Korzeniewski, Stanisław

Korzeniewski, Stanisław (Stanislaus von Korzeniewski), polski malarz, członek „szkoły monachijskiej“. W latach 1895-1900 student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). Po studiach mieszkał i pracował w Monachium, z wyjątkiem okresu I wojny światowej. *30.12.1869 Kowno (obecnie Kaunas/Litwa), †31.12.1942 Monachium. Był w związku z malarką Betty Heldrich (1869-1958). Syn agronoma. Pierwsze nauki artystyczne pobierał prawdopodobnie w Polsce. Dnia 12.11.1895 roku wstąpił do Klasy Malowania z Natury (Naturklasse) pejzażysty u malarza rodzajowego Karla Rauppa (1837-1918) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował do 1900 roku. W latach 1906-1913 był członkiem Monachijskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych (Münchner Kunstverein) oraz Monachijskiego Zrzeszenia Artystów (Münchner Künstlergenossenschaft). Mieszkał przy ulicy Böcklinstraße 38 w Monachium; jego pracownia mieściła się przy ulicy Arcisstraße. Utrzymywał przyjacielskie relacje z pisarzem Stanisławem Przybyszewskim (1868-1927), który od 1906 roku mieszkał w Monachium i zachwycał się jego twórczością. Korzeniewski udzielał się na rzecz polskich organizacji młodzieżowych w zaborze pruskim, a na obszarze zaboru rosyjskiego wspierał konspiracyjne biblioteki i szkoły elementarne w okolicach Kowna i Mińska. Gdy po wybuchu I wojny światowej w Monachium został objęty nadzorem policyjnym, udał się do Poznania, gdzie na przełomie lat 1918-1919 uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Następnie powrócił do Monachium, ale regularnie jeździł do Polski. – We wczesnej twórczości Korzeniewskiego dominują nastrojowe pejzaże z Polesia przedstawiające zalane lasy oraz bagniste brzegi i trzęsawiska Prypeci. Jego sceny rodzajowe z życia rybaków z tych terenów cieszyły się szczególnym uznaniem Przybyszewskiego. Podczas pobytu nad Morzem Czarnym w 1912 roku zarówno malował, jak i rysował. Jako autor kobiecych wizerunków skłaniał się ku portretowi salonowemu, podczas gdy jego męskie portrety, między innymi portret Przybyszewskiego (olej, Muzeum Narodowe w Warszawie), można określić jako portrety psychologiczne. W Monachium portretował również dzieci, natomiast w Polsce przedstawicieli kleru i szlachty wielkopolskiej. Ponadto tworzył sceny dziecięce, obrazy zwierząt oraz motywy symbolistyczne i religijne. Malował także martwe natury i kwiaty. Realizm „szkoły monachijskiej“ miesza się u niego z wpływami niemieckiego impresjonizmu, aż w końcu przechodzi do niemieckiej secesji (Jugendstil) charakteryzującej się płaszczyznowością i dekoracyjnością. Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Krakowie, Lesznie, Poznaniu i Warszawie, w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, w Muzeum Okręgowym w Toruniu oraz w Kościele p.w. NMP Królowej Polski w Gdyni („Madonna z dzieciątkiem“) i w kościele parafialnym w Mroczy (obraz ołtarzowy).

 

Wystawy indywidualne: 1929, 1939 Warszawa, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych; 1936 Katowice, Kuria Metropolitalna Archidiecezji Katowickiej i Gmach Województwa.

 

Wystawy zbiorowe: Monachium: 1902-1931 Glaspalast; 1906-1912 Secesja Monachijska / 1929 Poznań, Powszechna Wystawa Krajowa (wielki srebrny medal) oraz liczne, kolejne wystawy w Niemczech i Polsce.

 

Literatura: Johann Karl, Aus den Künstler-Ateliers des 23. Stadtbezirkes, Tom I, München 1928; Münchner Maler im 19./20. Jahrhundert, Tom V, München 1993, s. 506; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 21, 46; Dorota Suchocka, Malarstwo polskie 1766-1945, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań 2005; C. Rohrschneider, [w:] De Gruyter Allgemeines Künstlerlexikon, Tom LXXXI, Berlin, Boston 2014, s. 345 i nast.; Egzotyczna Europa. Kraj urodzenia na płótnach polskich monachijczyków, katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2015.

 

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 01510 Stanislaus Korzeniowski (sic!). Dostęp w Internecie: http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1895/matrikel-01510 (patrz także komentarz Margit Fastner z 2011 roku pod hasłem „Nutzerdiskussion“) (dostęp: 28.01.2018 r.)

2 prace artysty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na portalu Muzeum Cyfrowe. Dostęp w Internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/results?q=korzeniewski&action=SimpleSearchAction&mdirids=1&type=-2 (dostęp: 28.01.2018 r.)

Biografia oraz liczne prace artysty w archiwum aukcyjnym na portalu artinfo.pl. Dostęp w Internecie: http://www.artinfo.pl/artysta/stanislaw-korzeniewski (dostęp: 28.01.2018 r.)

 

Axel Feuß, kwiecień 2018 r.