Kasimir Zgorecki (1904-1980) – Z Recklinghausen do panteonu francuskiej fotografii

Kasimir Zgorecki, Autoportrait (Autoportret), fotografia czarno-biała, lata 20. XX w.
Kasimir Zgorecki, Autoportrait (Autoportret), fotografia czarno-biała, lata 20. XX w., ze zbiorów rodziny fotografa, opublikowana w katalogu wystawy Muzeum Louvre-Lens z 2019

Bezpośredni obserwator życia Polonii
 

Kasimir ukończył naukę zawodu kotlarza, po czym wraz z rodzicami i siostrą wyemigrował do Francji. Ich wyjazd stał się możliwy dzięki „polsko-francuskiej konwencji emigracyjnej” z 3 września 1919 roku, umowy, która zapoczątkowała masową emigrację Polaków i Ruhrpolen[48]. Została ona uchwalona trzy miesiące po podpisaniu Traktatu Wersalskiego i w następnej dekadzie skłoniła szacunkowo 600 000 osób (robotników wraz z ich rodzinami) do wyjazdu do Francji[49]. Przybywający tam górnicy podpisywali umowy o pracę, które zobowiązywały ich do rocznej pracy pod ziemią[50]. Popyt na miejsca pracy miał z roku na rok coraz bardziej negatywny wpływ na ich bezpieczeństwo. Jest to szczegół o tyle ciekawy, że Kasimir Zgorecki przedwcześnie zakończył swoją pracę w kopalni 10 de Billy-Montigny[51].

Rodzina Zgoreckich przybyła do departamentu Nord-Pas-de-Calais krótko po zwerbowaniu jej prawdopodobnie przez działający na rzecz odbudowy państwa francuskiego Centralny Komitet Francuskich Kopalń Węgla Kamiennego (Comité Central des Houillères de France, CCHF) w Duisburgu. Ich podróż z Zagłębia Ruhry okazała się jednak uciążliwa, gdyż pewnych trudności nastręczały przewozy mienia przesiedleńców[52]. Francuskie przedsiębiorstwa górnicze często budowały nowe miasta dla imigrantów, więc wraz z ich przybyciem na miejsce zaczęto znowu tworzyć polskie wspólnoty[53]. Nowe warunki życia, w których przyszło im żyć, nie różniły się zbytnio od tych w Zagłębiu Ruhry. Wielu byłych sąsiadów znalazło się znowu w bliskim otoczeniu. Ponownie powstawały stowarzyszenia, które wcześniej działały w Zagłębiu Ruhry. Można zatem powiedzieć, że nastąpiła niejako odbudowa i reaktywacja dawnych wspólnot[54]. Jednakże już wkrótce ujawniły się znaczne różnice między „Westfalczykami” i Polakami ze Wschodu. Ci, którzy przybyli z Zagłębia Ruhry, byli zaznajomieni z nowoczesnymi technikami prac w niemieckim górnictwie, dlatego też środowisko polskie było poróżnione w wielu kwestiach[55]. Na przykład Polacy z Zagłębia Ruhry otwierali pierwsze sklepy i kontynuowali wydawanie gazet, które wcześniej ukazywały się w niemieckiej ojczyźnie. Był wśród nich także „Narodowiec”[56]. Życie ojców i synów było zdominowane przez pracę zawodową, podczas gdy kobiety zajmowały się dziećmi i domem.

 

[48] J. Ponty, Polonais méconnus. Histoire des travailleurs immigrés en France dans l'entre-deux-guerres, [w:] „Annales. Economies, sociétés, civilisations”, 1990, nr 3, s. 681.

[49] J. Ponty: Une intégration difficile. Les polonais en France dans le premier 20e siècle, [w:] „Vingtième Siècle. Revue d'histoire”, 1985, nr 7, s. 51.

[50] Por. J. Ponty, Une intégration difficile..., s. 52.

[51] F. Lefever, Kasimir Zgorecki..., dz. cyt., s. 11.

[52] D. Cooper-Richet, Les mineurs polonaise dans l’histoire de la France du XXè siècle. Jalons, originalités, figures, [w:] „Synergies Pologne” nr specjalny (2011), s. 46.

[53] D. Cooper-Richet, Les mineurs polonais..., s. 48.

[54] H. Dudzinski: Les Polonais du Nord. Histoire d’une intégration, Lille 2004, s. 13.

[55] J. Ponty, Une intégration difficile..., s. 52.

[56] J. Ponty, Une intégration difficile..., s. 54.

Mediateka
  • Zdj. nr 1: Autoportret, lata 20. XX w.

    Kasimir Zgorecki, Autoportret, fotografia, lata 20. XX w.
  • Zdj. nr 2: Akt urodzenia, 1904

    Akt urodzenia Kasimira Zgoreckiego, metryka, 1904
  • Zdj. nr 3: Karta meldunkowa, 1907

    Karta meldunkowa rodziny Zgoreckich, dokument, 1907
  • Zdj. nr 4: Księga adresowa miasta Herne, 1912

    Adres rodziny Zgoreckich, Księga adresowa, 1912
  • Zdj. nr 5: Księga adresowa miasta Herne, 1914

    Adres rodziny Zgoreckich, Księga adresowa, 1914
  • Zdj. nr 6: Bahnhofstraße w Herne, bez daty

    Centrum Herne, fotografia, fotograf i data nieznane
  • Zdj. nr 7: Barwna pocztówka z Bahnhofstraße w Herne, ok. 1912 r.

    Centrum Herne, pocztówka, fotograf nieznany, ok. 1912 r.
  • Zdj. nr 8: Sokół, data nieznana

    Występ członków „Sokoła”, fotografia, fotograf i data nieznane
  • Zdj. nr 9: Reklama firmy „Kraft”, data nieznana

    Reklama Zakładu Fotograficznego „Kraft”, ogłoszenie, data nieznana
  • Zdj. nr 10: Księga adresowa miasta Herne, 1912

    Adresy w Herne, Księga adresowa, 1912
  • Zdj. nr 11: Parada w Herne, data nieznana

    Parada w polskiej dzielnicy, fotografia, fotograf i data nieznane
  • Zdj. nr 12: Wiec w Herne, 1920

    Protest przeciwko radykalnemu „polactwu”, ogłoszenie prasowe, 1920
  • Zdj. nr 13: Rodzina Zgoreckich we Francji, lata 20. XX w.

    Kasimir Zgorecki wraz z rodziną, fotografia, lata 20. XX w.
  • Zdj. nr 14: Portret kobiety, lata 20. XX w.

    Portret młodej kobiety, fotografia, lata 20. XX w.
  • Zdj. nr 15: Ruch gimnastyczny, lata 30. XX w.

    Zdjęcie drużyny „Sokoła”, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 16: Uroczystość rodzinna, lata 30. XX w.

    Zdjęcie z uroczystości rodzinnej, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 17: Pochód, lata 30. XX w.

    Święto na ulicach miasta w północnej Francji, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 18: Jasełka, lata 30. XX w.

    Zdjęcie z jasełek, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 19: Żałobnicy, 1930

    Zdjęcie rodziny pogrążonej w żałobie, fotografia, 1930
  • Zdj. nr 20: Zdjęcie pośmiertne, lata 30. XX w.

    Zdjęcie zmarłego dziecka, fotografia, lata 30. XX w.