Młodnicki, Karol
Młodnicki, Karol, polski malarz i rysownik, członek „szkoły monachijskiej”. Student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München) w latach 1857-1859, przebywający w latach 1859-1860 w Dreźnie i w 1861 roku ponownie w Monachium. *27.09.1835 Daszawa koło Stryja (obecnie w Ukrainie), †01.03.1900 Lwów (obecnie Lwiw). Syn prawnika, sędziego i właściciela majątku Ignacego Młodnickiego i jego żony Karoliny Wiktorii Komarnickiej, małżonek rzeźbiarki i pisarki Wandy Młodnickiej z domu Monné (1850-1923), ojciec poetki Maryli Wolskiej (1873-1930). Pierwsze nauki malarstwa pobierał u Jana Kantego Ignacego Maszkowskiego (1794-1865) we Lwowie, gdzie zaprzyjaźnił się z jego synem Marcelim Maszkowskim (1837-1862, członek „szkoły monachijskiej”) a także z malarzem Arturem Grottgerem (1837-1867). Dzięki licznym protektorom mógł pozwolić sobie na wyjazd do Monachium w celu podjęcia studiów. Wraz z Marcelim Maszkowskim rozpoczął studia na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium, przystępując dnia 11.05.1857 roku do Klasy Sztuki Antycznej; do października 1859 roku studiował rysunek u malarza historycznego Johanna Georga Hiltenspergera (1806-1890) oraz malarstwo u malarzy historycznych: Karla Theodora von Piloty’ego (1826-1886), Moritza von Schwinda (1804-1871) i Wilhelma von Kaulbacha (1805-1874). Przyjaźnił się z takimi malarzami jak Jan Matejko (1838-1893), Izydor Jabłoński (1835-1905) i Daniel Penther (1837-1887, wszyscy byli członkami „szkoły monachijskiej”). W latach 1859-1860 przebywał w Dreźnie, następnie we Lwowie a także u rodziców w Mikołajowie (obecnie Mykołajiw w Ukrainie). W latach 1860-1863 kontynuował studia w Paryżu, pod kierunkiem Léona Cognieta (1794-1880). We wrześniu 1861 udał się do Wiednia i Monachium, a w 1863 roku powrócił do Lwowa, gdzie od 1871 do 1892 roku uczył rysunku w gimnazjum, w męskim oraz żeńskim Seminarium Nauczycielskim, udzielając także lekcji prywatnych. W 1871 roku, zgodnie z prośbą swojego najlepszego, chorego na gruźlicę przyjaciela, Artura Grottgera (zmarł w Paryżu w 1867 roku; jego zwłoki zostały sprowadzone do Lwowa), poślubił jego narzeczoną Wandę Monné. Dom Młodnickich stał się miejscem spotkań artystów i pisarzy, odwiedzanym między innymi przez Jana Matejkę, Adama Chmielowskiego (1845-1916) czy Parysa Filippiego (1836-1874, wszyscy byli członkami „szkoły monachijskiej”), a także miejscem kultu i pamięci o Grottgerze. Młodnicki był współzałożycielem lwowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych i jego wiceprezesem w latach 1881-1883. Poza tym był członkiem licznych lwowskich kół i komitetów artystycznych. – Młodnicki pracował w technice oleju i akwareli, malując sceny alegoryczne, historyczne i rodzajowe oraz portrety. Początkowo tworzył kompozycje nawiązujące do polskiej literatury romantycznej - Adama Mickiewicza, Antoniego Malczewskiego i Juliusza Słowackiego, której recepcję w malarstwie zapoczątkował wraz z Grottgerem i Marcelim Maszkowskim. Jego obrazy nawiązujące do aktualnych wydarzeń politycznych (np. powstanie styczniowe 1863-1864), powstały pod wpływem twórczości Grottgera a także monachijskiego malarstwa późnego romantyzmu autorstwa Kaulbacha i Schwinda oraz odznaczały się wysokim kunsztem technicznym. Poza tym rysował także humorystyczne szkice, karykatury i ilustracje, które ukazywały się w polskich czasopismach Strzecha, Tygodnik Ilustrowany, Kłosy i Różowe Domino oraz w paryskim L’Illustration. Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Wrocławie, w krakowskiej Bibliotece Jagiellońskiej, w Bibliotece Narodowej i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, w Galerii Narodowej we Lwowie oraz w Bibliotece Polskiej (Société historique et littéraire polonaise) w Paryżu.
Wystawy zbiorowe:
1858, 1861-1862, 1866, 1909 Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych / Lwów: 1868-1876, 1879-1881, 1887 Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych; 1884-1885 Salon Koła Literacko-Artystycznego.
Literatura:
Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Tom VI, zeszyt 29, 1975, s. 331; Polski Słownik Biograficzny, Tom XXI, 1976; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 7, 54; Anna Król, Obrazy śmierci w sztuce polskiej XIX i XX wieku, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2000; Jerzy Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003; Barbara Ciciora-Czwórnóg, Aleksandra Krypczyk, Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, przewodnik, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2010; Ewa Houszka, Piotr Łukaszewicz, Malarstwo polskie od baroku do modernizmu, katalog, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2013; A. Król, [in:] De Gruyter Allgemeines Künstlerlexikon, Tom XC, Berlin, Boston 2016, s. 99 i nast.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 01416 Carl Modnicki (sic!). Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1857/matrikel-01416
Michał Domański, Karol Młodnicki, [w:] Internetowy polski słownik biograficzny. Dostęp w Internecie: http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/karol-mlodnicki
1 praca artysty na portalu Domu Aukcyjnego Rempex, Warszawa, Kraków. Dostęp w Internecie: http://www.rempex.com.pl/wydarzenia/343-230-aukcja-dziel-sztuki-i-antykow/przedmioty/50839-grajek-cyganski?lot_filter[archive]=true
(dostęp do źródeł online: 05.07.2018 r.)
Axel Feuß, sierpień 2018 r.
