Laurans, Michał du
Laurans, Michał du, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. Od 1897 roku student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München) oraz prywatnej szkoły malarstwa Simona Hollósy‘ego. *18.03.1873 Warszawa, †09.01.1958 Płock. Syn urzędnika i dowódcy jednego z oddziałów powstania styczniowego 1863/1864. Pierwsze szlify artystyczne zdobywał u Wojciecha Gersona (1831-1901) w warszawskiej Klasie Rysunkowej. W 1895 wyjechał do Madrytu, gdzie zajmował się kopiowaniem dzieł Diego Velazqueza w Prado. Dnia 29.10.1897 roku wstąpił do Klasy Malarstwa Carla von Marra (1858-1936) – malarza historycznego oraz twórcy obrazów rodzajowych, aktów i portretów – na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium. Jednocześnie studiował w prywatnej szkole malarstwa Simona Hollósy'ego. W 1899 udał się do Paryża by kontynuować studia na Académie Julian. W trakcie studiów Laurans nie zerwał kontaktu z ojczyzną i często przesyłał swoje prace na warszawskie wystawy. Dużo podróżował po Europie, goszcząc w Dreźnie, Kolonii, Düsseldorfie, Wiedniu, Budapeszcie a także w Rosji. Będąc w Londynie pobierał nauki u portrecisty oraz przedstawiciela symbolizmu i secesji Jamesa Abbotta McNeilla Whistlera (1834-1903). Po I wojnie światowej i odrodzeniu się państwa polskiego artysta wrócił do Warszawy. We wrześniu 1939 roku, w wyniku ataku wojsk niemieckich na Warszawę, uległa zniszczeniu jego pracownia wraz z częścią jego dorobku. Laurans przeniósł się do Płocka, gdzie pracował jako kustosz zbiorów skarbca katedry i Biblioteki im. Zielińskich Towarzystwa Naukowego Płockiego. W lutym 1941 roku został aresztowany przez Niemców i wraz z żoną Wiktorią trafił do obozu koncentracyjnego w Działdowie, w którym oboje byli przetrzymywani do września tego samego roku. W 1945 roku został powołany na stanowisko kuratora Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Znajomość języka niemieckiego i talent negocjacyjny Lauransa przyczyniły się do uratowania zbiorów ze skarbca katedry, Muzeum Diecezjalnego oraz Biblioteki Zielińskich przed niemiecką grabieżą. – Laurans pracował na wszystkich etapach swojego życia, również podczas swoich podróży, jako portrecista, malując głównie realistyczne portrety w ciemnej tonacji. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie oraz w Muzeum Mazowieckim w Płocku.
Wystawy: 1894-1937 Warszawa, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych; Salon Krywult; Salon Kulikowski.
Literatura: Arkadiusz Antoni Kwiatkowski, Kazimierz Czarnecki, Michał du Laurans, katalog wystawy, Muzeum Mazowieckie, Płock 1988; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 21 i s. 50.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 01744 Michel du Laurans (sic!). Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1897/matrikel-01744
Hubert Woźniak, Nie wolno zapomnieć, 30.10.2009 r., artykuł na portalu wyborcza.pl. Dostęp w Internecie: http://plock.wyborcza.pl/plock/1,35681,7206839,Nie_wolno_zapomniec.html
Wspomnienie pośmiertne, [w:] „Notatki Płockie”, 4/11-12, 1959, s. 58. Dostęp w Internecie: http://mazowsze.hist.pl/40/Notatki_Plockie/858/1959/1384/11_12/33415/
6 prac artysty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na portalu cyfrowe.mnw.art.pl. Dostęp w Internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/results?q=Laurans&action=SimpleSearchAction&mdirids=1&type=-2
(dostęp do źródeł online: 15.06.2018 r.)
Axel Feuß, sierpień 2018 r.
