Kasimir Zgorecki (1904-1980) – Z Recklinghausen do panteonu francuskiej fotografii

Kasimir Zgorecki, Autoportrait (Autoportret), fotografia czarno-biała, lata 20. XX w.
Kasimir Zgorecki, Autoportrait (Autoportret), fotografia czarno-biała, lata 20. XX w., ze zbiorów rodziny fotografa, opublikowana w katalogu wystawy Muzeum Louvre-Lens z 2019

Krótko przed narodzinami Kasimira, poza osiedlem, powstał także wybudowany w 1900 roku katolicki kościół św. Michała (St. Michaelskirche)[15]. Notabene wybór świętych patronów stowarzyszeń też nie był przypadkowy. I tak w 1888 roku powstało w Recklinghausen-Süd polskie Stowarzyszenie Świętego Michała[16], które, podobnie jak inne zrzeszenie o tej samej nazwie, organizowało pielgrzymki do Neviges w Nadrenii Północnej-Westfalii[17]. Zasadniczo można stwierdzić, że Ruhrpolen mieli w Prusach – w przeciwieństwie do górników w innych krajach – lepszy status prawny i dzięki temu mogli łatwiej zakładać własne stowarzyszenia[18]. Zadaniem tego typu zrzeszeń było upowszechnianie ojczyźnianych wartości, a zarazem ułatwianie orientacji w obcym środowisku. Poza tym dawały one poczucie wspólnoty na obczyźnie i dzięki szerokiemu zakresowi działań zapewniały pomoc w wielu dziedzinach życia. Toteż rodzina Zgoreckich mieszkała w dobrze prosperującej dzielnicy z wieloma nowymi inwestycjami budowlanymi, w której było wiele polskich stowarzyszeń oraz odbywały się katolickie msze święte. Od 1903 roku w Recklinghausen działał kapelan sprawujący duszpasterstwo w języku polskim[19]. Było także Koło Śpiewacze „Róża Leśna”, które organizowało uroczystości rodzinne i stowarzyszeniowe, a także konkursy polskich pieśni ludowych w Hochlarmark[20]. We wszystkich dzielnicach powstawały kluby sportowe, których członkowie podlegali statutom obowiązującym w sekcjach Towarzystwa „Sokół, co miało wpływać na budowanie pozytywnej atmosfery życia towarzyskiego[21]. Inne organizacje, jak na przykład Związek Loteryjny „Dobra Nadzieja”, dzieliły swoje zyski z loterii państwowych między członków, by tym sposobem ułatwić im gromadzenie majątku w dawnej ojczyźnie[22], a jeszcze inne, jak Towarzystwo Kołowników „Gwiazda”, przygotowywały oferty spędzania wolnego czasu[23]. I choć każda organizacja deklarowała swoją apolityczność, to jednak ich działania znajdowały się pod stałą obserwacją lokalnej policji[24].

Karta meldunkowa Zgoreckich wystawiona przez magistrat w Recklinghausen informuje, że 1 października 1907 roku rodzina przeprowadziła się do Herne. Niestety adres w Herne jest tak trudny do odczytania, że podczas przygotowywania tego artykułu nie udało się go odszyfrować. Należy jednak zauważyć, że w tym czasie rodzina liczyła już cztery osoby, którymi były: ojciec Casimir, matka Marianna, ich córka Jadwiga (urodzona w 1902 roku w Hochlarmark) i Kasimir. Decyzja o przeprowadzce została najprawdopodobniej podyktowana zmianą miejsca pracy głowy rodziny. W tym czasie zmiana miejsca zamieszkania, określana jako „Zechenwanderung” (wędrówka z jednej kopalni do innej), była w Zagłębiu Ruhry – jak zauważa historyk Ralf Piorr – nierzadkim zjawiskiem[25]. Głównym jej powodem były bardzo różne warunki pracy i płacy w kopalniach i w konsekwencji podbieranie pracowników konkurencji, prowadzące w efekcie do licznych zmian miejsca pracy[26]. W przypadku rodziny Zgoreckich wystarczyło tylko kilka kilometrów, aby znalazła się w nowym środowisku.

 

[15] M. Kordes, Wohnen, Leben und Arbeiten..., s. 287.

[17] W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 413.

[18] W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 403.

[19] W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 408.

[20] Por. W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 413.

[21] Towarzystwa „Sokół” to popularne towarzystwa gimnastyczne. Ich zadaniem poza działalnością sportową było kultywowanie polskich tradycji narodowych i polskiej kultury.

[22] W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 413.

[24] W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 413.

[25] Rozmowa telefoniczna autorki z R. Piorrem na temat Ruhrpolen w Herne z dnia 19.06.2020 r.

[26] W. Burghardt, Die polnischen Arbeiter sind…, s. 406.

Mediateka
  • Zdj. nr 1: Autoportret, lata 20. XX w.

    Kasimir Zgorecki, Autoportret, fotografia, lata 20. XX w.
  • Zdj. nr 2: Akt urodzenia, 1904

    Akt urodzenia Kasimira Zgoreckiego, metryka, 1904
  • Zdj. nr 3: Karta meldunkowa, 1907

    Karta meldunkowa rodziny Zgoreckich, dokument, 1907
  • Zdj. nr 4: Księga adresowa miasta Herne, 1912

    Adres rodziny Zgoreckich, Księga adresowa, 1912
  • Zdj. nr 5: Księga adresowa miasta Herne, 1914

    Adres rodziny Zgoreckich, Księga adresowa, 1914
  • Zdj. nr 6: Bahnhofstraße w Herne, bez daty

    Centrum Herne, fotografia, fotograf i data nieznane
  • Zdj. nr 7: Barwna pocztówka z Bahnhofstraße w Herne, ok. 1912 r.

    Centrum Herne, pocztówka, fotograf nieznany, ok. 1912 r.
  • Zdj. nr 8: Sokół, data nieznana

    Występ członków „Sokoła”, fotografia, fotograf i data nieznane
  • Zdj. nr 9: Reklama firmy „Kraft”, data nieznana

    Reklama Zakładu Fotograficznego „Kraft”, ogłoszenie, data nieznana
  • Zdj. nr 10: Księga adresowa miasta Herne, 1912

    Adresy w Herne, Księga adresowa, 1912
  • Zdj. nr 11: Parada w Herne, data nieznana

    Parada w polskiej dzielnicy, fotografia, fotograf i data nieznane
  • Zdj. nr 12: Wiec w Herne, 1920

    Protest przeciwko radykalnemu „polactwu”, ogłoszenie prasowe, 1920
  • Zdj. nr 13: Rodzina Zgoreckich we Francji, lata 20. XX w.

    Kasimir Zgorecki wraz z rodziną, fotografia, lata 20. XX w.
  • Zdj. nr 14: Portret kobiety, lata 20. XX w.

    Portret młodej kobiety, fotografia, lata 20. XX w.
  • Zdj. nr 15: Ruch gimnastyczny, lata 30. XX w.

    Zdjęcie drużyny „Sokoła”, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 16: Uroczystość rodzinna, lata 30. XX w.

    Zdjęcie z uroczystości rodzinnej, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 17: Pochód, lata 30. XX w.

    Święto na ulicach miasta w północnej Francji, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 18: Jasełka, lata 30. XX w.

    Zdjęcie z jasełek, fotografia, lata 30. XX w.
  • Zdj. nr 19: Żałobnicy, 1930

    Zdjęcie rodziny pogrążonej w żałobie, fotografia, 1930
  • Zdj. nr 20: Zdjęcie pośmiertne, lata 30. XX w.

    Zdjęcie zmarłego dziecka, fotografia, lata 30. XX w.