Strony Pełny tekst

Polska Wyższa Szkoła Techniczna w Esslingen 1945–1949

Z chwilą zakończenia II wojny światowej spora część polskich dipisów aktywnie włączała się w różne inicjatywy organizacyjne tego środowiska. Kwitła działalność kulturalna, społeczna, polityczna, rozwijała się również szeroka działalność edukacyjna skierowana do wszystkich, którym wojna przerwała naukę. Jej fenomen polegał przede wszystkim na tym, że pierwsze struktury, w tym odpowiadające za kształcenie, rozpoczęły działalność w kilka dni po kapitulacji Niemiec. Początkowo polscy dipisi próbowali swoich sił na niemieckich uniwersytetach i wyższych uczelniach, ale bariery piętrzone przez administracje były dla wielu nie do pokonania. Wyjściem z trudnej sytuacji było stworzenie polskiej uczelni, która podjęłaby się kształcenia na wyższym poziomie. Papierkiem lakmusowym tych barier była polska szkoła w Esslingen na terenie amerykańskiej strefy okupacyjnej, która z powodzeniem funkcjonowała do 1949 r. Historia tej ważnej inicjatywy przez długie lata była zapomniana a po dzień dzisiejszy żyją jeszcze świadkowie, którzy pamiętają jej rozkwit.

Budynek przy Kanalstrasse 33 w Esslingen

Źródło: B.Budzyń, Z dziejów Polskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Esslingen/Niemcy 1945-1949, Nowy Jork - Kraków 1990

Kadra

Warto podkreślić, że w większości kadra, która tworzyła PWST w okresie międzywojennym była związana nie tyko z zawodami technicznymi ale również ze szkolnictwem technicznym na poziomie średnim i wyższym. W murach PWST pracowali m.in.: ks. Baloniak, inż. Tadeusz Bauml, inż. Elżbieta Bejgrowicz, mgr Witold Bieżański, inż. Kazimierz Błaszczyński, inż. Antoni Bogolewski, inż. Jan Borowiec, inż. E. Burdajewicz, inż. Józef Greczek, inż. Antoni Kaczyński, ks. Henryk Kaliszan, inż. Tadeusz Karasiński, instruktor M. Kowalski, inż. Stanisław Kral, inż. Jerzy Kuryłenko, prof. J. Krzyżanowski, inż. Zygmunt Kuźniarski, mgr Mikołaj Lepkaluk, inż. Myron Lepkaluk, inż. Jan Lilienstern, prof. inż. Stanisław Marcinkowski, ks. dr Jan Manthey, inż. Paweł Michel, instruktor Stefan Modliborski, mgr Józef Moss, instruktor H. Nędzyński, instruktor L. Nowiński, inż. Jan Obrębski, inż. Konstanty Okólski, dyrygent Jan Ordon, ks. Jan Pamuła, inż. Alfred Ruebenbauer, inż. Julian Skowroński, inż. Witold Skuba, inż. Władysław Snarski, mgr Jan Sprzednicki, inż. Stanisław Stolle, inż. Roman Tkacz, inż. Zygmunt Turliński, instruktor M. Urbaniak, inż. Jan Wagner, inż. Stefan Waldorf, inż. Tadeusz Waldorf, mgr A. Wiącek, inż. Paweł Widera, instruktor Kazimierz Wierzchołowski, instruktor Bolesław Wiśniewski, instruktor Franciszek Zając.

Nie sposób wymienić wszystkich wykładowców, ale wśród wymienionych znalazł się m.in.: inż. Marcinkowski, który był absolwentem politechniki w Monachium. Po zakończeniu studiów realizował inwestycje budowlane na terenie Rosji. Po 1945 r. był wykładowcą kierunku budownictwo na uniwersytecie UNRRA w Monachium. Z czasem emigrował wraz z grupą studentów PWST do Chicago. Z kolei inż. Alfred Ruebenbauer był absolwentem Politechniki Lwowskiej. Po jej ukończeniu kierował pracami budowlanymi uzdrowiska w Krynicy, fortyfikacyjnymi we Lwowie i nadzorował budowy w wielu innych miejscowościach. Po zakończeniu wojny inicjował działania, które zmierzały do restauracji polskiego szkolnictwa technicznego w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec. Również mgr Moos z wykształcenia filolog pochodził ze Lwowa. Po wojnie związał się z PWST aż do chwili, kiedy emigrował na teren Stanów Zjednoczonych. Absolwentem Politechniki Warszawskiej był inż. Jan Obrębski, autor kilku książek, broszur i artykułów, które ukazały się po wojnie w Niemczech. Jego najważniejszą publikacją była praca poświęcona metalografii, którą wydano w 1947 r. nakładem Domu Książki Polskiej w Stuttgarcie. PWST funkcjonowało również dzięki zaangażowaniu polskiego duchowieństwa. Kapelanami PWST odpowiednio byli: ks. Jan Pamuła (1911-bd.), ks. Henryk Kaliszan (1911-bd.) i ks. dr Jan Manthey (1906-bd.). W administracji szkoły pracowały: Krystyna Schulman, Zofia Okoń-Okólska, Zofia Hauck oraz Irena Obrębska. W połowie 1947 r. do PWST dołączyli inżynierowie Stanisław Stolle, Tadeusz Karasiński, Julian Skowroński, Tadeusz Waldorf, Zygmunt Turliński oraz mgr Jan Srzednicki.