Strony Pełny tekst

Mariaże między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi

Poniżej przedstawiona lista mariaży między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi 978-1828 z linkami do poszczególnych tekstów obejmuje sześćdziesiąt dwa potwierdzone przez badaczy historii małżeństwa, które zostały zawarte między członkami polskich i niemieckich rodzin panujących, w tym skoligaconych z nimi rodów książęcych i szlacheckich. Krótkie opisy zawierają ogólne informacje o dynastycznych związkach małżeńskich (kwestii często poruszanej w literaturze przedmiotu) i poszczególnych rodach. Linki na początku każdego opisu odsyłają do tekstów ilustrujących tło historyczne zawarcia danego małżeństwa oraz opisujących znaczenie związku na arenie międzynarodowej. Opisy i teksty będą stopniowo uzupełniane. Opracowanie nie uwzględnia małżeństw zawieranych z Habsburgami, książętami pomorskimi czy członkami rodów francuskich. Dane biograficzne mogą się różnić w zależności od źródeł, na których opierali się autorzy.

Malarz nieznany, portret Ludwiki Karoliny Radziwiłłówny (1667–1695; od 1688 żona Karola III Filipa Wittelsbacha), ok. 1681, olej na płótnie, 90,5 x 72,5 cm, Polska Akademia Nauk Biblioteka Kórnicka, Zamek w Kórniku

Domena publiczna

Sobiescy

Historię Sobieskich można prześledzić mniej więcej od 1500 roku, kiedy to we wsi Sobieszyn, w dzisiejszym województwie lubelskim, posiadali co najmniej jeden majątek. Sto lat później są właścicielami połowy tej wsi z dwunastoma zagrodami oraz sąsiedniej wsi Lędo. Za życia wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego (ur. ok. 1550, zm. 1605) ród Sobieskich dołącza do grona rodów magnackich. Syn Marka, Jakub, który został kasztelanem krakowskim, starostą kilku polskich miejscowości oraz posłem i marszałkiem sejmu, odbywa podróże po Europie i jest częstym gościem na dworze francuskim, a po ślubie nabywa posiadłości rodzin Daniłowiczów i Żółkiewskich. Jego syn Jan udaje się również w wielką podróż po Europie, posługuje się kilkoma językami; w 1665 roku poślubia francuską arystokratkę, a w 1674 roku zostaje wybrany na króla Polski jako Jan III Sobieski. Jego najstarszy syn i desygnowany następca, Jakub Ludwik, który przychodzi na świat w Paryżu, nie może liczyć na uznanie i poparcie w Polsce. Zamiast niego na tronie polskim zasiada August Mocny Sas z dynastii Wettynów.

W 1691 roku Jakub Ludwik Sobieski (ur. 1667, zm. 1737), królewicz Polski i Litwy, poślubia Jadwigę Elżbietę Amalię [niem. Hedwig Elisabeth Amalia von Pfalz-Neuburg] (ur. 1673, zm. 1722), córkę Filipa Wilhelma Wittelsbacha [niem. Philipp Wilhelm von der Pfalz] (ur. 1615, zm. 1690), hrabiego palatyna i księcia Palatynatu-Neuburg, księcia Jülich i Bergu oraz elektora Palatynatu.

W 1694/1695 roku Teresa Kunegunda Sobieska (ur. 1676, zm. 1730), królewna polska, córka Jana III Sobieskiego (ur. 1629, zm. 1696), króla Polski, wielkiego księcia litewskiego, poślubia Maksymiliana II Emanuela Wittelsbacha [niem. Maximilian II. Emanuel] (ur. 1662, zm. 1726), elektora Bawarii.

Lubomirscy

Dzieje wywodzącej się z Małopolski rodziny sięgają swymi początkami okresu panowania pierwszego potwierdzonego księcia Polski Mieszka I., czyli X wieku. Od tego czasu Lubomirscy są jednym z wielkich polskich rodów szlacheckich związanych z pierwszą panującą dynastią w Polsce - Piastami. Swoje sukcesy materialne zawdzięczają eksploatacji kopalni soli i handlu nią, którymi zajmują się od XVI wieku. Pierwszą siedzibą rodu jest majątek w dolnośląskim Lubomierzu; następnie nabywają dobra na terenie całej Polski, a także w Dreźnie, Wiedniu i Paryżu. W XVII wieku ich majątek plasuje się w Polsce na trzecim miejscu po Ostrogskich i Radziwiłłach. Pięć głównych linii rodu jest spokrewnionych poprzez mariaże z rodzinami Ostrogskich, Ossolińskich, Radziwiłłów i Zasławskich. Od 1650 roku, kiedy to Władysław Dominik Zasławski-Ostrogski poślubia Katarzynę Sobieską, siostrę przyszłego króla Polski, Jana III Sobieskiego (oboje są teściami Józefa Karola Lubomirskiego i dziadkami jego córki Teresy), Lubomirscy są blisko związani z polskim dworem królewskim. Babcia Teresy Lubomirskiej, Katarzyna, która w 1658 roku poślubiła Michała Kazimierza Radziwiłła, mieszka od wyboru jej brata na króla Polski w 1674 roku na Zamku Królewskim w Warszawie.

W 1701 roku Teresa Lubomirska (ur. 1685, zm. 1712), córka Józefa Karola Lubomirskiego (ur. 1638/61, zm. 1702), starosty sandomierskiego i marszałka koronnego, poślubia Karola III Filipa Wittelsbacha [niem. Karl III. Philipp von der Pfalz] (ur. 1661, zm. 1742), przyszłego namiestnika Górnej Austrii, hrabiego palatyna i elektora Palatynatu, księcia Jülich i Bergu oraz księcia Palatynatu-Neuburg.

Axel Feuß, czerwiec 2021 r.