Strony Pełny tekst

Polska Wyższa Szkoła Techniczna w Esslingen 1945–1949

Z chwilą zakończenia II wojny światowej spora część polskich dipisów aktywnie włączała się w różne inicjatywy organizacyjne tego środowiska. Kwitła działalność kulturalna, społeczna, polityczna, rozwijała się również szeroka działalność edukacyjna skierowana do wszystkich, którym wojna przerwała naukę. Jej fenomen polegał przede wszystkim na tym, że pierwsze struktury, w tym odpowiadające za kształcenie, rozpoczęły działalność w kilka dni po kapitulacji Niemiec. Początkowo polscy dipisi próbowali swoich sił na niemieckich uniwersytetach i wyższych uczelniach, ale bariery piętrzone przez administracje były dla wielu nie do pokonania. Wyjściem z trudnej sytuacji było stworzenie polskiej uczelni, która podjęłaby się kształcenia na wyższym poziomie. Papierkiem lakmusowym tych barier była polska szkoła w Esslingen na terenie amerykańskiej strefy okupacyjnej, która z powodzeniem funkcjonowała do 1949 r. Historia tej ważnej inicjatywy przez długie lata była zapomniana a po dzień dzisiejszy żyją jeszcze świadkowie, którzy pamiętają jej rozkwit.

Budynek przy Kanalstrasse 33 w Esslingen

Źródło: B.Budzyń, Z dziejów Polskiej Wyższej Szkoły Technicznej w Esslingen/Niemcy 1945-1949, Nowy Jork - Kraków 1990

Organizacja i program

W pierwszym okresie po powstaniu szkoły jej program obejmował kurs mechaniczny który bazował na poziomie szkoły średniej uwzględniając zajęcia z kreślarstwa technicznego. Szybko okazało się, że wojna i okupacja przyczyniła się do zastopowania nauki wśród polskiej młodzieży, dlatego dyrekcja zdecydowała się wprowadzić do programu przedmioty ogólne - humanistyczne. Z chwilą powstania PWST jej program był na poziomie niższych niemieckich szkół technicznych i odpowiadał przedwojennym szkołom Wawelberga i Rotwanda w Warszawie oraz Szkole Budowy Maszyn w Poznaniu. Szkoła przewidywała zajęcia rozłożone na pięć semestrów, podczas których obowiązywał system 50 godzin nauki od poniedziałku do piątku plus pięć godzin w soboty. Na pierwszy semestr PWST mogli według wytycznych zostać przyjęci absolwenci szkół średnich posiadający maturę albo osoby, które zdały egzamin wstępny z matematyki, fizyki i języka polskiego na poziomie maturalnym. Na semestr przedwstępny były przyjmowane osoby, które dysponowały „małą” maturą.

Wydział Mechaniczny kształcił przede wszystkim przyszłych konstruktorów z dziedzin budowy maszyn, obróbki metali, konstrukcji stalowych, urządzeń hartowniczych oraz budowy dźwignic. Wydział Budowlany przygotowywał architektów i budowniczych do projektowania dróg, mostów, instalacji sanitarnych, etc. W ramach zajęć program ogólny obejmował dla obydwu wydziałów: matematykę, fizykę, chemię, hydraulikę, elektrotechnikę wytrzymałość tworzyw i geometrię wykreślną. Nie brakowało również zajęć o profilu humanistycznym w tym: języka polskiego, historii, geografii, religii i języka angielskiego, które przygotowywały również do egzaminów dojrzałości.

Z końcem 1946 r. PWST posiadało 278 słuchaczy w tym 142 na trzech semestrach Wydziału Mechanicznego, 69 na Wydziale Budowlanym i 67 na semestrze wstępnym. W marcu 1947 r. szkoła posiadała 235 słuchaczy (w tym 9 Żydów, 2 Bułgarów, 1 Białorusin) w tym na Wydziale Mechanicznym 160, na Wydziale Budowlanym 63, na semestrze wstępnym 12. W październiku 1947 r. rozpoczął się piąty semestr Wydziału Mechanicznego i trzeci Wydziału Budowlanego z 228 słuchaczami wraz z semestrem wstępnym i przedwstępnym. W ostatnim roku działalności PWST liczna słuchaczy znacząco spadła do około 100 osób co było wynikiem dalszej emigracji w tym do Australii.