Bergen-Lohheide

Krzyż z drugą tablicą upamiętniającą
Krzyż z drugą tablicą upamiętniającą

Znane są tylko personalia dwóch Polaków pogrzebanych w pojedynczych grobach:

 

POBŁOCKI STANISŁAW Dr. med. kpt. Wojska Polskiego

* 14.2.1890 Lina

† 11.1.1942

 

BILNIK ROMAN Dr. med. ppor. Wojska Polskiego

* 28.1.1891 Zawiercie

† 24.1.1942

 

Obaj pracowali w obozowym szpitalu i zmarli w czasie masowego umierania Rosjan z powodu zimna, braku pożywienia, środków medycznych i higienicznych, dzieląc prawdopodobnie los tysięcy ofiar epidemii tyfusu.

W 1958 r. pojedyncze mogiły żołnierzy włoskich zostały przeniesione do kwatery włoskiej na cmentarz w Hamburgu-Öjendorfie. W latach 1964–1968 cmentarz zmienił swój wygląd – zniknęły z niego pojedyncze groby, poza jednym, w którym pochowano Elżbietę Głazowską. Z okolic wejścia usunięto rosyjskie znaki upamiętnienia w postaci monumentu i bramy z napisami w językach rosyjskim i angielskim. Wytyczono nowe przejścia i alejki, przebiegające częściowo nad grobami, i przesunięto główne wejście. Pomnik „Die Trauernde” (Opłakująca) autorstwa ukraińskiego rzeźbiarza Mykola Muchina został przeniesiony na obrzeże grobów masowych. W 1968 r. ustawiono kamień upamiętniający z tekstem w językach niemieckim i rosyjskim:

 

KU PAMIĘCI ROSYJSKICH ŻOŁNIERZY, KTÓRYCH WIELU ZMARŁO TUTAJ W CZASIE W DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ

 

W 1980 r. pomnik został zniszczony przez nieznanych sprawców. Rok później zastąpiła go kopia, a oryginał po pracach restauratorskich znalazł się w budynku Miejsca Pamięci Bergen-Belsen jako część stałej ekspozycji.

Po zakończeniu działań wojennych dokumenty stalagu XI C Bergen-Belsen zostały przekazane Sowjetom zgodnie z postanowieniami konwencji genewskiej. Pozostawały niedostępne w archiwach Armii Czerwonej i służb specjalnych. Dopiero po upadku Związku Radzieckiego dokumenty, m.in. listy imienne pochowanych na tym cmentarzu jeńców rosyjskich, zostały udostępnione przez archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej. Można przypuszczać, że również działająca na terenach okupowanych Niemiec Polska Misja Wojskowa otrzymała listy imienne pochowanych Polaków, które mogą się znajdować ewentualnie w warszawskim archiwum Ministerstwa Obrony Narodowej.

Dopiero w 2012 r. członkowie AG Bergen-Belsen e.V. zainteresowali się niewielką kwaterą polskich jeńców wojennych. Po zapoznaniu się z niepełną dokumentacją dotyczącą tych mogił, znajdującą się w archiwum Miejsca Pamięci byłego obozu Bergen-Belsen, zadecydowali o upamiętnieniu, a przede wszystkim zwróceniu uwagi odwiedzających ten cmentarz na miejsce spoczynku Polaków. Zdecydowano się na ustawienie symbolicznego żołnierskiego brzozowego krzyża  z przytwierdzoną do niego tabliczką z tekstem po polsku i niemiecku:

Pamięci 

Dr. Stanisława Pobłockiego

Dr. Romana Bilnika 

oraz innych niezidentyfikowanych polskich jeńców wojennych

 

1 listopada 2012 r. przy nowo ustawionym krzyżu odbyła się skromna uroczystość. Od lat opiekę nad polskimi grobami wojennymi sprawowała pani Elżbieta Nikolajczyk, członkini stowarzyszenia AG Bergen-Belsen e.V., która zaprojektowała nową metalową tabliczkę upamiętniającą. Spóźnione, ale potrzebne upamiętnienie jest traktowane przez stowarzyszenie jako tymczasowe – pragnie ono bowiem zwrócić uwagę na jego dotychczasowy brak z nadzieją na zainteresowanie się odpowiedzialnych osób i instytucji w Polsce i na miejscu w Bergen-Belsen. Ta mała dotychczas zapomniana kwatera na równi z innymi grobami z tego cmentarza zasługuje uwagę w czasie innych oficjalnych uroczystości upamiętniających.

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Polska kwatera i pierwsza tablica upamiętniająca

  • Polska kwatera i pierwsza tablica upamiętniająca