Mariaże między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi. Piastowie: Dobroniega Ludgarda – około 1142 roku

Pierwsze imię Dobroniega Ludgarda otrzymała prawdopodobnie po swojej prababce Marii Dobroniedze Kijowskiej (ur. 1012, zm. 1087), żonie księcia piastowskiego Kazimierza I Odnowiciela (ur. 1016, zm. 1058). Drugie dodano jej przypuszczalnie dopiero po zamążpójściu, upamiętniając w ten sposób jej teściową Ludgardę z Ravensteinu [niem. Luitgard von Ravenstein] (ur. ok. 1104, zm. 1146). O tym, że przyjęła je, będąc już w Saksonii[4], informuje spisana prawie 75 lat później genealogia Wettynów („Genealogia Wettinensis”, 1216/17)[5]. Przy jakiej okazji to się wydarzyło? Nie wiadomo. Podobnie jak nieznana jest dokładna data jej ślubu. Około 1142 roku jej ojciec Bolesław III wprawdzie już nie żył, ale żyła jeszcze matka Salomea z Bergu. Dobroniega mogła zatem zostać zaręczona już wcześniej – na mocy układu zawartego między Bolesławem i ojcem Dytryka Konradem Wielkim [niem. Konrad I. von Meißen] (ur. 1098, zm. 1157). 

Dytryk II, drugi w kolejności syn Konrada Wielkiego, margrabiego marchii miśnieńskiej i marchii łużyckiej, oraz jego małżonki Ludgardy z Ravensteinu (być może z dynastii Hohenstaufów), jest potomkiem hrabiowskiego rodu Wettynów, od drugiej połowy X w. zamieszkującego okolice Halle (Salle). Ojciec Dytryka został margrabią Miśni w 1123 roku, a w 1136 roku – margrabią Łużyc. W 1156 roku rezygnuje jednak z powierzonych mu urzędów, symbolicznie składając insygnia władzy i broń w katedrze miśnieńskiej w obecności duchownych i arystokratycznej świty, po czym jako konwers wstępuje do klasztoru w Lauterbergu (obecnie klasztor Petersberg w powiecie Saale). Swoje posiadłości ziemskie dzieli między swoich trzech synów, przy czym Dytryk otrzymuje Eilenburg i marchię łużycką. Ponadto wznosi zamek na wzgórzu w okolicach Landsbergu, miejscowości położonej niedaleko klasztoru a dzisiaj miasta Landsberg (Saalekreis). Dokument z 1174 roku określa go mianem „Comes de Landsberc”, co wskazuje na to, że zamek jest jeszcze w trakcie budowy lub został akurat ukończony; do dziś zachowała się jedynie pełniąca dwie różne funkcje dwupoziomowa kaplica Świętego Krzyża (patrz zdj. tytułowe). 

„Do bliższej współpracy margrabiego Dytryka z Piastami nigdy jednak nie doszło” – twierdzi historyk Tobias Weller, dodając: „ich relacje były raczej dość problematyczne”[6]. Dytryk II należy do ścisłego grona zaufanych cesarza Fryderyka Barbarossy. Podczas pierwszej wyprawy cesarza przeciwko Polsce w 1157 roku towarzyszy mu aż w okolice Poznania; wyprawa kończy się poddaniem się szwagra Dytryka, Bolesława IV. Uczestniczy także w cesarskiej wyprawie na Polskę w 1172 roku – ponownie przeciw Bolesławowi. W 1176/1177 roku walczy u boku Barbarossy we Włoszech przeciwko Lidze Lombardzkiej. 

Niewykluczone, że te wydarzenia przyczyniły się do rozpadu małżeństwa Dytryka, który w latach 50. XI w. opuszcza żonę i angażuje się w pozamałżeński związek z Kunegundą z Plötzkau [niem. Kunigunde von Plötzkau], wdową po Bernhardzie II, hrabim Plötzkau, Hecklingen i Walbeck [niem. Bernhard II. von Plötzkau, Hecklingen und Walbeck], który zginął w Armenii podczas drugiej wyprawy krzyżowej w 1147 roku. Dalsze losy Dobroniegi Ludgardy nie są znane. 

Małżonkowie Dobroniega i Dytryk z Landsbergu doczekali się dwójki dzieci: Konrada, który zginął podczas turnieju rycerskiego w 1175 roku, oraz Gertrudy, która była mniszką w klasztorze w Gerbstedt w południowej części gór Harz, od 1014 roku należącym do hrabiego z dynastii Wettynów. Ze związku Dytryka z Kunegundą pochodzi syn Dytryk [niem. Dietrich von Meißen]. Będąc nieślubnym dzieckiem, Dytryk nie może być brany pod uwagę jako następca margrabiego, dlatego decyduje się zostać duchownym. W 1201 roku zostanie wybrany na biskupa Merseburga.