Laveaux, Ludwik de
Laveaux, Ludwik de, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. W latach 1887-1889 student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *21.11.1868 Jaronowice (obecnie powiat jędrzejowski), †05.04.1894 Paryż. Syn Lucjana Laveaux, właściciela majątku, którego przodkowie wyemigrowali z Lotaryngii w XVIII w., oraz jego żony, Stefanii Borkowskiej. Po śmierci wcześnie zmarłej matki uczył się w jednej z krakowskich szkół. W latach 1884-1886 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie u Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900), Leopolda Löfflera (1827-1898) i Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”); ponownie w latach 1889/1890 u Józefa Mehoffera (1869-1946). Dnia 18.10.1887 roku rozpoczął naukę w klasie malarstwa na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium pod kierunkiem pejzażysty i malarza scen rodzajowych Otto Seitza (1846-1912), którą kontynuował do 1889 roku. Następnie zamieszkał w Krakowie. Przyjaźnił się z malarzem Włodzimierzem Tetmajerem (1861-1923, członek „szkoły monachijskiej”), którego często odwiedzał w Bronowicach pod Krakowem. Wyjeżdżał na studia plenerowe na Podhale i w Tatry. Od 1890 roku mieszkał w Paryżu, gdzie żył w skromnych warunkach. W latach1890-1893 odwiedzał przyjaciół w Londynie i Oxfordzie. W 1891 roku wyjechał na kilkumiesięczny pobyt w Bretanii i Normandii (Créhen, Dinan, Îles Chausey, Le Havre). W trakcie pobytów w Polsce gościł przede wszystkim u Tetmajera – prawdopodobnie był zaręczony z jego szwagierką Marysią Mikołajczykówną. Zmarł na zapalenie płuc w Paryżu, w wieku niespełna 26 lat. Jego osoba była pierwowzorem Widma – symbolicznej postaci w „Weselu” (1901) Stanisława Wyspiańskiego (1869-1907). –Laveaux zadebiutował cyklem wiejskich, nasłonecznionych pejzaży oraz serią portretów i wizerunków polskich typów ludowych. Obrazy, które malował w realistycznym stylu „szkoły monachijskiej”, ożywiał, dodając mocne kolory („Do miasta – Na targ”, 1889, Galeria Narodowa we Lwowie) oraz silne światłocienie („W drodze do Morskiego Oka”, 1889 – patrz zdjęcie tytułowe). W pierwszej fazie swojego pobytu w Paryżu tworzył obrazy o tematyce symbolistycznej („Przestrach – Lady Makbet”, „Judyta”, oba z 1890 roku), a podczas wizyt w Polsce – przepełnione światłem pejzaże („Lato w Bronowicach”, 1892/93, Muzeum Historyczne w Krakowie). W Bretanii powstawały impresjonistyczne sceny o tematyce morskiej („Wschód słońca na morzu po burzy”, 1891, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku) symbolizujące siły przyrody i nieprzemijalność natury. Po pewnym czasie, w którym tworzył wypełnione światłem i powietrzem paryskie widoki, („Widok Paryża z wieżą Eiffla”, ok. 1891 roku), od 1892 roku skupił się na malowaniu nocnych, oświetlonych latarniami scen charakteryzujących się grą światła i cienia na ścianach budynków i tajemniczym sztafażem („Plac Opery w Paryżu”, „Ulica paryska w nocy”; „Moulin Rouge nocą”, z lat 1892-1893). Są one zainspirowane twórczością Aleksandra Gierymskiego (1850-1901, członek „szkoły monachijskiej”), z którym Laveaux był blisko związany podczas swojego pobytu w Monachium i Paryżu. Z kolei przebywając w Anglii, artysta malował portrety i pejzaże. Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Warszawie, Wrocławiu, Kielcach, Krakowie i Poznaniu, w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, w krakowskim Muzeum Historycznym i w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, w Muzeum Sztuki w Łodzi, w Muzeach Okręgowych w Rzeszowie, Toruniu i Suwałkach oraz w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku a także w Galerii Narodowej we Lwowie (obecnie Lwiw).
