Machniewicz, Franciszek Jan
Machniewicz, Franciszek Jan, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. W latach 1883-1885 studiował na monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *1859 Złotne w powiecie nowosądeckim (według monachijskiej księgi immatrykulacyjnej urodził się w Żółkiewie koło Lwowa, obecnie Żowkwa, miasto w Ukrainie, w obwodzie lwowskim), †1897 Kraków. Syn urzędnika. W latach 1874-1883 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Dnia 23.11.1883 roku wstąpił do Klasy Technik Malarstwa (Technische Malklasse) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium i studiował u malarza historycznego Sandóra (Alexandra von) Wagnera (1838-1919). W roku 1884 zdobył srebrny medal. W latach 1885-1886 studiował ponownie w Krakowie. Tym razem pod kierunkiem Jana Matejki (1838-1893, członek „szkoły monachijskiej”). – Machniewicz malował portrety, kompozycje figuralne i sceny rodzajowe, pejzaże a także wnętrza. Stworzył portrety między innymi prezydenta Krakowa Mikołaja Zyblikiewicza, arystokraty Alfreda Józefa Potockiego oraz polityka Adama Sapiehy (Zamek Królewski na Wawelu, Kraków). Jego symbolistyczny obraz figuralny zatytułowany „Odaliska”, który namalował w Monachium w 1885 roku, znajduje się w zbiorach Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym. Inne prace artysty znajdują się także w Muzeum Sztuki w Łodzi.
Wystawa indywidualna:
1898 wystawa pośmiertna w krakowskich Sukiennicach.
Wystawy zbiorowe:
Od 1883 roku Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie / 1894 Lwów (obecnie Lwiw), srebrny medal / Warszawa, Salon Krywult.
Literatura:
Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 14, 52; Artyści ze szkoły Jana Matejki. Wystawa Jubileuszowa w 80. Rocznicę Początków i w 20. Rocznicę Restytucji Muzeum Śląskiego w Katowicach, katalog wystawy, Muzeum Śląskie, Katowice 2004; Laura Dyczko, Akademia. Mistrz. Uczniowie, katalog wystawy, Płocka Galeria Sztuki, Płock 2010.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 04480 Franz Johann Machniewiez (sic!). Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1883/matrikel-04480
1 praca oraz biografia artysty na portalu Polskiego Domu Aukcyjnego SZTUKA. Dostęp w Internecie: http://www.sztuka.com.pl/index.php?ac=103&id=20
1 praca artysty w Kolekcji Litawińskich, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym. Dostęp w Internecie: https://www.mnkd.pl/kolekcja-litawinskich
1 praca oraz biografia artysty na portalu Domu Aukcyjnego Agra Art, Warszawa. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/htdocs/english/new/gallery.php?off=0&curr=PLN&sch=1&ord=cu&s=1&gal=1&id_malarza=756
1 praca artysty w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu, Kraków. Dostęp w Internecie: http://51.254.200.38/zbiorywawel/node/4907
(dostęp do źródeł online: 26.06.2018 r.).
Axel Feuß, sierpień 2018 r.
