Strony Pełny tekst

Polsko-Niemiecka Komisja Podręcznikowa

Pomijanie kontrowersyjnych tematów, szerzenie uprzedzeń i propagandowych informacji na temat Polski lub Niemiec - treści zawarte w podręcznikach szkolnych do historii i geografii w przeszłości często odzwierciedlały aktualne stosunki między oboma państwami. By miejsce przekłamań zajęła prawda historyczna, w 1972 roku powołano do życia pod patronatem UNESCO Polsko-Niemiecką Komisję Podręcznikową, skupiającą historyków, geografów i dydaktyków z obu krajów. Od 2008 roku komisja pracuje nad „Wspólnym Podręcznikiem do Nauczania Historii”. W 2016 roku ukazał się jego pierwszy tom.

Polscy i niemieccy członkowie komisji podczas wręczenia Nagrody Viadriny, czerwiec 2017 r.

Emmanuelle Hébert. Archiwum Georg-Eckert-Institut

Przełom polityczny 1989 roku sprawił, iż prace naukowców nabrały nowego wymiaru. W latach 90-tych komisja koncentrowała się przede wszystkim na opracowaniu materiałów dydaktycznych, wydała też serię publikacji tematycznych adresowaną do nauczycieli obu krajów. W 2006 roku ówczesny minister spraw zagranicznych RFN Frank-Walter Steinmeier wystąpił z inicjatywą stworzenia wspólnego, polsko-niemieckiego podręcznika do historii. W maju 2008 roku oficjalnie zapoczątkowano prace nad jego powstaniem. Powołano zespół projektowy, składający się z przedstawicieli nauki i polityki obu krajów. W 2012 roku do współpracy dołączyły wydawnictwa Eduversum z Wiesbaden oraz Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (WSiP).

W czerwcu 2016 roku, w berlińskiej szkole Robert-Jungk-Oberschule, w obecności ministrów spraw zagranicznych obu krajów, Witolda Waszczykowskiego i Franka-Waltera Steinmeiera, zaprezentowano pierwszy tom wspólnego podręcznika do nauczania historii pt. „Europa – nasza historia“ („Europa – unsere Geschichte“), obejmującego okres od prahistorii do średniowiecza. To drugi przypadek na świecie, kiedy kraje o podobnym doświadczeniu historycznym, ale różnych narracjach i perspektywach stworzyły tego typu publikację (w 2007 roku ukazał się niemiecko-francuski podręcznik do nauczania historii).

Do 2020 roku gotowe mają być wszystkie cztery tomy podręcznika. Pracami kieruje dwustronna Rada Ekspertów pod kierownictwem prof. Michaela G. Müllera z Halle oraz prof. Roberta Traby, dyrektora Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie. Projekt finansowany jest w równym stopniu przez rządy obu państw.

Od początku działalności, czyli od 1972 roku, opiekę organizacyjną nad Polsko-Niemiecką Komisją Podręcznikową sprawuje po stronie niemieckiej Instytut Międzynarodowych Badań nad Podręcznikami Szkolnymi im. Georga Eckerta w Brunszwiku. O powiązaniach instytucjonalnych komisji po stronie polskiej decyduje każdorazowo jej przewodniczący. Od 2007 r. polska strona Komisji Podręcznikowej działa przy Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie.

W czerwcu 2017 roku działalność Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej została uhonorowana Nagrodą Viadriny przyznawaną przez Kuratorium Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą osobom i organizacjom, które w szczególny sposób przyczyniły się do polsko-niemieckiego pojednania.

Monika Stefanek, grudzień 2017 r.