Matejko, Stefan Witold

Matejko, Stefan Witold, polski malarz, projektant witraży oraz zdobień ceramicznych, członek „szkoły monachijskiej”. W latach 1892-1894 student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *1871 (lub 1872) Kołomyja (obecnie w Ukrainie), †1933 (1935) Kraków. Syn inżyniera Adama Matejki, bratanek Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”). W latach 1886-1892 kształcił się w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie u Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900), Leopolda Löfflera (1827-1898) oraz u swojego stryja Jana Matejki. W latach 1889-1891 wraz ze Stanisławem Wyspiańskim (1869-1907) i Józefem Mehofferem (1869-1946) realizował polichromie w Kościele Mariackim w Krakowie według projektu Jana Matejki. Otrzymawszy stypendium z fundacji posagowej Maksymiliana Siemianowskiego udał się w 1892 roku do Monachium. Dnia 2.11.1892 roku wstąpił tamże do Klasy Malarstwa Historycznego Sandóra (Alexandra von) Wagnera (1838-1919) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste), w której studiował do 1894 roku. Po powrocie do Krakowa wraz z innymi artystami wykonywał polichromie w kościołach w Krakowie, Kielcach i Lublinie. Prace te trwały do 1899 roku. W latach 1900-1907 pracował w „Fabryce Fajansów J. Niedźwiecki i Ska” w Dębnikach koło Krakowa. W latach 1906-1914 kierował pracownią kompozycji figuralnej w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleńskiego (zakład istniał od 1902 roku, w 1904 został przejęty przez Stanisława Gabriela Żeleńskiego [1873-1914], w 1906 roku – przeniesiony do budynku przy ul. Krasińskiego 23; obecnie Muzeum Witrażu w Krakowie). W 1914 roku Matejko założył własną pracownię witraży; w 1921 roku przejął ją Żeleński. W latach 1922-1928 kierował wytwórnią witraży w Zakładach Przemysłowych „BTH Industria”. W latach 30. XX w. współpracował z Pracownią Witraży i Oszkleń Artystycznych Romana Ryniewicza w Krakowie. ­– Matejko malował olejne pejzaże, sceny rodzajowe i figuralne oraz portrety w dojrzałym stylu późnego impresjonizmu. Głównie jednak skupiał się na realizacji polichromii i witraży. Wspólnie z innymi krakowskimi artystami wykonał barwne polichromie z przedstawieniami figuralnymi w Kościele św. Mikołaja (1893) oraz w Kaplicy Matki Boskiej Bolesnej w Bazylice św. Franciszka z Asyżu w Krakowie (1897), a także w latach 1898-1899 w katedrze w Kielcach i w Kaplicy Trójcy Świętej na zamku w Lublinie. W okresie od 1907 do 1914 roku tworzył witraże dla wielu kościołów na terenie ówczesnej Galicji – w różnych stylach (od historyzmu po secesję) i zawierające różne motywy. Sceny i postaci religijne okalały formy gotyckie, motywy kwiatowe i geometryczne. W latach 1907-1910 stworzył barwne witraże w Chicago. Inne witraże jego autorstwa znajdują bądź znajdowały się w kościołach diecezji tarnowskiej, a mianowicie w Luszowicach (1906) i Mystkowie (1907), a także w kościołach: Księży Misjonarzy pod wezwaniem św. Rodziny w Tarnowie (1907), św. Michała Archanioła w Jodłówce Tuchowskiej (1909), w Siedliskach-Bogusz (1911-12), św. Kazimierza w Nowym Sączu (1912), w Szynwałdzie (1917) oraz w Kościele Karmelitów w Pilźnie. Artysta wykonywał także liczne „witraże świeckie”, czyli witraże do domów prywatnych w Krakowie, Łodzi, Lwowie i Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk w Ukrainie) przedstawiające między innymi efektowne pejzaże. Poza tym projektował ołtarze, mozaiki i ceramikę. Jego prace znajdują się w krakowskim Muzeum Narodowym i w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa.

Wystawy:

Kraków, Lwów (obecnie Lwiw): Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych.

 

Literatura:

Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 18, 53; Grażyna Fijałkowska, Projektował Stefan Witold Matejko, katalog wystawy, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2015.

 

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 01033 Stephan Witold Matejko. Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1892/matrikel-01033

Jedna pracy i biografia artysty na portalu koneser.kraków.pl. Dostęp w Internecie: http://koneser.krakow.pl/biografie/267-stefan-witold-matejko

Pryce artysty wystawione na aukcjach na portalu artnet.com. Dostęp w Internecie: http://www.artnet.com/artists/stefan-witold-matejko/

Biografia artysty oraz obszerna lista barwnych witraży zabytkowych kościołów w diecezji tarnowskiej. Dostęp w Internecie: http://tarnowskiekoscioly.net/index.php/biogramy/102-matejko-stefan

 

(dostęp do źródeł online: 04.07.2018 r.)

 

Axel Feuß, sierpień 2018 r.