Strony Pełny tekst

Zjednoczenie Polskich Uchodźców

Historia tej organizacji zaczęła się zaraz po zakończeniu II wojny światowej, w chwili kiedy olbrzymie masy Polaków znalazły się na terenach zachodnich stref okupacyjnych Niemiec. Tworzyły ją przede wszystkim byli więźniowie obozów koncentracyjnych, robotnicy przymusowi, byli jeńcy wojenni, których potocznie nazywano dipisami (Displaced Persons). Od pierwszych chwil wolności zaczęli onio w swoich środowiskach organizować życie społeczne, organizacyjne i polityczne. Ponieważ istniała żywotna potrzeba utworzenia centralnej organizacji reprezentującej interesy wszystkich polskich środowisk, zdecydowano w 1946 r o utworzeniu konfederacji organizacji w Niemczech o nazwie Zjednoczenie Polskie w Niemczech. Nowo powstała organizacja zrzeszała mniejsze struktury i była pewnego rodzaju parlamentem organizacyjnym polskiego środowiska. Szybko jednak okazało się, że kłótliwość, skłonność do wewnętrznych sporów, wpływy różnych stronnictw i grup, spowodowały niezliczone kryzysy w dalszej działalności. Ostatecznie Zjednoczenie nie wytrzymało wielu rozłamów i upadło. W takim stanie trwało do początku lat 50-tych.

Dawna siedziba ZPU w Velbert, tu mieściło się biuro zarządu głównego ZPU, mieszkał Kazimierz Odrobny i Witold Szwabowicz. Siedzibę miał również Związek Ukraińskich Uchodźców.

Łukasz Wolak, 2016

Działalność

Od pierwszych dni istnienia nowej struktury władze organizacji rozpoczęły współpracę ze wszystkimi środowiskami emigracyjnymi, przede wszystkim w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W tym miejscu na szczególną uwagę zasługują organizacje, które współpracowały z ZPU na terenie Niemiec, m.in. Kompanie Wartownicze, Delegatura Kongresu Polonii Amerykańskiej, przede wszystkim Stowarzyszenie Polskich Kombatantów (SPK), Centrala Caritasu Polskiego w Niemczech, Towarzystwo Pomocy Polakom w Niemczech (TPP), Komisja Skarbu Narodowego w Niemczech, Delegatura Rady Polonii Amerykańskiej w Niemczech, Związek Inwalidów Wojennych PSZ, Radio Wolna Europa czy Centralny Komitet dla Spraw Szkolnych i Oświatowych. Mimo iż wymiar tej współpracy opierał się w początkowym okresie jedynie na współfinansowaniu działalności ZPU, nie można odmówić donatorom i współpracownikom przychylności dla istnienia nowej organizacji. Bez tych środków ZPU po prostu nie miałoby szans funkcjonować. W różnych okresach czasu relacje z tymi organizacjami były mniej lub bardziej intensywne.

Władze ZPU początkowo utrzymywały dobre relacje ze Związkiem Polaków w Niemczech (ZPwN). Z czasem pod koniec lat 50-tych uległy zupełnemu zamrożeniu. Była to reakcja władz na zbliżenie prezesa Szczepaniaka do działalności Związku Polaków „Zgoda” (ZP Zgoda), którą uznawano w środowisku niepodległościowym za reżymową i pro-warszawską. Odwilż pomiędzy tymi organizacjami nastąpiła dopiero z początkiem lat 70-tych kiedy Odrobny zaproponował SPK i ZPwN, wspólną konfederację organizacji polskich w Niemczech, która miała być środkiem na skonsolidowanie środowisk kombatancko-polonijno-uchodźczych. Był to pewien eksperyment, który nie przetrwał swojej próby, a dalsze relacje pomiędzy tymi organizacjami układały się bardzo różnie w kolejnych latach. Pośrednio był to również wynik starzenia się środowisk emigracyjnych oraz znaczny spadek zainteresowania tymi organizacjami.

Współpracę rozpoczęto również z przedstawicielami środowisk uchodźczych w Republice Federalnej Nniemeic innych narodowości w tym z organizacjami Serbów, Jugosłowian, Ukrainców, Czechów czy Rumunów.

Dawna siedziba ZPU w Velbert, tu mieściło się biuro zarządu głównego ZPU, mieszkał Kazimierz Odrobny i Witold Szwabowicz. Siedzibę miał również Związek Ukraińskich Uchodźców.

Łukasz Wolak, 2016