Olpiński, Jan Kazimierz

Olpiński, Jan Kazimierz, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. W latach 1893-1897 student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *1875 Lwów (obecnie Lwiw), †1936 tamże. Syn radcy Wydziału Krajowego Sejmu, Filipa Olpińskiego, i jego żony Amalii Franz. Z żoną Zofią Kwapniewską miał syna Jana (1910-1976), który był architektem. Po ukończeniu gimnazjum we Lwowie udał się na studia do Monachium. Dnia 22.12.1893 roku wstąpił do Klasy Malowania z Natury (Naturklasse) pejzażysty i malarza rodzajowego Karla Rauppa (1837-1918) na tamtejszej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste), studiując do 1897 roku pod kierunkiem Rauppa oraz malarza rodzajowego i figuralnego Carla von Marra (1858-1936); był wyróżniany za studia malarskie, rysunki głów i aktów. W latach 1896-1899 otrzymywał stypendium Fundacji im. Cesarza Franciszka Józefa I. W 1897 roku udał się do Paryża, gdzie pozostał do 1899 roku, studiując na tamtejszej École des Beaux-Arts – u autora scen rodzajowych René Xaviera Prineta (1861-1946), u przedstawiciela symbolizmu i secesji Jamesa Abbotta McNeilla Whistlera (1834-1903) i u przedstawiciela akademizmu Louisa-Josepha-Raphaëla Collina (1850-1916), a także w Académie Colarossi (dyplom z 1898 roku). W latach 1899-1901 podróżował do Włoch i Kurlandii. Od 1900 do 1905 roku studiował na wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem polskiego twórcy portretów, pejzaży i scen rodzajowych Kazimierza Pochwalskiego (1855-1940, członek „szkoły monachijskiej”). W 1905 roku powrócił do Polski, gdzie pracował jako nauczyciel rysunku – najpierw w gimnazjum w Krośnie, w latach 1908-1909 w Krakowie, a w latach 1909-1920 w Żywcu. Od 1921 do 1936 uczył rysunku w Państwowej Szkole Przemysłowej we Lwowie, ponadto, od 1930 równolegle na Politechnice Lwowskiej. – Olpiński malował pejzaże i sceny rodzajowe oraz portretował typy ludowe głównie z okolic Beskidów, Huculszczyzny i Podola, posługując się techniką olejną i akwarelą. Poza tym tworzył portrety i obrazy historyczne nawiązujące do historii Legionów Polskich („Przysięga legionistów na rynku żywieckim”, 1915; „Śmierć legionisty pod Limanową”, 1920). Olpiński w swoich pracach kultywował anachroniczny jak na swoje czasy styl realistyczny końca XIX w. Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie, Szczecinie i Poznaniu, w Muzeum Miejskim w Żywcu i w Muzeum w Jarosławiu oraz w Galerii Narodowej we Lwowie.

Wystawy indywidualne:

1908 Żywiec / 1921 Lwów.

Wystawy zbiorowe:

1898 Paryż, Salon Champ de Mars / 1901 Wiedeń, wystawa Akademii Sztuk Pięknych / Brno / 1907, 1908, 1910, 1911-1913, 1916, 1918, 1921, 1922-1936 Lwów / 1907, 1908, 1910, 1928 Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie / 1910, 1911, 1930 Warszawa, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych / 1929 Poznań.

Literatura:

Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 19, 56; Jan Kazimierz Olpiński (1875-1936). Malarstwo, rysunek, katalog wystawy, Muzeum Miejskie, Żywiec 2008; Dorota Firlej, Malarz żywieckiej socjety początku XX wieku. Jan Kazimierz Olpiński, [w:] Gronie, nr 3, 2007, s. 23-28; Dorota Firlej, Jan Kazimierz Olpiński. Portrecista, [w:] Gronie, nr 6, 2008, s. 23-31; Barbara Ciciora, Rola Monachium jako ośrodka edukacji artystycznej w XIX w., tamże, s. 33-37; Anna Czarnocka, Jan Kazimierz Olpiński w kolekcjach Towarzystwa Historyczno-Literackiego Biblioteki Polskiej w Paryżu, tamże, s. 39-43; Lucyna Olpińska-Kollotzek, Olpiński. Polski Monachijczyk, tamże, s. 49-52.

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 01226 Johann Kasimir Olpinski. Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1893/matrikel-01226

3 prace artysty na portalu artyzm.com. Dostęp w Internecie: http://artyzm.com/e_artysta.php?id=1324

3 prace artysty na portalu Domu Aukcyjnego Agra Art w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/htdocs/english/new/gallery.php?off=0&curr=PLN&sch=1&ord=cu&s=1&gal=1&id_malarza=480

Biografia artysty na portalu Muzeum Miejskiego w Żywcu. Dostęp w Internecie: http://www.muzeum-zywiec.pl/jan-kazimierz-olpinski,3,56,akt.html

Biografia na portalu Domu Aukcyjnego Agra Art w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/htdocs/english/new/objectn.php?idd=9032&aid=&off=0&curr=PLN&sch=1&ord=da&s=1&gal=1&id_malarza=480

Biografia oraz 3 prace artysty na portalu Domu Aukcyjnego Altius w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.altius.com.pl/index.php?aukcje_id=30&obiekty_id=3366

(dostęp do źródeł online: 06.07.2018 r.)

Axel Feuß, sierpień 2018 r.