Jan Paweł II na stadionie w Gelsenkirchen

2 maja 1987 roku papież Jan Paweł II, przyszły święty[1], odprawił mszę świętą na stadionie w Gelsenkirchen, znanym pod nazwą Parkstadion, z udziałem prawie 90 000 wiernych [2]. Msza papieska była częścią programu drugiej z trzech wizyt papieża w Niemczech[3] i choć w czasie od pierwszej podróży apostolskiej w 1980 roku entuzjazm dla zwierzchnika Kościoła katolickiego wyraźnie zmalał, to ta jego druga wizyta okazała się ponownie wyjątkowym wydarzeniem. W końcu przecież, przez niemal dwa stulecia poprzedzające pontyfikat Jana Pawła II trzeba było cierpliwie czekać, aż „niemieckie” terytorium znalazło się ponownie na mapie papieskich podróży[4].

Dla Zagłębia Ruhry, gdzie papież gościł w dniach 2 i 3 maja 1987 roku, odwiedzając także Bottrop, Essen i Mülheim nad Ruhrą, była to jak dotąd jedyna papieska wizyta. Cała podróż apostolska trwała od 30 kwietnia do 4 maja 1987 roku i poza Zagłębiem Ruhry obejmowała miasta takie jak Kolonia, Bonn, Monastyr, Kevelaer, Monachium, Augsburg i Spirę. Msza papieska na stadionie w Gelsenkirchen, obiekcie zaprojektowanym w pierwszej kolejności jako stadion domowy drużyny FC Schalke 04, nie była ostatnim masowym wydarzeniem niezwiązanym ze sportem. Rok później odbył się na nim pierwszy koncert pod nazwą „Stadionrock im Berger Feld”, ale nikt – ani Michael Jackson, ani zespół Rolling Stones, ani nikt inny spośród wielu bohaterów tamtych czasów – nie był w stanie, przynajmniej pod względem ogromu zainteresowania, przebić wizyty papieża. Zdaniem władz miasta była ona „dla Gelsenkirchen wydarzeniem stulecia”[5].

Główny motyw tej wizyty został wyjaśniony w końcowych słowach papieża podczas jego wystąpienia w trakcie mszy świętej na stadionie w Gelsenkirchen. Ojciec Święty zwrócił się do biskupa Zagłębia Ruhry Hengsbacha, dziękując mu za przyjazne traktowanie swoich polskich, licznie zgromadzonych na stadionie rodaków, oraz za ich przyjęcie w diecezji Essen[6]. Hengsbach już od wczesnych lat kapłaństwa angażował się w duszpasterstwo przybyłych z Polski górników i ich rodzin. W tym celu nauczył się także języka polskiego. Z czasem owa bliskość zaowocowała ścisłymi kontaktami diecezji Essen z archidiecezją katowicką, które po śmierci Hengsbacha przypieczętowano podpisaniem umowy o partnerstwie między obiema diecezjami[7]. Ponadto, biskupa Zagłębia Ruhry z papieżem z Polski [8], który krótko przed swoim wyborem na papieża, jeszcze jako kardynał oraz biskup Krakowa złożył mu wizytę w Essen[9], łączyła bardzo przyjazna relacja. Rok po mszy świętej na stadionie w Gelsenkirchen, Jan Paweł II wyniósł wtedy już 77-letniego Hengsbacha do godności kardynalskiej.