Strony Pełny tekst

Polska Wyższa Szkoła Techniczna w Esslingen 1945–1949

Z chwilą zakończenia II wojny światowej spora część polskich dipisów aktywnie włączała się w różne inicjatywy organizacyjne tego środowiska. Kwitła działalność kulturalna, społeczna, polityczna, rozwijała się również szeroka działalność edukacyjna skierowana do wszystkich, którym wojna przerwała naukę. Jej fenomen polegał przede wszystkim na tym, że pierwsze struktury, w tym odpowiadające za kształcenie, rozpoczęły działalność w kilka dni po kapitulacji Niemiec. Początkowo polscy dipisi próbowali swoich sił na niemieckich uniwersytetach i wyższych uczelniach, ale bariery piętrzone przez administracje były dla wielu nie do pokonania. Wyjściem z trudnej sytuacji było stworzenie polskiej uczelni, która podjęłaby się kształcenia na wyższym poziomie. Papierkiem lakmusowym tych barier była polska szkoła w Esslingen na terenie amerykańskiej strefy okupacyjnej, która z powodzeniem funkcjonowała do 1949 r. Historia tej ważnej inicjatywy przez długie lata była zapomniana a po dzień dzisiejszy żyją jeszcze świadkowie, którzy pamiętają jej rozkwit.

Budynek przy Kanalstrasse 33 w Esslingen

Źródło: B.Budzyń, Z dziejów Polskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Esslingen/Niemcy 1945-1949, Nowy Jork - Kraków 1990

Od początku istnienia PWST problemem dla dyrekcji były dyplomy, które potwierdzały zdobyte kwalifikacje. Uregulowania tego elementu domagali się przede wszystkim studenci, którym zależało na dalszym kształceniu. Problem udało się częściowo rozwiązać w 1948 r. z chwilą gdy PWST weszło w jurysdykcję dr. Szczepana Zimmera. Niestety centrala szkolnictwa którą zarządzał ograniczona była jedynie do szkolnictwa średniego, dlatego powstał problem z wydaniem dyplomów. Na zlecenie polskich władz Komisja Koła Profesorów i Asystentów Uniwersyteckich badająca sprawę uznała, że PWST było szkołą wyższą. Taką samą opinię wyrażały władze niemieckiej Ingenieurschule po zapoznaniu się z programem nauczania. Niestety w okresie funkcjonowania szkoły władzom PWST ani polskim strukturom w Londynie nie udało się ostatecznie rozwiązać problemu dyplomów. Dyskusja na ten temat zakończyła się na etapie przyznawania tytułu „technolog mechanik” - Wydział Mechaniczny i „architekt” - Wydział Budowlany, ale formalnie nigdy nie zostało to uregulowane. Niektórzy jak Stanisław Jarmakowicz otrzymali dyplom technika budowlanego a Bolesław Budzyń technologa-mechanika. Ostatecznie wiele uczelni w tym krajowe i zagranicą uznawały zrealizowane w PWST zajęcia kursowe a tym absolwentom, którzy ukończyli cały kurs uznawały uprawnienia do tytułu.

Wartym odnotowania jest fakt, że dyrekcja PWST umożliwiała swoim słuchaczom przystąpienie do egzaminów dojrzałości, ale ze względu na jego zakres kurs odbywał się niezależnie do zajęć w Esslingen. W ten sposób w 1947 r. maturę zdało 48 osób, w 1948 r. 41 osób. W całym okresie funkcjonowania PWST przez mury uczelni przeszło 500 słuchaczy. Z tego grona tylko nielicznym udało się ukończyć cały kurs w Esslingen/Ludwigsburgu. Większość po emigracji do Australii, Kanady, Stanów Zjednoczonych oraz po powrocie do Polski, kontynuowała rozpoczętą naukę na kierunkach technicznych. W Polsce jednym z żyjących byłych studentów PWST w Esslingen jest mjr prof. dr hab. Leszek Żukowski, żołnierz Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego oraz prezesZarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.