Pochwalski, Kazimierz
. W 1919 roku osiadł w Krakowie. Odtąd odbywał liczne podróże po Polsce w celu portretowania dygnitarzy i znanych osobistości (często bywał w Wielkopolsce, w latach 1926, 1930 i 1931 był w Warszawie). W 1938 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. – Pochwalski we wczesnym okresie swojej twórczości tworzył pod wpływem „szkoły monachijskiej”, malując sceny rodzajowe o tematyce chłopskiej, np. „Żniwiarki”, „Para pastuszków” (patrz zdj. tytułowe, obie prace z 1879 roku), „Lirnik przed chatą”, 1887 (wszystkie w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie) czy „Lirnik” (1885, Galeria Narodowa we Lwowie), wnętrza oraz typy ludowe jak „Rusin”, 1877, Muzeum Narodowe w Warszawie. Poza tym malował leśne i górskie pejzaże, martwe natury oraz kompozycje kwiatowe. Pochwalski zasłynął jednak głównie jako portrecista, szczególnie, gdy po portretach członków rodziny i przyjaciół, które powstały w pierwszym okresie krakowskim artysty („Henryk Sienkiewicz”, 1885), sporządzając portret rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego „Józefa Szujskiego” (1886), zapoczątkował cykl ponad 550 konterfektów wybitnych osobistości. W latach 1887-1891 namalował ponad dwadzieścia portretów uczonych, literatów, arystokratów i właścicieli majątków ziemskich, wielokrotnie wyróżnianych na wystawach w Monachium, Berlinie, Wiedniu i Paryżu, zyskując reputację portrecisty o europejskiej randze. Od 1893 roku pracował na dworze w Wiedniu, sporządzając oficjalne portrety cesarza i austriackich arcyksiążąt; wykonał także setki portretów przedstawicieli rządu, uniwersytetu, arystokracji i świata finansów z Wiednia i Galicji. Od 1919 roku sporządził w Krakowie około 120 portretów wysokich rangą polityków, profesorów, arystokratów i właścicieli majątków ziemskich oraz członków własnej rodziny, a także autoportrety („Portret własny z paletą”, 1895, Muzeum Narodowe w Warszawie). Postacie na jego portretach wyłaniają się z ciemnego tła, są niezwykle wymodelowane, przez co wyglądają niemalże jak żywe. Poza tym zdradzają zamiłowanie artysty do wiernego oddawania szczegółów i świetnie oddają charakterystykę i fizjonomiczne podobieństwo portretowanych osób; współcześni krytycy widzą w Pochwalskim następcę Bonnata. Jego prace znajdują się między innymi w Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Kielcach i Poznaniu, w Muzeum Okręgowym w Lesznie, w Muzeum Historii Wojskowości (Heeresgeschichtliches Museum) w Wiedniu, Galerii Narodowej w Lwowie (obecnie Lwiw), a także w licznych nieudokumentowanych zbiorach instytucji publicznych i kolekcjach prywatnych w Polsce i Austrii.
