II wojny światowej wydawanie czasopisma „Młody Polak w Niemczech” zostało wstrzymane, podobnie jak miało to miejsce w przypadku jego odpowiednika dla dorosłych. Jednak w przeciwieństwie do „Polaka w Niemczech” pismo nie zostało reaktywowane po wojnie. 

 

[6] „Młody Polak w Niemczech”, 1930, nr 1, s. 1.

[7] Por. N. Kubiak, „Polak w Niemczech” (1925-1972) – organ Związku Polaków w Niemczech, [w:] https://www.porta-polonica.de/pl/atlas-miejsc-pami%C4%99ci/polak-w-niemczech-1925-1972-organ-zwiazku-polakow-w-niemczech.

[8] Por. „Młody Polak w Niemczech”, 1931, nr 10, s. 2. 

[9] „Polak w Niemczech”, 1937, nr 3, s. 7.

Mediateka
  • Zdj. nr 1: „Mały Polak w Niemczech” z 1933 r.

    Strona tytułowa czerwcowego numeru czasopisma dla dzieci do 14 roku życia, dodatek do organu Związku Polaków w Niemczech.
  • Zdj. nr 2: „Młody Polak w Niemczech” z 1930 r.

    Strona tytułowa pierwszego wydania z kwietnia z dopiskiem w podtytule wskazującym na poprzednie pismo młodzieżowe „Zdrój”.
  • Zdj. nr 2.1: „Mały Polak w Niemczech”

    Różne okładki magazynu dla dzieci.
  • Zdj. nr 3: Ilustracje Janiny Kłopockiej

    Grafiki autorstwa Janiny Kłopockiej, która zaprojektowała również znak Rodło.
  • Bild 4: „Młody Polak w Niemczech” von 1931

    Wzór haftu na serwetkę we wrześniowym numerze jako przykład rękodzieła i instrukcji rzemieślniczych w czasopiśmie dla młodzieży.
  • Zdj. nr 5: „Młody Polak w Niemczech” z 1930 r.

    Ilustrowany wiersz „Wiosna” w majowym numerze.
  • Zdj. nr 6: „Młody Polak w Niemczech” z 1938 r.

    Strona tytułowa lipcowo-sierpniowego numeru z symbolem Ruchu Harcerstwa Polskiego w Niemczech – znakiem Rodła w centrum.
  • Zdj. nr 7: „Młody Polak w Niemczech” z 1935 r.

    Krzyżówka w styczniowym numerze.
  • Zdj. nr 8: „Młody Polak w Niemczech” z 1938 r.

    Polska kolęda „Lulajże, Jezuniu” w grudniowym numerze.
  • Zdj. nr 5: „Młody Polak w Niemczech” z 1936 r.

    Strona tytułowa sierpniowego numeru z fotografią Józefa Piłsudskiego upamiętniającą Bitwę Warszawską (zwaną też „Cudem nad Wisłą”).
  • Zdj. nr 10: „Młody Polak w Niemczech” z 1931 r.

    Pierwsza strona pisma nr 11/12 z oświadczeniem redakcji dotyczącym przeciwności z jakimi musiano się mierzyć oraz opóźnień w wydaniu pisma.
  • Zdj. nr 11: „Młody Polak w Niemczech” von 1934

    Strona tytułowa kwietniowego numeru z apelem do młodzieży polskiej w Niemczech o podwojenie czytelnictwa „Młodego Polaka w Niemczech”.
  • Zdj. nr 12: „Młody Polak w Niemczech” z 1938 r.

    Strona tytułowa lutowego numeru. Apel z okazji Kongresu Polaków w Niemczech, który odbył się w Berlinie 6 marca 1938 r.
  • Zdj. nr 13: „Młody Polak w Niemczech”

    Różne strony tytułowe magazynu młodzieżowego.
  • Młody Polak w Niemczech

    Przegląd drukowania, wydawnictwa, edycji i administracji.