Spuścizna Aurelego Topolnickiego z obozu dla dipisów Wildflecken (Durzyn) z lat 1945–1951
Bezpośrednio po zakończeniu wojny pośród wspomnianych 11 milionów dipisów na obszarze Niemiec znajdowało się około 1,7 miliona Polaków, z tego ok. 700 tys. w sowieckiej strefie okupacyjnej, skąd względnie szybko wywieziono ich do Polski[5]. Przeważająca część polskich dipisów w kolejnych dwóch latach repatriowana została do Polski, jednak liczba dipisów-Polaków w zachodnich strefach okupacyjnych w 1947 r. wynosiła ciągle jeszcze około 190 tys. osób (w tym ok. 103 tys. w strefie amerykańskiej, 76 tys. w brytyjskiej i 10 tys. we francuskiej)[6]. Przede wszystkim byli to ludzie, którzy powrót do Polski odrzucali kategorycznie z przyczyn politycznych lub ideologicznych, albo których ojczyste strony zaanektowane zostały przez Związek Sowiecki (względnie Ukraińską Socjalistyczną Republikę Sowiecką), a którym nie udało się jeszcze wyemigrować, aby szukać nowej ojczyzny w innych krajach zachodnioeuropejskich albo za oceanem.
W przypadku Aurelego de Sas Topolnickiego, przywiązującego wielką wartość do swego szlacheckiego pochodzenia, w grę wchodziły obydwie wspomniane przyczyny, dla których wykluczył repatriację do Polski. Topornicki przyszedł na świat 26 listopada 1907 r. w spokojnym Obertynie w powiecie Horodenka na wschodzie należącego wówczas do Austro-Węgier kraju koronnego Galicja[7]. Gdy po pierwszej wojnie światowej Polska odzyskała niepodległość w granicach Drugiej Rzeczypospolitej znalazła się też Galicja, ziemia o skomplikowanym składzie etnicznym, kulturowym, językowym i wyznaniowym (obok Polaków mieszkali tam także Ukraińcy, Żydzi, Niemcy i inne mniejszości). W tej części polskich Kresów Wschodnich miała swoje korzenie rodzina Topolnickich. Co prawda w dokumentach brak wzmianek o dzieciństwie i młodości Aurelego Topolnickiego, ale najwyraźniej złożył on maturę, jako że w 1929 r. zdał egzamin wstępny do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Nieszawie, gdzie w 1932 r. uzyskał dyplom nauczyciela szkoły powszechnej. Edukacja Topolnickiego wsparta została państwowym stypendium, a do przedmiotów, w których osiągał najlepsze wyniki zaliczały się religia, muzyka i język niemiecki. Po uzyskaniu dyplomu odbył dwuletnią praktykę nauczycielską[8], prawdopodobnie w Bolechowie, miasteczku w powiecie Dolina w województwie stanisławowskim, około 130 km na północny zachód od Obertyna, rodzinnej miejscowości położonej w tym samym województwie[9].
[5] Loew, Peter Oliver: Wir Unsichtbaren. Geschichte der Polen in Deutschland, München 2014, s. 192.
[6] Brzoza, Czesław: Między repatriacją a emigracją. Polacy w Niemczech Zachodnich w latach 1945–1951, w: Paczyńska, Irena (red.): Śląsk. Polska. Emigracja. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Pilchowi, Kraków 2002, s. 296.
[7] Tłumaczenie wyciągu z księgi chrztów z Obertyna z 7.6.1949 (oryginał łaciński z 1.9.1919), [Spuścizna Aurelego Topolnickiego, Dokument nr 008].
[8] Uwierzytelnione tłumaczenie dyplomu nauczyciela szkoły powszechnej Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Nieszawie z 5.9.1944 (oryginał wystawiony 3.6.1932), [Spuścizna Aurelego Topolnickiego, Dokument nr 097].
[9] Odręczna notatka o miejscach i datach pobytu Topolnickiego w okresie 1933–1947, [Spuścizna Aurelego Topolnickiego, Dokument nr 045].