Kosmopolacy z Bochum: Europejska kultura z polskimi akcentami w Zagłębiu Ruhry

Nie żyje Kosmopolen, niech żyje Kosmopolen
 

Stowarzyszenie zostało założone 19 maja 2008 roku w Bochum. W tym dniu, jedenaścioro artystek i artystów gościło w ówczesnym mieszkaniu Emanueli Danielewicz przy ulicy Hellweg 18, które w środowisku Zagłębia Ruhry już wtedy było od dłuższego czasu znanym miejscem spotkań. Tu, w „zielonym salonie“ (odniesienie do stojącej w mieszkaniu zielonej sofy) odbywały się liczne imprezy – od miłych wieczorków, przez nocne debaty filozoficzne aż po dzikie potańcówki – wspomina Danielewicz i wpada w zachwyt na samo wspomnienie cudownego widoku na dachy Bochum, rozpościerającego się z okien tego mieszkania.

„Kosmopolen połączyło ludzi“ – mówi dalej. Dobrym tego przykładem jest duet muzyczny Kasienki, w skład którego wchodzą Kasia Bortnik i Katrin Mickiewicz. Obie studiowały na Uniwersytecie Folkwang w Essen, ale poznały się dopiero dzięki stowarzyszeniu. Kasia Bortnik była członkiem stowarzyszenia Kosmopolen e. V., ale przynależność do stowarzyszenia jest dla niej czymś więcej niż tylko bycie członkiem. Wprawdzie na początku mówi o członkostwie, ale poprawia się, używa słowa „zaangażowanie“, aż w końcu stwierdza, iż to, co najbardziej łączy ją z Kosmopolakami, to przyjaźń.

Dziś wokalistka Kasia Bortnik mieszka w Kolonii, zaś altowiolistka Katrin Mickiewicz w Berlinie. Kasię Bortnik łączy wprawdzie przyjaźń z wieloma Kosmopolakami, ale odległość do Bochum jest zbyt duża, by tak po prostu wypić spontaniczną kawę i pogadać o wszystkim i o niczym. W Kolonii wymiana doświadczeń i poglądów z polskimi twórczyniami i twórcami jest też trudna, nie mówiąc już o powołaniu wspólnej inicjatywy; Kosmopolakom w Bochum przynajmniej to się udało.

Bez względu na to, czy chodzi o koncert, wieczór autorski, wydarzenie upamiętniające coś lub kogoś czy nawet festiwal, zawsze konieczne jest dużo pracy i wsparcie ze strony wielu pomocnych rąk – poczynając od opracowania koncepcji i programu przez reklamę, catering aż po zapewnienie oprawy technicznej i obsługę gości. Emanuela Danielewicz, jako osoba przedsiębiorcza i obdarzona talentem organizacyjnym, była odpowiedzialna za wiele z tych obowiązków. Niemniej jednak nadziei rozpowszechniania idei Kosmopolaka poza granicami Zagłębia Ruhry nie można było pogodzić z wymogami funkcjonowania instytucji kulturalnej. Tak więc na ostatnim walnym zgromadzeniu w dniu 27 stycznia 2019 roku podjęto decyzję o rozwiązaniu stowarzyszenia.[7]

Emanuela Danielewicz nie wydaje się być smutna z tego powodu. Nigdy nie myślała, że stowarzyszenie będzie istniało dłużej niż dwa, trzy lata. Poza tym, marka Kosmopolen nie znika całkowicie: zbyt duże było powodzenie koncepcji artystycznych, zbyt pamiętne były liczne wieczory, zbyt przekonujące było przesłanie. Kosmopolacy również w przyszłości będą występować na scenach festiwalu „Bochumer Musiksommer“. „Kasienki & Kolędy“ czy „Kasienki & Benjamin“ nadal będą nieść radość dzieciom różnych narodowości, prezentując kolędy z Polski i polskie opowiadania. W 2020 roku festiwal muzyczny „New Polished Tunes“ – jak wiele innych imprez – nie mógł się odbyć z powodu pandemii koronawirusa. W przyszłości byli członkowie stowarzyszenia będą jednak mogli kontynuować swoje zaangażowanie w tym projekcie. Wszystko to świadczy o jednym: struktura stowarzyszenia była tylko formalnością. Kultura i zaangażowanie funkcjonują niezależnie od wpisu do rejestru stowarzyszeń.

Danielewicz jest obecnie w zarządzie Deutsch-Polnische Gesellschaft Bochum NRW e. V. (Towarzystwo Niemiecko-Polskie Bochum w Nadrenii Północnej-Westfalii). Towarzystwo zostało założone 23 września 2020 roku i również ono postawiło sobie za cel promowanie polskich akcentów w kulturze Nadrenii Północnej-Westfalii, aczkolwiek na bardziej instytucjonalnym poziomie. Wśród członków towarzystwa znalazły się osoby reprezentujące świat polityki i nauki, takie jak Jürgen Mittag, politolog na Uniwersytecie Kolońskim i przewodniczący Europa-Union w Bochum, oraz Thorsten Klute, pełnomocnik do spraw Polonii rządu w Nadrenii Północnej-Westfalii. Takie instytucje mają niewątpliwie swoją rację bytu: „Tak to działa w Niemczech“ – stwierdza Emanuela Danielewicz.

Marek Firlej, marzec 2021 r.