Puacz, Józef

Puacz, Józef, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. W latach 1889-1892 student Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (Akademie der Bildenden Künste München). *27.11.1863 Staropole, Gmina Przyrów, obecnie Staropole (województwo śląskie), na wschód od Częstochowy, †21.10.1927 Piotrków (obecnie Piotrków Trybunalski). Syn małżeństwa prowadzącego gospodę, Stefana Puacza und Jadwigi z domu Gębaszki lub Gęborskiej. Ukończył gimnazjum w Lublinie. W latach 1884-1888 studiował malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie u Feliksa Szynalewskiego (1825-1892) i Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”). Dnia 21.10.1889 roku wstąpił do Klasy Malowania z Natury (Naturklasse) malarza rodzajowego i monumentalisty Nikolausa Gysisa (1842-1901) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował do 1891 roku pod kierunkiem samego Gysisa i malarza historycznego Sandóra (Alexandra von) Wagnera (1838-1919). W 1892 roku osiadł w Warszawie, gdzie prowadził własną pracownię. W 1914 roku poślubił Czeszkę Emanuelę Jahnel, córkę kapelmistrza litewskiego pułku dragonów. Podczas I wojny światowej małżeństwo mieszkało w willi w Świdrze koło Otwocka, tam też artysta miał swoją pracownię. Opuszczony przez żonę po śmierci ich czteroletniego syna, wrócił do Warszawy. W 1925 roku zlikwidował warszawską pracownię i przeniósł się do Piaseczna, na południe od Warszawy, gdzie objął stanowisko nauczyciela rysunku w gimnazjum. W 1926 przeprowadził się do Piotrkowa, tam również był nauczycielem rysunku w gimnazjum. ­– Dorobek artystyczny Puacza jest raczej mało znany, mimo że uchodził za pracowitego i płodnego artystę, malującego głównie w oleju i czasem zajmującego się akwarelą i akwafortą. Puacz tworzył obrazy rodzajowe i sporządzał szkice kostiumów pod wpływem „szkoły monachijskiej”. Największy rozgłos przyniosły mu jednak portrety. Między innymi dla Kurii Diecezjalnej we Włocławku, w której pracował jego kuzyn, wykonał portrety duchownych a do tamtejszej Bazyliki katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny namalował obrazy o tematyce religijnej. Malował także salonowe portrety kobiece, które po 1900 roku oscylują stylistycznie między realizmem „szkoły monachijskiej” a umiarkowanym impresjonizmem. Ponadto tworzył pejzaże i martwe natury z kwiatami. Jego prace znajdują się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Wystawa indywidualna:

1908 Warszawa, Salon Kulikowskiego.

Wystawy zbiorowe:

Warszawa: 1892-1896, 1898-1901, 1903, 1905-1906 Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych; 1909-1910, 1911-1912, 1912-1913, 1914-11915 Salon Zachęty; 1892, 1893, 1895-1897, 1899, 1900-1902, 1904-1906 Salon Krywulta.

Literatura:

Polski Słownik Biograficzny, Tom XXIX, 1986, s. 308; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 16, 59.

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 00594 Joseph Puacz. Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1889/matrikel-00594

1 praca artysty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na portalu Muzeum Cyfrowe. Dostęp w Internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/results?q=Puacz&action=SimpleSearchAction&mdirids=1&type=-2

Maria Zakrzewska, Józef Puacz, [w:] Internetowy polski słownik biograficzny. Dostęp w Internecie: http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jozef-puacz

5 prac artysty wystawionych na aukcjach na portalu arcadja.com. Dostęp w Internecie: http://www.arcadja.com/auctions/de/puacz_jozef/kunstler/250388/

(dostęp do źródeł online: 26.07.2018 r.)

Axel Feuß, lipiec 2018 r.