Karolina Chyżewska: Fast wie zu Hause

Różne aspekty miłości odnaleźć można również w innych pracach artystki, choćby w animowanej historii „Old Friends“, w której pewna starsza pani, w wybuchu gniewu, wstydu i oburzenia, nie mając nadziei na jakąkolwiek reakcję, wyznaje swej przyjaciółce - równolatce swą dawną miłość do niej. Z kolei postać mężczyzny w komiksie „Trick“, spontanicznie postrzegany jako obiekt seksualny, wcale nie staje się kontrapunktem do debaty #MeToo, za to pozwala artystce pokazać jej graficzne umiejętności wizualizowania uczuć i nastrojów oraz jej umiejętność nie traktowania siebie zbyt poważnie. W 2016 „Trick“ startował na festiwalu Fumetto w Lucernie, jednym z najbardziej renomowanych międzynarodowych festiwali komiksu w Europie, którego tematem przewodnim w tym roku było „Uwodzenie “ (Verführung), oraz ukazał się w magazynie Soft Jungle kolektywu Die Goldene Discofaust. W tym samym roku, w ramach Vienna Comix, najważniejszego wydarzenia komiksowego w Austrii, wydawnictwo Centrala zaprezentowało komiks „Fast wie zu Hause“ oraz Karolinę Chyżewską, jako gościa specjalnego z Niemiec.

W 2017 roku Instytut Goethego w Norwegii zaprosił Chyżewską do współtworzenia projektu „Picture Politics – Comics Confronting Otherness“ realizowanego wraz z Instytutami Goethego w Danii, Finlandii, Irlandii, Szwecji i w Wielkiej Brytanii, z których każdy wybrał doborowy skład artystek i artystów uczestniczących w projekcie. Bodźcem do zainicjowania projektu był aktualny kryzys migracyjny w Europie, zaś jego ideą - stworzenie przez każdego z uczestników komiksu odnoszącego się do populistycznych i prawicowych reakcji na ten kryzys. Nie ulega wątpliwości, że Chyżewska zakwalifikowała się do udziału w projekcie dotyczącym zagadnień migracji także dzięki jej komiksowi „Fast wie zu Hause“. Ostatecznie na potrzeby projektu przygotowała kilka różnych komiksów i ilustracji, między innymi arkusz opublikowany na stronie internetowej Instytutu Goethego zatytułowany „The One With Jesus“, na którym przeniosła w dzisiejsze czasy wigilijną opowieść, zadając pytanie „Would you let them in?“

Po zakończeniu studiów w 2014 roku Chyżewska zamieszkała w Berlinie, gdzie początkowo pracowała jako niezależna autorka komiksów i filmów animowanych. Geograficznie zbliżyła się więc do Polski, jednak po śmierci Babci jej więzi z dzieciństwa z Polską uległy nieco rozluźnieniu. W każdym razie mieszkają tam jeszcze jej ciocie i wujkowie. Artystka, nawet jeśli chodzi na słynne od dawna spotkania w Klubie Polskich Nieudaczników, nie czuje się ani częścią polskiej sceny ani środowiska polonijnego w Berlinie. Zapytana w najnowszym wywiadzie udzielonym Polskiemu Radiu, ile ma w sobie Polski, Chyżewska odpowiada, że udała się do Krakowa na studia właśnie po to, by to stwierdzić i odpowiedzieć sobie na pytanie, na ile identyfikuje się z Polską. Jej Mama jest głęboko przekonana, że jej córka jest w 100 procentach Polką, bo dorastała z językiem polskim, polską muzyką i literaturą, typową polską kuchnią a także polską mentalnością: „Mamie bardzo zależało na przekazaniu nam z tego kraju możliwie jak najwięcej.“ Ona sama szacuje swoją polskość na 50 procent i w zależności od dnia, czasem jest jej w niej mniej czasem więcej. W trakcie jej pobytu w Polsce - nawet, jeśli trwał on tylko pół roku - uświadomiła sobie, że języka jednak nie zna na tyle biegle, by do końca zrozumieć humor i niektóre „powiedzonka“ swoich koleżanek czy też móc z nimi prowadzić wspólne pogaduchy, ale też, że tęskniłaby za typowymi niemieckimi artykułami spożywczymi.

W swoim komiksie „Fast wie zu Hause“ starała się przede wszystkim ustalić kwestię podobieństw lub różnic pomiędzy historiami opowiadanymi przez matkę a jej własnymi doświadczeniami. A chcąc odpowiedzieć sobie na pytanie, ile polskości ma w sobie, zależało jej na porównaniu ich obu biografii mniej więcej w tym samym okresie życia. Wprawdzie dom rodzinny i rodzina miały decydujący wpływ na jej życie, to jednak szkoła, kontakty społeczne i czas studiów skierowały ją na całkiem inne tory: „Nigdy nie napisałabym tej książki, gdyby moi przyjaciele nie mieli na mnie wpływu.“

Celem tego komiksu, mówi Chyżewska w swoim wywiadzie, było poznanie samej siebie, „ale także, aby inni zrozumieli drugie pokolenie tych, którzy tu dorastali. Jesteśmy z pogranicza - jesteśmy niekoniecznie Polakami, Niemcami czy Turkami, jesteśmy po środku. Chciałam, żeby inni zrozumieli to uczucie i dlaczego ono w ogóle istnieje. Dlaczego dla kogoś, kto wychował się w Niemczech, inny kraj też jest ważny i dlaczego ten ktoś popada w nostalgię, słuchając polskich piosenek. Chciałam, żeby ludzie zrozumieli, dlaczego tak jest. W moim przypadku, i jak sądzę także w wielu innych, powodem jest również rodzina.“

Axel Feuß, marzec 2020 r.