Mroczkowski, Aleksander

Mroczkowski, Aleksander, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. Syn fabrykanta. W latach 1873-1877 student Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (Akademie der Bildenden Künste München). Ponowny pobyt w Monachium w latach 1882-1888. *19.(25.)11.1850 Kraków, †26.08.1927 Stubno koło Przemyśla. W latach 1865-1873 kształcił się w krakowskiej Szkole Rysunku i Malarstwa pod kierunkiem Feliksa Szynalewskiego (1825-1892), Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900) i Leona Dembowskiego (1823-1904). Dnia 27.11.1873 roku wstąpił do Klasy Malarstwa na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował do 1877 roku pod kierunkiem malarza historycznego Sandóra (Alexandra von) Wagnera (1838-1919) oraz Otto Seitza (1846-1912), twórcy scen rodzajowych i pejzaży. W latach 1877-1881 kontynuował studia ponownie w Krakowie – tym razem u Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”) w (przemianowanej) Szkole Sztuk Pięknych. W roku 1882 wrócił do Monachium, gdzie mieszkał i tworzył do 1888 roku. W 1889 roku odbył podróże do Szwajcarii, Włoch i Francji. W 1890 roku osiadł w Krakowie, a około 1920 roku w Stubnie. – W latach 70. i 80. XIX w. Mroczkowski zajmował się malarstwem rodzajowym. Obrazy z tego okresu to głównie sceny z życia wiejskiego, które z uwagi na sposób prowadzenia światła i szczegółowe przedstawienie elementów krajobrazu naturalnego można zaliczyć do naturalizmu („Sielanka”, 1877; „Orka”, 1880). Są wśród nich także starannie przemyślane i precyzyjnie wykonane kompozycje w duchu realizmu „szkoły monachijskiej” (patrz zdjęcie tytułowe). Artysta malował również portrety, kompozycje historyczne i sakralne. Ponadto interesował się malarstwem dekoracyjnym i monumentalnym. Uczestniczył w związku z tym w realizacji polichromii w kościele św. Kazimierza w Krakowie oraz w kościołach w Książu Wielkim koło Miechowa i w Kętach koło Białej oraz stworzył ołtarze dla kościołów w Skorczowie, Stubnie i Skalbmierzu. Jednak sławę i popularność przyniosły mu dopiero powstające od końca lat 80. XIX w. pejzaże tatrzańskie, w szczególności Morskiego Oka. Przedstawione na nich skały, woda i otaczający świat roślin wykonywał, dzięki edukacji w Monachium, z niemal fotograficzną dokładnością. Tworząc je, wykorzystywał rysunki, szkice i przypuszczalnie także fotografie, które sporządzał podczas swych licznych pobytów w Tatrach. Wszystkie te prace już po krótkim czasie były reprodukowane jako pocztówki. Od końca lat dziewięćdziesiątych do ok. 1910 malował melancholijne krajobrazy we mgle oraz widoki wschodu i zachodu słońca, w których, chcąc wyrazić „tajemną istotę” tatrzańskiego pejzażu, manifestował swoją panteistyczną postawę wobec natury (Anna Król). Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie i Szczecinie, w muzeum w Bochni, w Muzeum Okręgowym w Koninie, w zbiorach krakowskiej Fundacji Książąt Czartoryskich, krakowskiego Muzeum Historycznego i Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, w Muzeum Sztuki w Łodzi oraz w Muzeum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem.

Wystawy:

Regularny udział w wystawach Towarzystw Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i we Lwowie.

 

Literatura:

Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 11, 55; Halina Blak i inni, Malarstwo polskie XIX wieku (Nowoczesne malarstwo polskie, 1), katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2001; Anna Król, Pejzażyści Tatr, katalog wystawy, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot 2006; Anna Król i inni, Wiatr halny. „Krajowidoki“ i wrażenia z Tatr w malarstwie polskim XIX i XX wieku, Kraków 2006; Jacek Woźniakowski, Tatry w malarstwie, Marki 2006; Barbara Ciciora-Czwórnóg, Aleksandra Krypczyk, Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach, przewodnik po wystawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2010; A. Król, [w:] De Gruyter Allgemeines Künstlerlexikon, Tom XCI, Berlin, Boston 2016, s. 125 i nast.

 

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 02987 Alexander Mroczkowski. Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1873/matrikel-02987

4 prace artysty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na portalu Muzeum Cyfrowe. Dostęp w Internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/results?q=Aleksander+Mroczkowski+&action=SimpleSearchAction&mdirids=1&type=-2

9 prac artysty na portalu artyzm.com. Dostęp w Internecie: http://artyzm.com/e_artysta.php?id=724

Biografia, literatura przedmiotu oraz 10 prac artysty w wirtualnej galerii „Pinakoteka Zaścianek”. Dostęp w Internecie: https://www.pinakoteka.zascianek.pl/Mroczkowski/Index.htm

4 prace artysty na portalu Domu Aukcyjnego Agra Art, Warszawa. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/htdocs/english/new/gallery.php?off=0&curr=PLN&sch=1&ord=cu&s=1&gal=1&id_malarza=186

 

(dostęp do źródeł online: 05.07.2018 r.)

 

Axel Feuß, sierpień 2018 r.